Τον περασμένο Δεκέμβριο, κατά τη διάρκεια των παράπλευρων διαπραγματεύσεων σχετικά με τους όρους, που η Ε.Ε. έθετε στην Τουρκία για την έναρξη των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων, ο Ταγίπ Ερντογάν είχε απειλήσει ότι θα τα μαζέψει και θα επιστρέψει στη χώρα του. Τότε, ώς ένα βαθμό είχε αποτρέψει την επιβολή όρων ειδικά όσον αφορά την Κύπρο, αλλά αυτό οφειλόταν στο κλίμα, το οποίο επικρατούσε στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και όχι στην απειλή του. Σήμερα, λόγω και του «όχι» των Γάλλων και των Ολλανδών στα δημοψηφίσματα, η ατμόσφαιρα είναι πολύ διαφορετική. Μπορεί να έχει μείνει μόνο η Αυστρία να ζητάει επισήμως κι από τώρα την εκτροπή της ενταξιακής πορείας των Τούρκων σε μια ειδική σχέση, αλλά η άποψη αυτή έχει πολύ μεγαλύτερη απήχηση απ’ όσο φαίνεται. Απλώς, τα άλλα κράτη-μέλη θεωρούν ότι έχουν αναλάβει δέσμευση και αφήνουν για αργότερα την έγερση εμποδίων.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις θα είναι πολύ διαφορετικές από τις αντίστοιχες άλλων υποψήφιων κρατών. Θα είναι, δηλαδή, μια κατ’ εξοχήν πολιτική διαδικασία, η κατάληξη της οποίας εκ των πραγμάτων θα είναι ανοικτή. Δεν πρέπει, βεβαίως, να υποτιμηθεί καθόλου η θεσμική αδράνεια της Ενωσης, λόγω και της οποίας έγινε μέλος η Κυπριακή Δημοκρατία. Από την άλλη πλευρά, όμως, η περίπτωση της Τουρκίας είναι πολύ επικίνδυνη για το ίδιο το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Ούτως εχόντων των πραγμάτων προκαλεί μάλλον θυμηδία η απειλή Γκιουλ ότι δεν θα μεταβεί στο Λουξεμβούργο για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, εάν το πλαίσιο των «25» δεν είναι ικανοποιητικό για τη χώρα του. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμα και ο υποστηρικτής της κ. Μπαρόζο ένιωσε την ανάγκη να υπενθυμίσει στην Τουρκία ότι αυτή εντάσσεται στην Ε.Ε. και όχι το αντίστροφο.
Εάν η Αγκυρα νιώθει ότι οι Ευρωπαίοι τής ζητούν πολλά, αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι την έχουν κακομάθει. Μέχρι προσφάτως τής έκαναν μεγάλες εκπτώσεις, προκειμένου να διευκολύνουν την πορεία της προς την Ενωση, με αποτέλεσμα να είναι τώρα έτοιμη να τεθεί σε τροχιά ένταξης, χωρίς επί της ουσίας να πληροί στοιχειώδεις προϋποθέσεις. Στην πραγματικότητα, η ευρωπαϊκή φιλοδοξία της Τουρκίας βρίσκεται σε κατάφωρη αντίφαση με τα εθνικά της στερεότυπα και τον διάχυτο εθνικισμό. Γι’ αυτό, ακόμα και στοιχειώδεις απαιτήσεις των «25» τις βιώνει σαν βάναυσες ξένες παρεμβάσεις, που έχουν σκοπό να την ταπεινώσουν και να τη βλάψουν εθνικά. Το πρόβλημα, όμως, το έχει η ίδια. Και μόνο εάν το λύσει, θα μπορέσει επί της ουσίας να διεκδικήσει μια θέση στο ευρωπαϊκό σπίτι.