Ευθύνη (η) [ευθυνών], η υποχρέωση που έχει κανείς να πραγματοποιήσει κάτι, καθώς και να δώσει λόγο γι’ αυτό: επαγγελματική / πολιτική / κοινωνική / ηθική / νομική / αστική / ποινική/…
ευθύνη – υπεύθυνος – ανεύθυνος. H έννοια της ευθύνης, βασικός θεσμός της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας.
[Μπαμπινιώτης, Γ. (2002) «Λεξικό της Νέας
Ελληνικής γλώσσας», Κέντρο Λεξικολογίας]
Ευθύνη… έννοια με πρωταρχική σημασία και αξία για τον πολίτη, για τον πολιτικό, για σύνολα ανθρώπων, για οργανισμούς, για επιχειρήσεις. H έννοια της ευθύνης γεννήθηκε και αυτή στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία. Με κυριολεκτική σημασία «να κάνεις κάτι ευθύ, ίσιο», και με μεταφορική σημασία τη διαχειριστική ευθύνη, το διαχειριστικό έλεγχο που ασκείτο σε όσους είχαν αναλάβει δημόσια αξιώματα κατά το πέρας της θητείας τους. Οποιος αναλάμβανε αξίωμα ήταν υπεύθυνος, υπόλογος δημοσίου ελέγχου στους «εύθυνους», στους δημόσιους ελεγκτές. Οποιος δεν είχε τέτοια ευθύνη, ήταν ο μη υπόλογος, ο ανεύθυνος.
Στη σύγχρονη δημοκρατική κοινωνία -τοπική, εθνική, παγκόσμια- η έννοια της ευθύνης εξακολουθεί να παίζει κυρίαρχο και πρωταρχικό ρόλο. Αποτελεί συνεχές ζητούμενο για την πολιτική και τους πολιτικούς, για τους πολίτες, για τους εργαζόμενους, για τους επιχειρηματίες, ενώ η διεύρυνσή της, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα δραστηριοτήτων, συνιστά διαρκή στόχο.
Συμμετοχή, εμπιστοσύνη, ευθύνη, συνοχή, σταθερότητα, ανάπτυξη, ευημερία. Επτά έννοιες, αλληλένδετες μεταξύ τους.
Μια «αλυσίδα εννοιών» που οδηγεί στον διαρκή, κοινό στόχο. Σε μια κοινωνία που αξίζει να ζεις, που προσφέρει καλύτερη ζωή στον πολίτη, που σέβεται και υπερασπίζεται τις θεμελιώδεις αρχές πάνω στις οποίες στηρίζεται.
Η σύγχρονη εποχή των μεγάλων ταχυτήτων και των ραγδαίων αλλαγών απαιτεί απ’ όλους μας να «φέρουμε τα πράγματα στην ευθεία που χρειάζεται». Να υπερασπιστούμε αρχές και αξίες.
Να διευρύνουμε και να εμβαθύνουμε την έννοια της ευθύνης ως αδιαπραγμάτευτη αξία, αλλά και ως καθημερινή πρακτική.
Σε αυτή τη διαδικασία, κρίσιμο ρόλο μπορεί -και πρέπει- να παίξει ο τομέας των επιχειρήσεων. H παγκοσμιοποίηση και η απελευθέρωση των αγορών, οι εξελίξεις στις τεχνολογίες και στις επικοινωνίες, η αυξανόμενη επιρροή της κοινωνίας των πολιτών και των μη κυβερνητικών οργανώσεων, η αλλαγή του παραδοσιακού ρόλου του κράτους, είναι παράγοντες που αλληλοσυνδέονται και διαμορφώνουν ένα νέο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι επιχειρήσεις επαναδιαπραγματεύονται τη θέση και τις ευθύνες τους απέναντι στην κοινωνία. H ενσωμάτωση δραστηριοτήτων με κοινωνική, περιβαλλοντική και πολιτιστική διάσταση, δεν νοείται ως έκφραση φιλανθρωπίας ούτε ως αφορμή για δημόσιες σχέσεις, αλλά συνειδητή επιλογή ενεργούς συμμετοχής στη συλλογική προσπάθεια για κοινωνική συνοχή, ευημερία και πρόοδο.
Στο νέο οικονομικό περιβάλλον, οι εταιρείες δεν κρίνονται πλέον μόνο με βάση τα οικονομικά τους αποτελέσματα, την ευρωστία τους ή την οικονομική τους δύναμη. H κοινωνία έχει άλλες, περισσότερο σύνθετες απαιτήσεις για το ρόλο και τις ευθύνες των εταιρειών, με κριτήρια και κοινωνικά και περιβαλλοντικά και πολιτιστικά.
Μια σύγχρονη επιχείρηση με ανεπτυγμένη εταιρική κονωνική ευθύνη…
– Αναπτύσσει τον υγιή ανταγωνισμό και καταπολεμά τα αθέμιτα μέσα που τον νοθεύουν εις βάρος του καταναλωτή.
– Πειθαρχεί στους κανόνες που τίθενται για την προστασία του καταναλωτή.
– Ανταποκρίνεται με συνέπεια στις θεσμοθετημένες της υποχρεώσεις.
– Καταπολεμά τη διαφθορά και τις στρεβλώσεις της αγοράς.
– Συνεισφέρει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
– Βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα.
– Αποδίδει το εύλογο μέρισμα στους μετόχους της.
– Εμφανίζει την πραγματική οικονομική της κατάσταση στο επενδυτικό κοινό.
– Παράγει τα καλύτερα δυνατά προϊόντα ή υπηρεσίες από άποψη προσφερόμενης ποιότητας.
– Σέβεται και είναι συνεπής με τους πολίτες που συναλλάσσεται.
– Εξασφαλίζει αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας σε όλους τους εργαζομένους.
– Εφαρμόζει αξιοκρατικό σύστημα αξιολόγησης των εργαζομένων της.
– Σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα όσων εργάζονται σε αυτήν και δεν κάνει διακρίσεις ανάλογα με την ηλικία, το φύλο, το θρήσκευμα, την καταγωγή.
– Μεριμνά για την ασφάλεια και την υγιεινή των εργαζομένων.
– Επενδύει στη γνώση, στην κατάρτιση και στη διά βίου εκπαίδευση.
– Παρακολουθεί τις τεχνολογικές εξελίξεις.
– Προστατεύει το περιβάλλον με συγκεκριμένες ενέργειες ελαχιστοποιώντας τις επιπτώσεις των δράσεών της σε αυτό.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν κάνει σημαντικά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, αλλά μπορούν να κάνουν ακόμη περισσότερα. Πρέπει πλέον να περάσουμε σε ένα στάδιο ωριμότητας, όπου η εταιρική κοινωνική ευθύνη θα αποτελεί για τις επιχειρήσεις βασική επιχειρησιακή αξία και στρατηγική που θα διέπει όλες τις πτυχές της επιχειρησιακής λειτουργίας.
Η νέα διακυβέρνηση, η διακυβέρνηση ευθύνης της Νέας Δημοκρατίας στο πλαίσιο του ρυθμιστικού της ρόλου, ενθαρρύνει εκεί όπου χρειάζεται την αυτορύθμιση ευθύνης της οικονομίας. Οπου χρειαστεί, θα θεσπίσει κανόνες ευθύνης. Οπου της ζητηθεί, θα βρεθεί συμπαραστάτης και αρωγός.
Εχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή αυξημένων αναγκών και απαιτήσεων, όπου οι συλλογικοί στόχοι κερδίζονται με τη συμμετοχή όλων των κοινωνικών εταίρων. Εχουμε εισέλθει στην εποχή που όλοι καλούμαστε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Οι πολιτικοί κερδίζοντας και πάλι την εμπιστοσύνη των πολιτών, οι πολίτες συμμετέχοντας στα κοινά, η κοινωνία των πολιτών διεκδικώντας, οι επιχειρήσεις συνεισφέροντας στην αειφόρο ανάπτυξη της κοινωνίας. Εχουμε εισέλθει στην εποχή της ευθύνης. Ευθύνη με ακρογωνιαίο λίθο την ηθική, με επίκεντρο τον άνθρωπο, με σεβασμό στους νόμους, με φροντίδα για το περιβάλλον, με όραμα ένα καλύτερο μέλλον.