Ηταν, φαίνεται, λανθασμένη η εκτίμηση Αθηνών και Λευκωσίας κατά την οποίαν το σύστημα αξιών, πολιτικών κανόνων και εσωτερικού δικαίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα αποτελούσε μια σοβαρή βάση εγγύησης για τη συμμετοχή της Κύπρου, ως σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους στην E.E. των 25 χωρών-μελών. Ηδη από τις 13 του περασμένου Φεβρουαρίου, οπότε ο Γ. Γραμματέας του OHE κατάφερε να επιβάλει στα ενδιαφερόμενα μέρη τη διαδικασία που οδήγησε το Κυπριακό στη Λουκέρνη, η αποχή της E.E. από την εξέλιξη αυτής της υπόθεσης προκάλεσε ερωτήματα σε κύκλους έμπειρων πολιτικών και διπλωματών. Πώς θα έπρεπε να εξηγηθεί, έλεγαν ορισμένοι από αυτούς, το γεγονός ότι σχεδιάζεται η ενδεχόμενη μελλοντική μορφή ενός κράτους-μέλους της E.E. από στελέχη του OHE, Αμερικανούς και Βρετανούς διπλωμάτες με ουσιαστικώς απούσα την Ενωση από αυτόν τον σχεδιασμό; Κοινοτική χώρα μεν η Βρετανία, αλλά συμμετείχε στις εξελίξεις ως αμέσως εμπλεκόμενο μέρος του κυπριακού προβλήματος, με ίδια συμφέροντα. Γιατί λοιπόν η Ενωση παραχώρησε χωρίς αντιρρήσεις, τόσο εύκολα, στον αγγλο-αμερικανικό παράγοντα την αποκλειστική διαχείριση του Κυπριακού στο οποίο εμπλέκονται δύο χώρες-μέλη της (Ελλάδα, Βρετανία) ένα νέο μέλος της (Κύπρος) και μια χώρα υποψήφιο μέλος της (Τουρκία); Δεν ενδιαφέρονταν οι κεντρικές ευρωπαϊκές δυνάμεις για την τύχη μιας υπόθεσης, που αν θα κατέληγε στη δημιουργία ενός ιδιότυπου, παραπληγικού, κράτους-μέλους της E.E., εκτός ευρωπαϊκού κεκτημένου, θα φόρτωνε στην Ενωση ένα δυσάρεστο πρόβλημα διαρκείας;
Δύο πράγματα έρχονται ως απαντήσεις σε τέτοια ερωτήματα στη σκέψη των σχετικώς απορούντων: Το ένα είναι ότι οι ισχυροί και εκτός «ατλαντικού» ευρωπαϊκού κύκλου εταίροι της E.E. απλώς δεν διαθέτουν την πολιτική δύναμη να αντιταχθούν σε «στρατηγικούς» σχεδιασμούς των ΗΠΑ, που έχουν και την υποστήριξη του Λονδίνου, και συναντώνται με θέματα «ασφάλειας» της πολύτιμης για τη «νέα τάξη» Τουρκίας στη συγκεκριμένη περιοχή. Το άλλο είναι ότι μετά και τη διεύρυνση της E.E. με την πρόσθηκη 10 νέων μελών -εξέλιξη που αποδυνάμωσε περαιτέρω την ευρωπαϊκή πολιτική συνοχή- κανένας από τους ισχυρούς εταίρους δεν ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως για το αν αύριο ένα μικρό, διχοτομημένο, ανάπηρο κράτος της Κύπρου, σε μια «γωνιά» της Ενωσης, δεν θα έχει δυνατότητες ομαλής, λειτουργικής συμμετοχής του στους κόλπους της. H σημερινή συμπεριφορά της Κομισιόν δείχνει ότι μια τέτοια υπόθεση δεν είναι παράλογη.
Στο ζήτημα της ιδιαίτερης βαρύτητας που θα (έπρεπε να) είχε το κοινοτικό κεκτημένο στο Κυπριακό, μάλλον έκανε λοιπόν λάθος υπολογισμούς η ελληνική πολιτική ηγεσία (και ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία) από τότε που ο κ. Κόφι Ανάν παρουσίασε το πρώτο «σχέδιο λύσης».