Η συζήτηση για το μεταναστευτικό έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Η Βουλή έχει ψηφίσει ένα μικρόψυχο νομοσχέδιο, το οποίο επικεντρώνεται κυρίως στην ασφάλεια των συνόρων και ποινικοποιεί ορισμένες ανθρωπιστικές ενέργειες, που συνδράμουν τους μετανάστες. Οσο για τα 10 με 12 εκατομμύρια παράνομων μεταναστών, υποτίθεται ότι με κάποιο τρόπο θα έπρεπε να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Πώς ακριβώς, είναι ασαφές. Εν τω μεταξύ, η Γερουσία φαίνεται έτοιμη να εγκρίνει την είσοδο έως και 400.000 «προσκεκλημένων εργατών», ετησίως. Οι προσκεκλημένοι εργάτες, με την έγκριση του προέδρου Μπους, θα μειώσουν την παράνομη μετανάστευση, προσφέροντας σε πολλούς ανθρώπους -κυρίως φτωχούς και ανειδίκευτους Μεξικανούς- άδειες εργασίας. Η προσέγγιση της Γερουσίας είναι επίσης εξωπραγματική και ανεπιθύμητη. Θα αυξήσει την αμερικανική φτώχεια με το πρόσχημα της κάλυψης εργασιακών «ελλείψεων».
Μπορούμε καλύτερα, αλλά το πιθανότερο είναι ότι δεν το κάνουμε. Το 2004 οι μετανάστες υπολογίζονταν σε περίπου 12% του πληθυσμού, το υψηλότερο ποσοστό από τη δεκαετία του 1920. Το γεγονός ότι υπάρχουν τόσο πολλοί μετανάστες καθιστά δυσχερέστερη τη συζήτηση, επειδή τα πάθη και από τις δύο πλευρές εξάπτονται τόσο εύκολα. Ηδη, εκατοντάδες χιλιάδες ισπανόφωνοι έχουν πραγματοποιήσει πορείες στο Λος Αντζελες, στο Σικάγο, στην Ουάσιγκτον και αλλού. Παράλληλα, ωστόσο, εξάπτεται η ευρύτερη κοινή γνώμη. Μια νέα έρευνα του Pew Hispanic Center βρήκε ότι το 52% των Αμερικανών πιστεύει ότι οι μετανάστες «είναι βάρος, επειδή παίρνουν θέσεις εργασίας και σπίτια». Ποσοστό εξαιρετικά αυξημένο σε σχέση με το 38% το 2000.
Ανοικτοί στους μετανάστες
Σ’ αυτό το κλίμα, η συζήτηση για το μεταναστευτικό συχνά αποσυνδέεται από την πραγματικότητα. Ρεπουμπλικανοί και Δημοκρατικοί επιχειρούν με διαφορετικούς τρόπους να κατευνάσουν τις ανησυχίες της μεσαίας τάξης, χωρίς να αποξενώσουν τους σημερινούς και μελλοντικούς ισπανόφωνους ψηφοφόρους. Η μόνη σωτήρια προοπτική είναι ότι ενδεχομένως έχουμε ακόμη χρόνο για να σχεδιάσουμε μια πιο ευαίσθητη συναίνεση. Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση του Pew, η πλειοψηφία των Αμερικανών δεν φοβούνται πια τόσο πολύ τη μετανάστευση, ώστε να μην είναι ανοιχτοί σε επιχειρήματα και αποδείξεις. Μόνο 21% θεωρούν τη μετανάστευση «πολύ μεγάλο πρόβλημα» στην περιοχή τους.
Επιτρέψτε μου να αναφέρω πώς νομίζω ότι θα έπρεπε να είναι μια τέτοια συναίνεση.
«Ενίσχυση των συνόρων και εφαρμογή της εργοδοτικής νομοθεσίας»: Αν δεν σταματήσει η σημερινή παράνομη μετανάστευση περίπου 500.000 ανθρώπων, ετησίως, θα ξεπεράσει οποιοδήποτε σύστημα. Το κυριότερο δέλεαρ είναι η δουλειά. Γι’ αυτό είναι απολύτως ουσιαστικό να υποχρεωθούν οι εργοδότες στην επαλήθευση του αριθμού των νέων εργατών τους – με ηλεκτρονικό έλεγχο των εγγράφων. Οι εταιρείες που προσλαμβάνουν παράνομους εργάτες θα έπρεπε να τιμωρούνται αυστηρά. Αλλά είναι εξίσου ουσιαστικό να σταματήσει η προσέλευση. Η κατασκευή πανύψηλων πλεγμάτων ή τειχών κατά μήκος των συνόρων με το Μεξικό θα περιορίσει σημαντικά την εισροή.
«Δώστε αμνηστία στους υπάρχοντες παράνομους μετανάστες»: Ο πρόεδρος Μπους και πολλοί Ρεπουμπλικανοί δεν συμφωνούν, αλλά είναι ουσιαστικό. Δεν μπορούμε να εφαρμόσουμε ένα μεταναστευτικό σύστημα, που παραβλέπει τη μαζική παρανομία. Η πλειοψηφία των παράνομων μεταναστών δικαιούνται νομική προστασία – και ένα δρόμο προς την υπηκοότητα. Αν και «παραβίασαν τον νόμο», εμείς (και εννοούμε η αμερικανική κοινωνία) τους ενθαρρύναμε, με την ανεπαρκή επιτήρηση των συνόρων και των εργοδοτών. Οι περισσότεροι δεν θα επιτρέψουν οικειοθελώς στην πατρίδα τους, όπου ο μέσος μισθός είναι κατά 80% χαμηλότερος. Προσπαθώντας να τους γυρίσουμε πίσω διά της βίας δημιουργούμε μια τεράστια παλινδρομική κίνηση. Εχουμε ακούσει ιστορίες για γονείς, που αποχωρίστηκαν από τα γεννημένα στις ΗΠΑ παιδιά τους. Οι εταιρείες θα διαμαρτυρηθούν ότι η κυβέρνηση καταστρέφει τις επιχειρήσεις τους, απομακρύνοντας παλιούς και φιλόπονους εργάτες.
«Ξεχάστε τους προσκεκλημένους εργάτες»: Τα παράπονα των επιχειρήσεων για εκτεταμένες «ελλείψεις» σε εργατικά χέρια προσδίδουν αξιοσέβαστο πρόσωπο στη δίψα τους για φθηνή εργασία. Η πλειοψηφία των «προσκεκλημένων εργατών» δεν θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους, ακόμη και αν υποχρεωθούν. Θα μετατραπούν σε παράνομους μετανάστες ή πολίτες. Με οποιοδήποτε τρόπο, η αύξηση της φτώχειας είναι κακή κοινωνική πολιτική. Θα διόγκωνε την απαίτηση για παροχή κυβερνητικών κοινωνικών υπηρεσιών. Και θα έπληττε τους σημερινούς φτωχούς -περιλαμβανομένων άλλων μεταναστών και πολλών Αφροαμερικανών- διατηρώντας χαμηλά τους μισθούς. Οι δουλειές που προσελκύουν πλήθη μεταναστών έχουν μικρές μισθολογικές αυξήσεις.
Νομιμοποίηση των παρανόμων
Από το 2002 έως το 2004, ο μέσος ωριαίος μισθός αυξήθηκε μόλις 2% για τους οικοδόμους και 3,6% για όσους πλένουν πιάτα.
Στα χαρτιά, αυτό το πακέτο έχει κάτι για όλους. Αίρει την ανησυχία από τους σημερινούς παράνομους μετανάστες. Επιτρέπει στις επιχειρήσεις να κρατήσουν τους σημερινούς παράνομους εργάτες τους. Καθιστά αυστηρότερη την επιτήρηση συνόρων και εργοδοτών. Αλλά παράλληλα θα απογοητεύσει τους πάντες. Για τις επιχειρηματικές ενώσεις, τους υπέρμαχους των μεταναστών και τον Μπους δεν θα υπάρξουν νέοι προσκεκλημένοι εργάτες. Ο πρόεδρος και οι Ρεπουμπλικανοί στη Βουλή θα πρέπει να αποδεχθούν αδιαμαρτύρητα την αμνηστία, αν και ενδεχομένως θα μπορούσαν να αλλάξουν την ταμπέλα και να συζητήσουν τις λεπτομέρειες. Μια πρόταση της Γερουσίας προβλέπει μεταβατική περίοδο 11 ετών και γνώση της αγγλικής.
Δεν ισχυρίζομαι ότι αυτή η προσέγγιση θα επιτύχει. Η παρεμπόδιση της παράνομης μετανάστευσης μπορεί να αποδειχθεί αδύνατη. Εάν συμβεί αυτό, θα χρειαστεί να αναθεωρήσουμε εκ θεμελίων τη μεταναστευτική μας πολιτική. Αλλά πιστεύω ότι αυτή η προσέγγιση έχει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας απ’ ό,τι η πλειοψηφία των προτάσεων του Κογκρέσου. Αν δεν νομιμοποιήσουμε τους σημερινούς παράνομους μετανάστες και απορρίψουμε τα μακρόπνοα προγράμματα προσκεκλημένων εργατών, θα έχουμε αενάως δύο είδη μεταναστών -νόμιμους και παράνομους- με την προοπτική να προσβάλει το στίγμα της παρανομίας τους νόμιμους. Αν επιτύχει, οι νέοι μετανάστες, με τον καιρό, θα θεωρήσουν εαυτούς Αμερικανούς και θα εξελιχθούν οικονομικά. Η μετανάστευση παύει να είναι μεγάλο ζήτημα, επειδή δεν αποτελεί πια πηγή μεγάλων κοινωνικών και οικονομικών διενέξεων.