Εκπληκτη η κοινή γνώμη παρακολουθεί να αναφύονται, τις τελευταίες ημέρες, στις σελίδες του Τύπου και στα τηλεοπτικά παράθυρα και ένα και δύο και τρία και τέσσερα… ΠΑΣΟΚ! Οι εμφύλιες αντιπαραθέσεις, με αφορμή τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις που προωθεί η κυβέρνηση, τείνουν να ξεφύγουν από τις συνήθεις αποκλίσεις ενός πολυσυλλεκτικού κόμματος εξουσίας και να πάρουν χαρακτήρα ρήξης μεταξύ σοσιαλφιλελευθέρων και υπερασπιστών του κοινωνικού κράτους. H διαδομένη κριτική κατά του Γ. Παπανδρέου, ότι παρακολουθεί «ωσεί παρών» τη βαλκανοποίηση του κόμματός του είναι μάλλον άδικη. Στο πρόσφατο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, ο πρόεδρός του χάραξε μία ξεκάθαρα «αντικρατικιστική» γραμμή, με τη βοήθεια πρώην αριστερών συμβούλων του οι οποίοι, με το ζήλο του νεοφώτιστου στον φιλελευθερισμό, δικαιώνουν τον χιουμοριστικό αφορισμό κατά τον οποίο ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος θα διεξαχθεί μεταξύ αριστερών και… πρώην αριστερών! Με τις «ακραίες» τοποθετήσεις του, ο κ. Χρυσοχοΐδης μάλλον λειτουργεί ως «λαγός» μιας προαποφασισμένης πορείας.
Οφείλει, ωστόσο, να παραδεχθεί κανείς ότι ένας παρόμοιος «εμφύλιος» υπολανθάνει, τουλάχιστον από την εποχή του K. Μητσοτάκη, στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας. Κάτι περισσότερο: Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, οι αντιθέσεις μεταξύ Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς ωχριούν, καιρό τώρα, ενώπιον των πολύ σκληρότερων αντιθέσεων στο εσωτερικό των δύο μεγάλων παρατάξεων. Την επαύριο του γαλλικού «όχι», το Σοσιαλιστικό Κόμμα δίνει την εικόνα των δύο κομμάτων σε συσκευασία ενός. O γκωλικός πρόεδρος Σιράκ, ο οποίος δηλώνει ότι «ο φιλελευθερισμός είναι τόσο επικίνδυνος όσο ο κομμουνισμός και θα τελειώσει κι αυτός με μια κατάρρευση», βρίσκεται πιο κοντά, ως προς το κοινωνικό ζήτημα, με μερίδα των σοσιαλιστών παρά με τον άσπονδο συνεργάτη του, δηλωμένο οπαδό του αγγλοσαξονικού μοντέλου, Νικολά Σαρκοζί.
Η έρπουσα διάσπαση των δύο μεγάλων πολιτικών οικογενειών δεν οφείλεται αποκλειστικά στην πολυσυζητημένη και εν μέρει παραπλανητική «έλλειψη ηγετών μεγάλου διαμετρήματος». Αποτελεί προδιαγεγραμμένη συνέπεια μιας 15ετίας κατ’ όνομα «κεντρώας» και ουσιαστικά φιλελεύθερης συναίνεσης, που αποξενώνει τις πολιτικές ελίτ από μεγάλα τμήματα των λαϊκών στρωμάτων και έχει καταστήσει την έννοια «μεταρρύθμιση» εντελώς κακόφημη, περίπου συνώνυμη του κοινωνικού Μεσαίωνα. O σεισμός που προκάλεσε το γαλλικό «όχι» προαναγγέλλει την επιστροφή του ξεχασμένου κοινωνικού ζητήματος στο κέντρο της δημόσιας διαπάλης, το τέλος της ιδιόμορφης «δικτατορίας» της οικονομίας πάνω στην κοινωνία και της «επικοινωνίας» πάνω στην πολιτική.