Νίκος Ταξιλτάρης

2' 43" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Πέθανε και κηδεύθηκε χθες στη Λάρισα ο καθηγητής Νίκος Ταξιλτάρης, ο τελευταίος επιζών καθηγητής του Οκταταξίου Γυμνασίου Λαρίσης της γενιάς μας.

Το «πλήρες ημερών» που λέγεται σε αυτές τις περιπτώσεις εκφράζει περισσότερο την αμηχανία μας μπροστά στον θάνατο, ποτέ κανείς δεν είναι πλήρης από ημέρες. Είναι αυτό που έλεγε ο Μιτεράν, ότι δεν τον φοβίζει ο θάνατος, λυπάται όμως βαθιά που δεν θα ζει στις μέρες που έρχονται. Δεν είναι καν λύπη, είναι μελαγχολία. Ας περιοριστούμε στο θετικό, ότι έζησε πολλά χρόνια, είδε πολλά, δίδαξε τα «καλά γράμματα» σαράντα, σαράντα πέντε, ίσως και περισσότερα χρόνια, είδε τους μαθητές του να μεγαλώνουν και να γερνάνε, να προοδεύουν κατά τα καθιερωμένα κριτήρια ή να είναι απροσάρμοστοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, και να αποτυγχάνουν. Μπορεί η ζωή να μην είναι «πλήρης ημερών», αλλά η ίδια μπορεί να είναι πλήρης ή κενή.

Του Νίκου Ταξιλτάρη ήταν πλήρης. Παρακολουθήσαμε την κηδεία του πολλοί μαθητές του και αναλογιζόμασταν ότι όταν εμφανίσθηκε στο Οκτατάξιο Γυμνάσιο Λαρίσης (τον θυμάμαι τουλάχιστον από το 1945) ήταν νέος, γύρω στα τριάντα. Γεμάτος ζωή και αεικίνητος στο σώμα και στο πνεύμα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, την εποχή που αυτό το πανεπιστήμιο, το μοναδικό «δεύτερο» μετά το «Αθήνησι», και ειδικότερα η Φιλοσοφική Σχολή ήταν η αναμφισβήτητη πρωτοπορία. (Κάποτε πρέπει να σκεφθούμε και να καταλάβουμε γιατί οι πρωτοπορίες διαμορφώνονται, όχι μόνο εκτός Αθηνών αλλά και σε αντίθεση με την Αθήνα).

Το πρώτο, λοιπόν, «δίδαγμα» που θυμάμαι από τον Νίκο Ταξιλτάρη ήταν ο μεστός και συνεπής δημοτικισμός του, στον οποίο ο ίδιος κατέληξε και προσηλώθηκε, επειδή ακριβώς γνώρισε βαθειά και καλά ολόκληρη την ιστορία της γλώσσας μας. Από τότε που η τύχη το έφερε να κερδίζω το ψωμί μου ως γραφιάς από τον χειρισμό της γλώσσας, πολλές φορές (δεν φαντάζεσθε πόσες!) ξεπηδούν οι αφορμές να θυμηθώ το Νίκο Ταξιλτάρη και άλλους φιλολόγους του Οκταταξίου Γυμνασίου Λαρίσης. Πριν από μερικά χρόνια μού έγραψε ολόκληρη επιστολή για να επισημάνει και να διορθώσει ένα λάθος ετεροπροσωπίας που βρήκε σε κάποιο σημείωμά μου στην «K».

O δημοτικισμός του Νίκου Ταξιλτάρη δεν ήταν μόνο μια άποψη για τη γλώσσα, οπωσδήποτε ολοκληρωμένη. Ηταν αντίληψη για το έθνος και την ιστορία του, για την ίδια τη ζωή και για τις κινητήριες δυνάμεις της. Συχνά βρισκόταν σε αντίθεση με τις επίσημες απόψεις που, τότε και τώρα, διέπουν και κυριαρχούν στη δημόσια εκπαίδευση, αλλά και στην κοινωνία. Συχνά πολλοί υποστηρίζουν, ακόμη και σήμερα, ότι ο δημοτικισμός στρέφεται εναντίον της αρχαιογνωσίας, παρακάμπτοντας το γεγονός ότι όλοι οι μεγάλοι δημοτικιστές γνωρίζουν βαθιά και στην ουσία τους τα αρχαία κείμενα. O δημοτικισμός πολεμάει την υποκρισία στη γλώσσα και την τυποποίησή της και μαζί την υποκρισία και την τυποποίηση στη ζωή.

Αναζητώντας ένα καθολικότερο χαρακτηριστικό στη ζωή και στην εκπαιδευτική δράση του Νίκου Ταξιλτάρη θα μπορούσαμε να τον κατατάξουμε στους μαθητές και συνεχιστές του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, που ακριβώς σ’ αυτό το ανατολικό τμήμα της Θεσσαλίας είχε μια από τις ζωηρότερες εκφάνσεις του.

Ο Νίκος Ταξιλτάρης ήταν πρώτα απ’ όλα δάσκαλος που μας έμαθε τα «καλά γράμματα» και ήταν παράδειγμα στη ζωή μας. Οι νεότεροι ίσως δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνει «δάσκαλος» σε επαρχιακό γυμνάσιο εκείνης της εποχής, ποιος ήταν ο ρόλος του και ποια η προσωπικότητά του. Αισθάνομαι χαρά και ευγνωμοσύνη που τον γνώρισα και τον είχα δάσκαλο και που έχω πολλούς λόγους να τον θυμάμαι και να τον μνημονεύω.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή