Ενα από τα καλά της ζωής σε ένα πλούσιο έθνος όπως οι ΗΠΑ θα μπορούσε να είναι ότι οι κάτοικοι δεν έχουν εμμονή με τις θέσεις εργασίας. H επιτυχία της προεκλογικής εκστρατείας Κέρι, όμως, οφείλεται στην επιμονή του να μιλάει για «την ανάκαμψη της ανεργίας», αποδεικνύοντας ότι οι Αμερικανοί αισθάνονται αυτές τις ημέρες την ίδια εργασιακή ανασφάλεια με τους λαθρομετανάστες εργαζόμενους.
Οσοι αμφιβάλλουν για το εύρος της ανασφάλειας αυτής θα πρέπει να διαβάσουν το ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο. Τις τελευταίες εβδομάδες έχω λάβει πολλές εκατοντάδες μηνύματα από ανθρώπους που διάβασαν τις στήλες μου, που αφορούσαν το «μυστήριο των χαμένων θέσεων εργασίας», όπως το ονομάζω. Τα μηνύματα αυτά είναι συγκινητικά και προσφέρουν προσωπικές μαρτυρίες για το τι σημαίνει «μείωση προσωπικού» και «αναδιάταξη προτεραιοτήτων» για τους εργαζόμενους. Μυστήριο καλύπτει, όμως, την πραγματική πηγή αυτού του έντονου εργασιακού άγχους. Εάν σταθούμε στα θεμελιώδη μεγέθη της ανεργίας, θα παρατηρήσουμε ότι αν και η αμερικανική οικονομία δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας με αργούς ρυθμούς, όπως υποστηρίζει ο Κέρι, τα ποσοστά ανεργίας στις ΗΠΑ δεν ξεπερνούν το 5,6%, ποσοστό χαμηλότερο από εκείνο του Φεβρουαρίου 2003 (5,9%) και κατά πολύ μικρότερο από τα αντίστοιχα των κυριότερων οικονομικών ανταγωνιστών των ΗΠΑ. Το ποσοστό ανεργίας στη Γαλλία φθάνει το 9,6%, της Γερμανίας το 10,3%, του Βελγίου το 12,8%, ενώ ακόμη και η Ιαπωνία εμφανίζει ποσοστό ανεργίας της τάξης του 5%.
H αμερικανική εμμονή με τις θέσεις εργασίας συνεχίζεται, όμως, σε τέτοιο βαθμό που ανάγεται σε καθοριστικό γνώρισμα του πολιτισμού μας. Οι Αμερικανοί αντιμετωπίζουν την απασχόληση σαν φυσικό τους δικαίωμα. Οι Αμερικανοί, στο μεταξύ, δεν διαθέτουν τις προστατευτικές δικλίδες, που προσέφεραν κάποτε στους γονείς τους τα συνδικάτα και το κράτος πρόνοιας. Οι σύγχρονοι Αμερικανοί δουλεύουν μάλιστα πιο σκληρά από ό,τι οι πρόγονοί τους. Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η μελέτη του οικονομολόγου Εντουαρντ Πρέσκοτ με τίτλο: «Γιατί οι Αμερικανοί εργάζονται τόσο πιο πολύ από τους Ευρωπαίους;». O Πρέσκοτ διαπιστώνει ότι οι Αμερικανοί δαπανούν περίπου 50% περισσότερο χρόνο από τους Ευρωπαίους στην εργασία τους. Οι Αμερικανοί, όμως, όχι μόνο δουλεύουν περισσότερο, αλλά δεν ξεπερνούν σε παραγωγικότητα τους Γάλλους, οι οποίοι αποδεικνύονται κατά 10% πιο παραγωγικοί από τους Αμερικανούς. Πριν από είκοσι χρόνια, όπως επισημαίνει ο συντάκτης της μελέτης, οι Ευρωπαίοι ήταν εκείνοι που εργάζονταν πιο σκληρά από τους Αμερικανούς. Τα στοιχεία της τετραετίας 1970-1974 δείχνουν ότι Γάλλοι και Γερμανοί εργάζονταν κατά μέσο όρο 5% περισσότερο χρόνο από ό,τι οι Αμερικανοί, ενώ το ποσοστό αυτό για τους Βρετανούς έφθανε στο 27% σε σχέση με τους Αμερικανούς εταίρους τους. Οι Ευρωπαίοι αρέσκονται να υποβαθμίζουν τον αμερικανικό «εργασιακό πυρετό», ενώ η οικονομική ανάπτυξη των κρατών τους και η παρεπόμενη βελτίωση της ποιότητας ζωής επέτρεψαν στον μέσο Ευρωπαίο να περιορίσει τις ώρες εργασίας του. H Γαλλία ηγήθηκε επιβάλλοντας το 35ωρο εργασίας, ενώ και άλλες ευρωπαϊκές χώρες έμοιαζαν πρόθυμες να ακολουθήσουν το γαλλικό παράδειγμα. Καθώς, όμως, ο παγκόσμιος ανταγωνισμός εντείνεται, ακόμη και οι Ευρωπαίοι μοιάζουν να το ξανασκέφτονται.
Ο Κέρι ανακάλυψε ισχυρό προεκλογικό όπλο μιλώντας γι’ αυτήν την ανασφάλεια. Μετρίασε μάλιστα τις αρχικές λαϊκίστικες δηλώσεις του, όπως φαίνεται και από τις πρόσφατες μετριοπαθείς προτάσεις του για την αντιμετώπιση της διαφυγής αμερικανικών κεφαλαίων και θέσεων εργασίας προς το εξωτερικό. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι ο κόσμος τείνει να μοιάσει στις ΗΠΑ: οι αγορές είναι πιο ελεύθερες, τα σωματεία είναι πιο αδύναμα και οι πολίτες εργάζονται πιο σκληρά για να αντιμετωπίσουν τον παγκόσμιο ανταγωνισμό.