Εθιμο, πια. Που, φυσικά, δεν θα μπορούσε να μην «τιμηθεί» και φέτος. Οι εξαγγελίες και οι κουβέντες, οι αντιπαραθέσεις για τις αλλαγές στο «εκπαιδευτικό σύστημα», όπως κατ’ ευφημισμόν… μεγαλοπρέπειας και πολιτικής φιλοδοξίας αποκαλούνται οι κάθε λίγο και λιγάκι νέες ρυθμίσεις που αφορούν αποκλειστικά το σύστημα εισαγωγής των παιδιών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση – ουκ ολίγες: πέντε τον αριθμό, σε διάρκεια 22 ετών! Λες και το πρόβλημα στο κύκλωμα της εκπαίδευσης (δεν τολμούμε καν να συζητήσουμε σοβαρά για το επίπεδο παιδείας!) είναι αν οι εξετάσεις για να περάσουν οι μαθητές στο πανεπιστήμιο ή το ΤΕΙ θα λέγονται «Πανελλήνιες», «Γενικές», «Δέσμες», «Πανελλαδικές», θα αρχίζουν από τη ΒΪ Λυκείου ή θα γίνονται μόνο στην ΓΪ και αν τα εξεταζόμενα μαθήματα θα είναι 10, 9 ή «5 συν 1», ως εάν δεν υπάρχει η παραμικρή αδυναμία (οργάνωσης, στελέχωσης, οικονομικής στήριξης, αξιολόγησης προγραμμάτων σπουδών κ.λπ.) σε όλες τις προηγούμενες βαθμίδες, και το μόνο που μένει να λυθεί είναι το «πώς» θα μπαίνουν τα παιδιά στο μονοπάτι της «απόκτησης πτυχίου»! (Στο τέλος του οποίου τα αναμένει το φάσμα της… ανεργίας, μια προοπτική που από μόνη της αρκεί για να υπονομεύσει κάθε προσπάθεια παροχής παιδείας και εφοδίων – αλλά αυτό είναι μια άλλη, θλιμμένη ιστορία…).
Τουλάχιστον η σημερινή υπουργός Παιδείας Μαριέττα Γιαννάκου, ευφυώς ποιούσα, απέφυγε τις… μεγαλοστομίες των προκατόχων της περί εκπαιδευτικής «επανάστασης» ή «μεταρρύθμισης» (όλες «ευτύχησαν» όσο διήρκεσε η υπουργική θητεία των εμπνευστών τους – ούτε καν μέχρι την επόμενη κυβερνητική αλλαγή!) και δείχνει να εστιάζει το ενδιαφέρον της πολιτείας σε συγκεκριμένα σημεία που όλοι, σε στιγμές… νηφαλιότητας και μη κομματικής φόρτισης, αναγνωρίζουν ότι χρήζουν παρεμβάσεων. Μόνο που φοβόμαστε πως για άλλη μια φορά οι παρεμβάσεις αυτές γίνονται κατά τρόπο αποσπασματικό (όσο και αν τονίζεται ότι εντάσσονται σε ένα πιο μακροπρόθεσμο σχέδιο αναδιοργάνωσης του συνολικού εκπαιδευτικού συστήματος), έτσι ώστε το (όποιο) αποτέλεσμά τους θα είναι περιορισμένο και σε βάθος και σε εμβέλεια…
Φυσικά και δεν θα βρεθεί λογικός άνθρωπος (πλην του κ. Γιώργου Παπανδρέου και του ΠΑΣΟΚ, που τις προάλλες… άλλαξε ιδέες και από εκεί που υποστήριζε το μέτρο τώρα το επικρίνει ως «αντιλαϊκό» – τρελά πράγματα!) που θα υπερασπισθεί την πρόκληση, την παλαβωμάρα, να εισάγονται στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα μαθητές που όχι μόνο δεν πιάνουν «τη βάση» (στα χρόνια μας, όχι μόνο όποιος δεν την έπιανε, αλλά κι αυτός που «έμενε» σε δύο βασικά μαθήματα, δεν προβιβαζόταν στην επόμενη τάξη του Γυμνασίου!), αλλά εξασφαλίζουν στις πανελλήνιες «βαθμό εισαγωγής»… δύο ή τρία, με άριστα το είκοσι – φέτος είχαμε και το ρεκόρ να γίνει φοιτητής μαθητής που έβγαλε μέσο όρο στις κατατακτήριες για τα ΑΕΙ εξετάσεις το 1,53!
Ενα μετρο δεν φερνει την ανοιξη!
Το μέτρο είναι πέρα για πέρα δίκαιο και λογικό – πλην απολύτως ανεπαρκές! Πρώτον, γιατί το πώς κάθε χρόνο διαμορφώνονται οι βάσεις εξαρτάται σχεδόν σε απόλυτο βαθμό από το επίπεδο δυσκολίας των θεμάτων που μπαίνουν στις πανελλήνιες, άρα «η βάση» αυτή καθ’ αυτή μικρό αξιολογικό μέτρο συνιστά. Και δεύτερον -και βασικότερο-, το γεγονός και μόνο ότι τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες… χιλιάδες εισάγονται στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, προβάλλει κατά τρόπο δραματικό τη συνολική αναποτελεσματικότητα και ανεπάρκεια της εκπαίδευσης (ενώ θα ‘πρεπε να μιλάμε για ΠΑΙΔΕΙΑ!) που παρέχεται στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια βαθμίδα…
Οι ίδιοι οι καθηγητές των ΑΕΙ και των ΤΕΙ παραδέχονται ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό από τη «φουρνιά» νέων φοιτητών που κάθε χρόνο εξασφαλίζουν μια θέση στην ανώτατη εκπαίδευση, ακόμη και παιδιά που πέτυχαν υψηλές βαθμολογίες στις πανελλήνιες, στερούνται βασικών γνώσεων που κανονικά θα ‘πρεπε να ‘χουν αποκτήσει στο γυμνάσιο και στο λύκειο, με αποτέλεσμα οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι να… υποχρεούνται να γυρίζουν πίσω και να «εξηγούν» θέματα για τα οποία φυσιολογικά δεν θα ‘πρεπε να υπάρχουν απορίες και κενά!
Το ζητούμενο δεν είναι οι υποψήφιοι φοιτητές να… κατορθώνουν να πιάνουν τη βάση (χαρά οι… φροντιστηριάδες – ήδη με την εξαγγελία και μόνο του μέτρου, πολλαπλασιάσθηκαν με γεωμετρική πρόοδο οι εγγραφές μαθητών στις τάξεις τους! Τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα περί «δωρεάν παιδείας» και «αχρήστευτης της παραπαιδείας»…), αλλά στην αλυσίδα των γνώσεων και της συνολικής εκπαίδευσής τους να μην υπάρχουν «σπασμένοι κρίκοι». Και δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσει κανείς διά μακρών για να πείσει πως σε πανεπιστήμια με φοιτητές που έχουν κενά… εκ μεταφοράς, στα οποία οι καθηγητές αναγκάζονται να λύνουν απορίες που θα ‘πρεπε να ‘χουν λυθεί από το γυμνάσιο και το λύκειο, το συνολικό επίπεδο της παρεχόμενης τριτοβάθμιας, απαιτητικής από τη φύση της, παιδείας υποβαθμίζεται και απαξιώνεται…
Τίθεται ως ζήτημα εδώ και χρόνια (χωρίς ποτέ, όμως, να εξετασθεί συστηματικά και σε βάθος, να προταθούν εναλλακτικές λύσεις, να μεθοδευθεί αυτή η στροφή…) η αποσύνδεση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και του λυκείου από την εισαγωγή στα πανεπιστήμια. Φέτος, η κ. Γιαννάκου το προτείνει κάπως πιο ολοκληρωμένα και εξήγγειλε πως θα αποτελέσει από τον Οκτώβρη αντικείμενο διαλόγου και οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι το θεωρούν θετικό βήμα.
Να αρχισουμε απο… τα θεμελια!
Το ζητούμενο, όμως, δεν είναι απλώς να σηματοδοτηθεί επίσημα και με νόμο η τυπική «αποσύνδεση» (που όπως φαίνεται θα κατατείνει στην ακόμη μεγαλύτερη εξάρτηση των υποψηφίων από τα φροντιστήρια…), αλλά να δημιουργηθούν (κάτι που δεν γίνεται από τη μια… δεκαετία στην άλλη) οι απαραίτητες προϋποθέσεις, ώστε να αναβαθμισθεί επί της ουσίας σε όλο το εύρος της η δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Πρώτα αυτό και… ύστερα να αναρωτηθούμε σε τι θα εξυπηρετεί πρακτικά ένα (αναβαθμισμένο, έστω…) απολυτήριο λυκείου, σε μια κοινωνία στην οποία ακόμη και για να γίνεις κομμώτρια απαιτείται «ειδικό πτυχίο»…
Εχει μαλλιάσει η γλώσσα υπεύθυνων και σοβαρών προσώπων, που δεν κατατρίχονται από τον… φόβο του πολιτικού κόστους, να το λένε, όπως το είπαν και στη σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, οι αρμόδιοι για τη θαυμαστή (και αποτελεσματική στην πράξη, δοκιμασμένη εδώ και 15 χρόνια!) εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στη Φινλανδία: αν θέλουμε να αποκτήσουμε κάποτε ένα αξιόπιστο, παραγωγικό και αναπτυξιακό εκπαιδευτικό σύστημα (τη MONH σοβαρή επένδυση, αν πράγματι σκοπεύουμε στη συνολική ανάπτυξη και πρόοδο της χώρας μας…), η δουλειά θα πρέπει να αρχίσει συστηματικά και μεθοδικά προγραμματισμένα από το νηπιαγωγείο, να έχει βάθος έναρξης απόδοσης όχι μια κυβερνητική (πόσω μάλλον υπουργική!) θητεία, αλλά όταν τα παιδιά που σήμερα θα μπουν στην A΄ Δημοτικού θα αποκτήσουν το πτυχίο τους ως εκπαιδευτικοί! Και μια τέτοια κολοσσιαία «επιχείρηση» δεν μπορεί παρά υποχρεωτικά να έρθει ως αποτέλεσμα ενός ειλικρινούς και εξαντλητικού «εθνικού διαλόγου», δίχως σκοπιμότητες και υπεκφυγές, ένα τεράστιο «μέτωπο παιδείας» από την ίδια την κοινωνία!
Δικαίωμα στη μόρφωση πρέπει όντως να έχουν οι πάντες! H πρωτοβάθμια εκπαίδευση (δημοτικό και γυμνάσιο), εκτός από υποχρεωτική, πρέπει να είναι και στοιχειωδώς «εύκολη», προσβάσιμη. Στο λύκειο τα πράγματα θα πρέπει να δυσκολεύουν, να γίνονται απαιτητικά, να «στριμώχνουν» τα παιδιά που έχουν τις ικανότητες και τις πραγματικές, βάσιμες φιλοδοξίες να ακολουθήσουν στη συνέχεια εξειδικευμένες ανώτατες σπουδές. Και η τριτοβάθμια ανώτατη παιδεία (σε επαρκέστατα χρηματοδοτούμενα πανεπιστήμια, που θα αξιολογούνται διαρκώς – όπως και το προσωπικό τους…) να είναι δύσκολη, απαιτητική, να προϋποθέτει πως αυτοί που επιλέγουν να την αποκτήσουν έχουν και τις ικανότητες αλλά και τη θέληση να κοπιάσουν, να μελετήσουν, να αφοσιωθούν, να ιδρώσουν, να αναπτύξουν δεξιότητες και ταλέντα…
Δεν είναι, δεν μπορεί να είναι, τα πανεπιστήμια, και δη τα χρηματοδοτούμενα από το υστέρημα όλων μας, χώροι «ξεγνοιασιάς» και νεανικής «ανάπαυλας» (δείτε τι συμβαίνει στην πλειοψηφία των πρωτοετών, που απαυδισμένοι από την περιπέτεια των πανελλαδικών… «αράζουν»!) – ούτε βεβαίως μοχλοί «κανακέματος» και φιλολαϊκών «πολιτικών» προς το εκλογικό σώμα! (Θυμάστε την «εξαγγελία» Αρσένη, πως με την ολοκλήρωση της δικής του «μεταρρύθμισης» ΟΛΟΙ οι απόφοιτοι Λυκείου θα είχαν ελεύθερη πρόσβαση στα πανεπιστήμια; Που ήδη με τον περιορισμένο αριθμό φοιτητών είχαν πρόβλημα οικονομικής επιβίωσης και στοιχειωδώς επαρκούς λειτουργίας;)
Μπας και είναι καιρός να… ξαναρχίσουμε από την «άλφα – βήτα» του αναγκαίου και λειτουργικού εκπαιδευτικού συστήματος;