Τα αριστερά κόμματα, συμπεριλαμβανομένου του ΔΗΚΚΙ, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της VPRC, που δημοσίευσε χθες η «K», συγκεντρώνουν όλα μαζί το 8,1% των ψήφων και νομίζω ότι αυτό είναι το μικρότερο ποσοστό που συγκέντρωσαν ποτέ. Αυτό είναι το ένα φαινόμενο που αξίζει να μελετηθεί. Το άλλο είναι ότι τα δύο μεγάλα κόμματα, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, συγκεντρώνουν ποσοστό που ήδη στις δημοσκοπήσεις υπερβαίνει το 80% και ενδεχομένως να προσεγγίσει το 85% την 7η Μαρτίου.
Τα δύο αυτά φαινόμενα αξίζει να μελετηθούν ξεχωριστά και μαζί. Από την άποψη του δημοκρατικού κανόνα, ο οποίος διασφαλίζει τα δικαιώματα των μειοψηφιών και εγγυάται την παρουσία τους και τον ρόλο τους στο πολιτικό σύστημα, κάθε αποκλεισμός είναι απαράδεκτος. Ειδικά για την Αριστερά ο αποκλεισμός ή ο περιορισμός της πολυφωνίας της είναι και πολιτικά επιζήμιος, γιατί στερεί το πολιτικό σύστημα από το ουσιαστικά διαφορετικό.
Η κομμουνιστική ή κομμουνιστικογενής Αριστερά, σε ολόκληρη την Ευρώπη, εδώ και δεκαετίες και οπωσδήποτε πριν από την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», ακολουθεί σταθερά φθίνουσα πορεία που, σε μερικές χώρες, κατέληξε στην εξαφάνιση κομμάτων, άλλοτε πανίσχυρων. Τις αιτίες όφειλαν να τις αναζητήσουν τα ίδια τα κόμματα της κομμουνιστικής Αριστεράς. Είναι ένα άλλο ζήτημα σε ποιο βαθμό και με πόση τόλμη το έκαναν.
Ανεξάρτητα, όμως, από αυτό και από την εκλογική τους δύναμη τα κόμματα της κομμουνιστικής Αριστεράς είναι μια ξεχωριστή φωνή πολιτικής και κοινωνικής αντιπολίτευσης πέρα από τα όρια του συστήματος. Ισως μάλιστα σε αυτό το «πέρα από τα όρια» να οφείλεται και η φθίνουσα λαϊκή της απήχηση, αλλά αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα. Εκείνο που τώρα μας απασχολεί είναι ο περιορισμός ή η εξαφάνιση της διαφορετικής άποψης ανεξαρτήτως αριθμητικής ισχύος. Υπάρχουν περιπτώσεις, που ένας μόνον άνθρωπος, διαφορετικός από τους άλλους σε ψυχικό σθένος και πνευματική ευρύτητα, συγκεντρώνει ολόκληρη την πολιτική και πνευματική αντιπολίτευση. Ενα άλλο και πολύ σημαντικό ζήτημα είναι ότι η Αριστερά κουβαλάει μέσα της έναν ολόκληρο πολιτισμό (ή μια ξεχωριστή άποψη για τον πολιτισμό), αλλά και αυτό δεν είναι της ώρας.
Το ίδιο όμως το πολιτικό σύστημα, με τα σημερινά του όρια, αυτοαναιρείται και εκτίθεται σε κινδύνους αποκλείοντας ή περιορίζοντας την Αριστερά, χωρίς βέβαια να είναι σε θέση να αποκλείσει ή να περιορίσει την πολιτική και κοινωνική διαμαρτυρία. Επί δεκαετίες εφαρμόσθηκε η πολιτική του αποκλεισμού και το αποτέλεσμα υπήρξε πολλαπλά οδυνηρό για το ίδιο το σύστημα με τα σημερινά του όρια.
Διατυπώνεται συχνά η αντίρρηση ότι ο ίδιος ο λαός με τις προτιμήσεις του έχει επιβάλει τα δύο πολυσυλλεκτικά κόμματα εξουσίας, ώστε να μοιράζονται τον ρόλο της διακυβέρνησης και της αντιπολίτευσης.
Δεν είναι έτσι και το γνωρίζουν όλοι πολύ καλά. Τα δύο μεγάλα κόμματα εκφράζουν αναμφισβήτητα τα μεγάλα και κυρίαρχα πολιτικά ρεύματα, αλλά ως πολυσυλλεκτικά κόμματα εξουσίας μας τα επιβάλλει ο εκλογικός νόμος. Δηλαδή ως κόμματα που το ένα ή το άλλο θα ασκήσει οπωσδήποτε την εξουσία, σχεδόν ανεξάρτητα από την εκλογική δύναμη που θα συγκεντρώσει. Μόνο αυτό το γεγονός ωθεί κάθε τρίτο κόμμα στο περιθώριο και τελικά στον αποκλεισμό. Κατά τη γνώμη μου και στην περιχαράκωσή του σε θέσεις εκτός πολιτικής πραγματικότητας.
Η «αρνητική εντροπία» του συστήματος, όμως, πηγάζει από τη σχέση του κόμματος εξουσίας με τον κατ’ ανάγκη πολυσυλλεκτικό χαρακτήρα του. Είναι ο βαθμός «αταξίας» του συστήματος που με τις αντιθέσεις που συσσωρεύει κάνει προβληματική τη διακυβέρνηση, αναιρεί δηλαδή το κόμμα εξουσίας. Το ζήσαμε οδυνηρά στην 20ετία του ΠΑΣΟΚ…