Πριν από δέκα, περίπου, χρόνια, η επικαιρότητα ήταν (και πάλι) εκρηκτική. Η χώρα ζούσε, εκτός των άλλων, τη μάχη του ψωμιού. Ενα από τα φλέγοντα θέματα ήταν η απελευθέρωση του ψωμιού και με τη βαρύγδουπη αυτή επωνυμία εννοούσαμε ότι οι φούρνοι θα παράγουν όποιο είδος ψωμιού ήθελαν οι πελάτες τους και επιπλέον ότι τα σούπερ μάρκετ θα μπορούσαν να διαθέτουν και ψωμί. Αυτονόητα πράγματα, θα πείτε. Ναι, αυτονόητα σήμερα, αλλά τότε είχε ξεσηκωθεί η συντεχνία των αρτοποιών και έδινε αγώνα «μέχρις εσχάτων» για να μη χάσει τα προνόμια που είχε, δηλαδή να παράγουν μόνον τα μέλη της το βασικό είδος διατροφής και να πωλούν σε τιμή που καθόριζε το κράτος. Τελικά και παρά την ένταση, οι αλλαγές στο καθεστώς έγιναν, αλλά η καταστροφή δεν ήρθε. Οι συμπαθείς κατά τα άλλα αρτοποιοί δεν έγιναν δούλοι των πολυεθνικών και των σούπερ μάρκετ. Υπάρχουν, ευημερούν, παράγουν ψωμιά και αρτοσκευάσματα διαφορών ειδών, καλύπτουν ανάγκες και συνήθειες του καταναλωτικού κοινού που δεν φαντάζονταν ότι υπάρχουν…
Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι και τα σούπερ μάρκετ πωλούν ψωμιά διαφόρων ειδών, ενδεχομένως φθηνότερα από τους φούρνους της γειτονιάς, χωρίς αυτό να θεωρείται απειλή για κανέναν. Σήμερα, η απελευθέρωση της αγοράς του ψωμιού μοιάζει απλή υπόθεση, αλλά όταν επιχειρήθηκε είχε προκαλέσει πολεμική ατμόσφαιρα.
Αναλόγως μπορεί να εξελιχθούν και πολλές άλλες μεταρρυθμίσεις που σήμερα φαντάζουν ανήκουστες. Ακόμα και το άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων. Το πλέγμα διατάξεων και ρυθμίσεων, που παρεμποδίζουν την είσοδο στην αγορά Ευρωπαίων επαγγελματιών, υποτίθεται ότι προστατεύει κλάδους και επαγγελματίες. Στην πραγματικότητα τους κρατά δέσμιους στο χαμηλό επίπεδο ανταγωνιστικότητας και παραγωγικότητας στο οποίο έχουν συνηθίσει. Είναι ο φαύλος κύκλος της μετριότητας. Οι ενδιαφερόμενοι επαγγελματίες έχουν την ικανοποίηση ότι περιορίζεται ο ανταγωνισμός, οι πολιτικοί εμφανίζονται εγγυητές της καθηλωμένης παραγωγικότητας και οι καταναλωτές συμβιβάζονται με την ιδέα ότι δεν μπορούν να αναζητήσουν κάτι καλύτερο, ούτε σε ποιότητα ούτε σε τιμή.
Ο φαύλος κύκλος μπορεί να σπάσει μόνον εφόσον κάποιοι αποφασίσουν να γίνουν δυσάρεστοι τώρα και είναι αλήθεια ότι δεν πρέπει να ελπίζουν πως θα εισπράξουν εύσημα αύριο απ’ όσους θα ευεργετηθούν. Αλλωστε δεν ακούσαμε κανέναν αρτοποιό να δηλώνει πόσο ευχαριστημένος είναι επειδή παράγει ποικιλία προϊόντων από τα οποία εξασφαλίζει υψηλότερη κερδοφορία από το παλιό ψωμί, τύπου 70%. Θεωρείται κι αυτό αυτονόητο.