Στην εξέδρα της πλατείας Κοτζιά, Τετάρτη βράδυ, Ελληνες και ξένοι ακούνε κάποια στιγμή ροκ ρυθμούς και στίχους στην αγγλική. Κάποιες λέξεις της ελληνικής όμως («συνάλλαγμα», «παράνομος», «καψούρης», «ξενιτιά») διεμβολίζουν κάθε τόσο την οικουμενική γλώσσα, υποδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό ότι το μουσικό συγκρότημα δεν έχει έρθει από την Αγγλία, για να συμμετάσχει στις εκδηλώσεις του 4ου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ, αλλά έχει σχηματιστεί εδώ, στην Ελλάδα. Τα μέλη του, μετανάστες, άλλος πέντε χρόνια, άλλος δεκαπέντε· εδώ θα πρωτοδούλεψαν, αν κρίνει κανείς από την ηλικία τους, εδώ θα πρωτοερωτεύτηκαν, εδώ θα δοκιμάστηκε η ψυχή τους και θα αναζήτησαν τρόπους να την παρηγορήσουν. Τίποτε παράδοξο ή πρωτότυπο· ο δρόμος της μουσικής μοιάζει ο πιο βατός κι ο πιο παραμυθητικός για τον καημό κάθε ξεριζωμένου. Ας θυμηθούμε πόσα ρεμπέτικα γραμμοφωνήθηκαν ή και γράφτηκαν στην Αμερική στις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα. Κι ας συνυπολογίσουμε ότι στα τραγούδια της ξενιτιάς δεν υπάρχει φυλετική ή εθνική αποκλειστικότητα.
Ο,τι συμβαίνει τα λίγα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, και θα το βλέπουμε όλο και εντονότερο στα επόμενα, έχει ήδη τη μακρά παράδοσή του στις χώρες που υπήρξαν από παλιά υποδοχείς μεταναστών και προσφύγων. Οι φερτοί -όσο κι αν συχνά σπεύδουμε να τους εγκλωβίσουμε στα σχήματα της αναπόδραστης κατωτερότητας, ξεχνώντας έτσι ότι κι εμείς ανήκαμε στη «διεθνή της ξενιτιάς», κι ακόμα ανήκουμε- δεν είναι ικανοί μόνο για την οικοδομή, για τη φύλαξη των αιγοπροβάτων ή για να συντηρούν τους υπερήλικους συγγενείς μας. Δεν έχουν μόνο ανάγκες αλλά και επιθυμίες και όνειρα. Και γράφουν (ποιήματα και μυθιστορήματα), ζωγραφίζουν, παίζουν μουσική, χορεύουν (κι όχι αποκλειστικά στα ημιπορνό ξενυχτάδικα, όπως θέλει να πιστεύει η τηλεόρασή μας, που ακόμα και τη δολοφονία ξένων γυναικών την εικονογραφεί με λικνιζόμενες ημίγυμνες), συνθέτουν μουσική, πρωταγωνιστούν σε θεατρικές παραστάσεις – υπάρχουν, σε όλες τις εκδηλώσεις του ανθρώπινου είδους, έτσι όπως υπάρχουν οι «κανονικοί» άνθρωποι, εμείς δηλαδή.
Στη λογοτεχνική μας σκηνή, στη θεατρική, στη μουσική, είναι ήδη αρκετά και άξια τα δείγματα γραφής των ξένων. Αν αυτό θα βοηθήσει να απεγκλωβιστούμε οριστικά από τις προκαταλήψεις μας όσο το δυνατόν περισσότεροι, δεν είναι βέβαιο. Αλλωστε, η εικόνα του ξένου που εξακολουθεί να δεσπόζει στην τηλεόραση, την μεγάλη τροφό του γένους, είναι η εικόνα του γονιδιακώς παραβατικού ή του περιφρονητέου ασήμαντου. Με τέτοια μαζική εκπαίδευση έχουμε ακόμα δρόμο μπροστά μας.