Αν και το περιεχόμενο της επιστολής Αχμαντινετζάντ προς τον πρόεδρο Μπους δεν είναι γνωστό, και μόνο η πρωτοβουλία δείχνει ότι η Τεχεράνη ενδιαφέρεται τουλάχιστον να συντηρήσει τη διπλωματική διαδικασία. Το γεγονός ότι η Ρωσία και η Κίνα εμμένουν να εμποδίζουν τη λήψη μέτρων, όπως έδειξε και το αδιέξοδο στη χθεσινή σύσκεψη των «έξι» στη Νέα Υόρκη, διευρύνει εκ των πραγμάτων τα περιθώρια ελιγμών του Ιράν. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον ή θα πρέπει να διαπραγματευθεί με τις δύο άλλες μεγάλες δυνάμεις ή θα τις αγνοήσει και θα κινηθεί προς την κατεύθυνση στρατιωτικών μέτρων με την υποστήριξη μιας νέας «συμμαχίας προθύμων».
Η Ευρώπη καταλογίζει ευθύνες στην Τεχεράνη, αλλά από την άλλη πλευρά δεν επιθυμεί το άνοιγμα ενός νέου θερμού μετώπου. Με το παρατεινόμενο αδιέξοδο στο Παλαιστινιακό, με το Ιράκ να έχει μετατραπεί σε αιμορραγούσα πληγή για τις ΗΠΑ, με το Αφγανιστάν να παραμένει στον αστερισμό της αστάθειας και με την «ισλαμική τρομοκρατία» να απειλεί άμεσα την ασφάλεια του μέσου πολίτη της Δύσης, η Μέση Ανατολή είναι ήδη πολύ βεβαρημένη.
Πέρα, όμως, από τη γεωπολιτική διάσταση, υπάρχει και η ενεργειακή, αφού το Ιράν είναι μια σημαντική πετρελαιοπαραγωγός χώρα, με δεσπόζουσα θέση στους δρόμους του «μαύρου χρυσού». Κι αυτό έχει ξεχωριστή σημασία για τη χωρίς ενεργειακές πηγές Ευρώπη σε μια εποχή μεγάλης ζήτησης και πολύ υψηλών τιμών.
Η διεθνής κοινότητα έχει καθήκον να εμποδίσει την Τεχεράνη να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, έστω κι αν στην περίπτωση άλλων χωρών, όπως το Ισραήλ, η Ινδία και το Πακιστάν, έχει τηρήσει ανεκτική στάση, με αποτέλεσμα να υπάρχει ήδη μια ανεπιθύμητη διασπορά. Από την άλλη πλευρά, όμως, πρέπει να σεβασθεί την εθνική αξιοπρέπεια των Ιρανών και κυρίως να κατανοήσει τον δικαιολογημένο φόβο τους ότι θα είναι ο επόμενος στόχος των Αμερικανών.
Εάν αφαιρέσουμε την επιθετική του ρητορική, το Ιράν έχει αποφύγει επιμελώς μέχρι τώρα έμπρακτους τυχοδιωκτισμούς. Και βεβαίως ποτέ δεν είχε ανάμιξη στην «ισλαμική τρομοκρατία» τύπου Αλ Κάιντα. Αντιθέτως, στον πόλεμο εναντίον των Ταλιμπάν στήριξε τη δυτική εκστρατεία. Αυτό, ωστόσο, δεν εμπόδισε την Ουάσιγκτον να συμπεριλάβει το Ιράν στον «άξονα του κακού». Και μάλιστα να το απειλεί ευθέως ότι θα έχει την τύχη του Ιράκ.
Οι αμερικανικές απειλές έπαιξαν ρόλο για την ήττα των μετριοπαθών και για να καταλήξει η Τεχεράνη στο συμπέρασμα πως ο μόνος τρόπος αποτροπής μιας αμερικανικής επίθεσης είναι να παίξει το πυρηνικό χαρτί. Το πιθανότερο είναι πως σκοπός του είναι -και με τη βοήθεια του φόβου για τις επιπτώσεις στην τιμή του πετρελαίου- να διαπραγματευθεί απευθείας με τις ΗΠΑ ότι δεν θα δεχθεί επίθεση.
Σήμερα, μετά την επίσκεψή του στην Αγκυρα, θα βρίσκεται στην Αθήνα για συνομιλίες με την Ντόρα Μπακογιάννη ο επικεφαλής της ιρανικής διαπραγματευτικής ομάδας Αλί Λαριτζανί. Η Ελλάδα, ως μέλος της Ε.Ε., αλλά και ως χώρα που γειτνιάζει με τη Μέση Ανατολή και γνωρίζει τις πολύπλοκες αντιφάσεις της περιοχής, έχει συμφέρον να προσθέσει το δικό της ειδικό πολιτικό βάρος σ’ εκείνο των χωρών, οι οποίες επιδιώκουν μια διπλωματική διευθέτηση. Το «ναρκοπέδιο» του Ιράκ, άλλωστε, αποδεικνύει πως η στρατιωτική επιλογή δεν αποτελεί λύση.