Σε προεκλογικές περιόδους, τα κόμματα και οι αρχηγοί τους «λένε και μια κουβέντα παραπάνω». Γι’ αυτό και εμείς οι πολίτες, «συμμετέχοντες και μη», δεν παίρνουμε τοις μετρητοίς όσα λένε: ούτε τις αλληλοκατηγορίες, συχνότατα υβριστικές, ούτε τις υποσχέσεις, καθ’ έξιν υπερβολικές. Με ικανοποίηση μάλιστα παρατηρούμε ότι σε αυτήν την προεκλογική περίοδο που διανύουμε και σε σύγκριση με το παρελθόν, τα προεκλογικά ήθη είναι περισσότερο εξευγενισμένα. Δεν ακούσθηκε μέχρι τώρα, και ελπίζουμε να μην ακουστεί ούτε το «εφιάλτης» ούτε το «εθνικός μειοδότης» ούτε το «κλέφτης και ψεύτης».
Μέσα, λοιπόν, στη μάλλον εξευγενισμένη προεκλογική αμετροέπεια θα πρέπει να εντάξουμε και τα όσα διακηρύσσει και ευαγγελίζεται ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ο Γιώργος Παπανδρέου, περί «συμμετοχικής δημοκρατίας» και περί «νέας σχέσης» της πολιτικής με τον πολίτη και περί άλλων τινών που δύσκολα συμμαζεύονται και μορφοποιούνται.
Οι προσεκτικοί παρατηρητές δεν αιφνιδιάστηκαν από όλα αυτά. Απορούν μάλιστα γιατί καθυστέρησαν τόσο, αλλά φαίνεται ότι και η καθυστέρηση είχε τους λόγους της.
Η διακυβέρνηση της χώρας από το ΠΑΣΟΚ (ανεξαρτήτως οιωνδήποτε άλλων διαπιστωμένων ή αμφιλεγομένων αρετών της, παρουσίαζε πάντοτε μεγάλα ελλείμματα δημοκρατίας και χρηστής διοίκησης, πλεονασμό αυθαιρεσίας και καταχρηστικού χειρισμού των δημοκρατικών θεσμών. Οι διαπιστώσεις αυτές δεν είναι μόνο των αντιπάλων τους. Κατ’ επανάληψη έχουν επιβεβαιωθεί και καταγγελθεί από κορυφαία στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Τα φαινόμενα αυτά πολλαπλασιάσθηκαν και επιτάθηκαν κατά την τελευταία περίοδο της διακυβέρνησης από τον Κώστα Σημίτη.
Σε αντιστάθμισμα, όπως ήταν φυσικό, διαμορφώθηκε διάχυτο σε όλη την επικράτεια και με ποικίλες αφορμές και αιτίες λαϊκό κίνημα για την αλλαγή, σε πρόσωπα και σε μεθόδους, του τρόπου διακυβέρνησης. Κίνημα δυσαρέσκειας και διαμαρτυρίας που με κοινό σύνθημα το «κάτω το κράτος του ΠΑΣΟΚ» εξέφραζε ποικίλες δυνάμεις, από τη βάση ώς την κορυφή της κοινωνίας. Για να παραφράσω μια διάσημη φράση, ούτε οι κυβερνώντες, ούτε οι κυβερνώμενοι ήσαν ικανοποιημένοι από τον τρόπο διακυβέρνησης και αυτό είναι πάντοτε το ασφαλέστερο σημάδι βαθιάς κρίσης.
Το Μέγαρο Μαξίμου μάλλον ζούσε στον κόσμο του και στην ευρωπαϊκή «δόξα». Ισχυροί όμως κομματικοί πυρήνες το «βαθύ ΠΑΣΟΚ» που λέει ο κ. K. Μητσοτάκης, ήδη από την περασμένη άνοιξη ή και πολύ νωρίτερα, άρχισαν να ανησυχούν και να συλλογίζονται ότι το ΠΑΣΟΚ έπρεπε να μηχανευθεί αιφνίδιες και εντυπωσιακές κινήσεις, ώστε, εν μέρει τουλάχιστον, να ανταποκριθεί ή να δώσει την εντύπωση ότι ανταποκρίνεται στη λαϊκή προσδοκία της αλλαγής. Διαφορετικά η προσδοκία της αλλαγής θα στρεφόταν αποκλειστικά προς τη Ν.Δ.
Τότε ήταν που, με τρόπο μάλλον φυσικό και αναπότρεπτο, ετέθη σε εφαρμογή το σχέδιο της «ομαλής» διαδοχής του Κώστα Σημίτη από τον Γιώργο Παπανδρέου, το όνομα του οποίου έθετε σε ενέργεια όλα αντανακλαστικά του «Κινήματος».
Ως εδώ όλα καλά! Ηταν ένα ευφυές προεκλογικό στρατήγημα, ένα θέμα εκλογικής τακτικής που γρήγορα ακολούθησε όλους τους κανόνες του εμπορικού μάρκετινγκ: το «πλασάρισμα» του νέου προϊόντος ή του παλαιού σε νέα εντυπωσιακή συσκευασία. Παλαιότερα τη μέθοδο αυτή των οβιδιακών μεταμορφώσεων ακολουθούσε με επιτυχία η συντηρητική παράταξη, η «Δεξιά» που χωρίς ουσιαστικές μεταβολές μεταμορφώθηκε από Λαϊκό Κόμμα σε Συναγερμό και τελικά σε ΕΡΕ.
Τα «νέα προϊόντα» πλασάρονται, πλέον, μόνο με την τηλεόραση και με καταιγιστικό τηλεοπτικό βομβαρδισμό για ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα που δεν πρέπει να είναι ούτε υπερβολικά μικρό που δεν θα επέτρεπε να αναπτυχθούν οι «αρετές» ούτε μεγάλο που θα αποκάλυπτε τα ελαττώματα. Τέλος, δεν φθάνει η διαπλεκόμενη προσοχή των MME. Απαιτείται και η συνεχής ενίσχυση με εντυπωσιακές και φανταχτερές «ειδήσεις» κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο βρεθήκαμε με το έκτακτο «συνέδριο» και την «εκλογή από τη βάση και τους φίλους». Κατ’ ανάγκην όμως θα συνεχίσουμε αύριο.