Θα μου επιτρέψετε να αφιερώσω τη σημερινή στήλη σε κάτι προσωπικό που με γύρισε πολλές δεκαετίες πίσω και μου ξανάφερε στον νου αναμνήσεις και συγκινήσεις που δεν θέλουν παρά μιαν αφορμή για να αναβιώσουν, εκεί που τις έχεις «ξεχάσει»» Και είμαι βέβαιος πως η συγκεκριμένη «αφορμή» θα συγκινήσει και τους τόσους φίλους, παλιούς συμμαθητές εκείνων των χρόνων, που παρ’ ότι η ζωή μάς χώρισε με τους διαφορετικούς δρόμους που πήρε οκαθένας, έχουμε καταφέρει μια στο τόσο (πιο σπάνια απ’ όσο θα θέλαμε!) να συναντιόμαστε, να κάνουμε… προσκλητήριο παρόντων (τώρα τελευταία, δυστυχώς, κάποιοι έχουν «φύγει» οριστικά…), να ξαναγινόμαστε παιδιά, να μοιραζόμαστε θυμίζοντας ο ένας στον άλλο σκηνές μιας αλλοτινής πραγματικότητας, χαρές, αγωνίες, καζούρες, επιτυχίες και αποτυχίες…
Το τηλεφώνημα αργά το βράδυ μάς πληροφόρησε πως «ο δάσκαλος» έφυγε από τη ζωή. Πλήρης ημερών (97 χρόνων – να ζήσουμε τα χρόνια του!), απόμαχος εδώ και πολύ καιρό από την ενεργό διδασκαλία, πέρασε για πάντα στη σφαίρα των αναμνήσεων ο Θανάσης Τρίκκας, ο φιλόλογός μας για έξι ολόκληρα χρόνια εκεί στο τέλος της δεκαετίας του ’50 και αρχές του ’60, ο άνθρωπος που έμαθε γράμματα σε χιλιάδες παιδιά και από τη δική μου γενιά σε ένα σωρό συμμαθητές που κατάφεραν να προκόψουν και να διακριθούν (γιατροί, δικηγόροι, καθηγητές πανεπιστημίου, στον πολιτικό στίβο κάμποσοι, αρκετοί δημοσιογράφοι εν ενεργεία ακόμη…).
Δεν ξέρω αν υπάρχουν ακόμη σήμερα (εύχομαι να υπάρχουν…) δάσκαλοι σαν τον Θανάση Τρίκκα, δάσκαλοι με όλη τη σημασία της λέξεως, που δεν «μαθαίνουν» στα «παιδιά τους» μονάχα το μάθημα, με ένα ολοκληρωμένο τρόπο σκέψης, την αγάπη για τη γνώση και την πραγματική παιδεία, που είναι κάτι πολύ πέρα από το… ωρολόγιο πρόγραμμα της τυπικής εκπαίδευσης.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη μέρα που από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ήρθε μια φωνή από τα παλιά να με κρίνει, να «με εξετάσει» πάλι, τούτη τη φορά όμως όχι σαν τον δάσκαλο της νιότης, μα σαν τον καθημερινό αναγνώστη της στήλης που διατηρώ στην εφημερίδα. «Καλά τα γράφεις, αντιμετωπίζεις την επικαιρότητα, την πολιτική και την καθημερινότητα του πολίτη με καθαρό βλέμμα, συνέχισε έτσι…»! Ηταν ο Θανάσης Τρίκκας, «ο φιλόλογος» των μαθητικών μου χρόνων, εκεί στο ιστορικό «B΄ Γυμνάσιο Αρρένων Αθηνών», γωνία Χέυδεν και Αχαρνών, ο δάσκαλος στον οποίο οφείλω (όπως και χιλιάδες άλλοι «μαθητές» που πέρασαν από τα χέρια του, την κρίση του, την αγάπη του, μα και την αυστηρότητά του…) το ότι έμαθα να μιλώ σωστά και να αγαπώ τη γλώσσα μας και τα έργα των αρχαίων, μα και των νεότερων που γράφτηκαν σε αυτήν…
Δεν θυμάμαι να είχε ποτέ λείψει από «την ώρα του» (τότε, δεν του το συγχωρούσε η τάξη με τους περισσότερους από 60 μαθητές…), πάντα τυπικός, κοστουμαρισμένος, καθισμένος στην υπερυψωμένη έδρα σταυροπόδι, έβγαζε από την τσέπη τον κατάλογο και άρχιζε το μάθημα, με την κλασική παρατήρηση «άντε να δούμε πόσοι… θυμηθήκατε χθες πως είστε μαθητές!». Οι παραδόσεις του ήταν πάντα (και δεν το σκέφτομαι, μόνο, έτσι ύστερα από 40 τόσα χρόνια που έχουν περάσει από τότε…) μια φιλική, σχεδόν «παρεΐστικη» κουβεντούλα, που μας μυούσε στα μυστικά των αρχαίων κειμένων και στη σοφία τους, μια ανταλλαγή απόψεων με τα «παιδιά του» (σε εποχές που δεν επέτρεπαν τέτοιες προσεγγίσεις δασκάλων και μαθητών…) για τις ιδέες και τα αισθήματα που ξεπηδούσαν από τα έργα των σύγχρονων συγγραφέων και ποιητών…
Είχε την ευγένεια, μα και τη σοφία να μη θίγει και να μην προσβάλλει κανέναν μας για τις αδυναμίες μας – αντίθετα, προσπαθούσε με έναν τρόπο που έπρεπε να περάσουν χρόνια για να εκτιμήσουμε να αναδείξει ταλέντα και δεξιότητες «στα ελληνικά», να παροτρύνει τους αδύναμους να ακολουθήσουν την «πρακτική» κατεύθυνση, τονίζοντάς τους πάντα όμως (δεν θα ξεχάσω ποτέ αυτήν του την εμμονή!) πως «όποιος μιλάει σωστά τη γλώσσα, σκέφτεται και καλύτερα, γιατί η γλώσσα είναι το εργαλείο της σκέψης…».
Πολλά χρόνια μετά το B΄ Γυμνάσιο βρεθήκαμε στο «Βήμα» με τον συνάδελφο Τάσο Τρίκκα και το πρώτο που τον ρώτησα ήταν αν είχε καμία σχέση με «τον φιλόλογο». «Είναι θείος μου…», μου απάντησε, για να του πω αυθόρμητα «αν έμαθα λίγα ελληνικά και αν κάποιος με βοήθησε να γίνω αυτό που είμαι σήμερα, ήταν ο δάσκαλός μου, ο Θανάσης Τρίκκας…».
Το είπα και στον ίδιο με συγκίνηση, σε κάποια συγκέντρωση που είχαν οργανώσει οι συμμαθητές του «κλασικού» πριν από κάμποσα χρόνια. Και θυμάμαι πάντα την απλή, μα τόσο ανθρώπινη απάντησή του: «Εγώ ένα λιθαράκι έβαλα σε όλους σας, έσκαψα λίγο το χώμα να φυτρώσει και να δέσει ό,τι είχατε μέσα σας. Ελπίζω να τα κατάφερα…».Τα κατάφερες, δάσκαλε. Καλό σου ταξίδι…