Από τον περασμένο Απρίλιο έχουν καεί σε πυρκαγιές που ξέσπασαν σε ετοιμόρροπα κτίρια στο Παρίσι, 62 μετανάστες, στην πλειονότητά τους Αφρικανοί. Εδώ δεν υπάρχει κάποιο αίνιγμα να λυθεί. Το πώς γίνεται και από τα 1.000 ακατάλληλα (προς κατοίκηση) κτίρια του Παρισιού, όπου διαμένουν χιλιάδες νεόπτωχοι αλλά και άποροι που περιμένουν να τους δοθεί από το κράτος κατοικία «χαμηλού ενοικίου», πυρκαγιά ξεσπάει μόνο σε εκείνα όπου έχουν εγκατασταθεί «προσωρινά» μετανάστες, κατά κύριο λόγο από την Αφρική.
Οι ακραίες εκδηλώσεις ρατσισμού αποτελούν καθημερινό φαινόμενο στις φτωχογειτονιές του Παρισιού (και όχι μόνο), όπου το φυλετικό μίσος (ανάμεσα σε γηγενείς και ξένους αλλά και ανάμεσα σε αλλοδαπούς) οπλίζει και χέρια ανηλίκων. Σίγουρα ορισμένα από τα κτίρια αυτά είναι άκρως επικίνδυνα (με γυμνά καλώδια, χωρίς πυροσβεστήρες και εξόδους κινδύνου)· σίγουρα δεκάδες άνθρωποι στοιβάζονται σε κάθε όροφο, στριμώχνοντας στρώματα και γκαζάκια πάνω σε ξύλινα πατώματα. Αλλά η μοιραία σπίθα δεν ανάβει πάντα τυχαία. H τελευταία πυρκαγιά ήταν έργο εμπρηστών. Συγκεκριμένα τεσσάρων ανήλικων κοριτσιών που έβαλαν -φαινομενικά, ελαφρά κι επιπόλαια- φωτιά στα γραμματοκιβώτια μιας πρόσφατα ανακαινισμένης, όχι και τόσο παλιάς πολυκατοικίας. Συμπτωματικά, όσοι κάηκαν στο πυρ της γήινης κόλασης, ήταν μετανάστες που είχαν καταφέρει να αποκτήσουν μόνιμη στέγη. Στη Γαλλία, 1,3 εκατ. οικογένειες αναμένουν για χρόνια από το κράτος «κοινωνική κατοικία». Και δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μόνο την πείνα και την εξαθλίωση, αλλά και το φυλετικό μίσος.
Η ελπίδα χαλαρώνει τον πόνο· όμως μόλις ο πόνος αφυπνιστεί σκοτώνει την ελπίδα. Το εξωπραγματικό (να βρουν αξιοπρεπή στέγη οι πάμπτωχοι ή να εκλείψει ο φονικός ρατσισμός) δεν θα μπορούσε να διαρκέσει απεριόριστα, έστω και ενδεδυμένο με το φαίνεσθαι του πιο ενθουσιαστικού ψεύδους.
Διότι η Ευρώπη, ενώ κόπτεται υπέρ των ανθρωπίνων ελευθεριών και δικαιωμάτων, στην πράξη χωρίζει τους ξένους σε δύο κατηγορίες, τους «κοινοτικούς» και τους «εξωκοινοτικούς». Την ώρα που θεμελιώνει τα ευρωπαϊκά δικαιώματα του πολίτη, ποτίζει τον σπόρο ενός ευρωπαϊκού απαρτχάιντ. Παλεύει για μια «κοινωνική Ευρώπη», μια Ευρώπη των εργαζομένων χωρίς να αναγνωρίζει τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα των μεταναστών, οι οποίοι αιμοδοτούν τα ασφαλιστικά ταμεία. Μιλάει για κοινωνική δικαιοσύνη και δεν κάνει κάτι για να εμποδίσει τις φυλετικές εντάσεις, τον φόβο και το μίσος για τον «άλλο». Παλεύει ενάντια στους εθνικισμούς χωρίς να αναπτύσσει κίνητρα αλληλεγγύης προς τους μετανάστες. Αντικαθιστά το δικαίωμα στην ετερότητα με τη νεο-δεξιά επιταγή του σεβασμού στη διαφορά· δηλαδή, τη διατήρηση της πολιτισμικής απόστασης, την αποφυγή κάθε επιμειξίας. Ετσι, συχνά η πολιτιστική διαφορά δεν είναι ένα δικαίωμα προς αναγνώριση, αλλά πρόσχημα και εργαλείο κοινωνικού αποκλεισμού.
Στην Ευρώπη συνυπάρχουν από τη μια η ανεκτική και από την άλλη η προσχηματική και πολεμική στάση απέναντι στους διαφορετικούς πολιτισμούς. H ανεκτικότητα είναι το ευαίσθητο επίσημο πρόσωπο της E.E., πίσω από το οποίο κρύβεται η πολιτιστική μισαλλοδοξία.
Μια αντιφατική, υποκριτική στάση, που επιτρέπει κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο – να αναγορευθεί η διαλεκτική των πολιτισμών σε τελικό ρυθμιστή της παγκοσμιοποιημένης βίας.