Χρειάστηκε τρεις εβδομάδες ο διευθυντής της Κομεντί Φρανσέζ, Μαρσέλ Μποζονέ, και ένα εντατικό μάθημα ιστορίας στη διάρκεια του οποίου «βυθίστηκε στη φρίκη των εθνοκαθάρσεων που σημάδεψαν την Ευρώπη από τη δεκαετία του ’90 ώς σήμερα», όπως δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου, για να αποφασίσει για τη μοίρα του θεατρικού έργου του Πέτερ Χάντκε. Και για να πείσει τους Γάλλους δημοσιογράφους ότι δεν ήταν απόφαση που πήρε εν θερμώ πρόσθεσε ότι «αφοσιώθηκε σε εμπεριστατωμένη ανάγνωση όλων των πολεμικών ανταποκρίσεων που δημοσιεύτηκαν στον Τύπο». Και όλα αυτά γιατί ο Αυστριακός συγγραφέας παρέστη στην κηδεία του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς! Το φροντιστήριο του Μαρσέλ Μποζονέ είχε πάντως αποτέλεσμα. O Χάντκε εξαφανίστηκε από τον (ανακοινωμένο) προγραμματισμό του ερχόμενου χρόνου. Το έργο είχε μάλιστα και ορισμένη ημερομηνία πρεμιέρας: 17 Ιανουαρίου του 2007.
Βέβαια, ο Χάντκε έχει «βεβαρημένο» παρελθόν, καθώς στη διάρκεια του πολέμου στη Γιουγκοσλαβία δεν είχε ευθυγραμμιστεί με τον γαλλογερμανικό άξονα. Το 1999 μάλιστα είχε αρνηθεί το βραβείο «Γκέοργκ Μπίχνερ» (ανάλογο του Γκονκούρ) για να εκφράσει την αντίθεσή του για τη συμμετοχή της Γερμανίας στον πόλεμο. Είχε αρθρογραφήσει και υπέρ των θυμάτων που είχαν θρηνήσει οι Σέρβοι «γιατί κανείς δεν έγραφε γι’ αυτούς», χωρίς να σημαίνει ότι «δεν σκεφτόταν τους νεκρούς Κροάτες». Γιατί πήγε στην κηδεία του Μιλόσεβιτς; «O κόσμος, ο υποτιθέμενος κόσμος, γνωρίζει τα πάντα για τον Μιλόσεβιτς. O υποτιθέμενος κόσμος ξέρει την αλήθεια. Γι’ αυτό είναι και απών σήμερα και πάντα. Προσωπικά, δεν ξέρω την αλήθεια. Αλλά παρακολουθώ, ακούω, αισθάνομαι, θυμάμαι, αναρωτιέμαι. Γι’ αυτό και ήμουν εκεί…».
Αυτός ο μοναχικός ώς το μεδούλι συγγραφέας, ιδιαίτερος και εξαιρετικά γοητευτικός στην αφαιρετική γραφή του, αναδείχθηκε σε συμβολικό πρόσωπο των ημερών στη Γαλλία. Διανοούμενοι και σκηνοθέτες τάχθηκαν στο πλευρό του, ο Γάλλος υπουργός Πολιτισμού αποφάσισε να αποκηρύξει δημόσια τη θέση του Μποζονέ και να συναντήσει τον Χάντκε μέσα στην εβδομάδα που διανύουμε.
Ο,τι παγώνει το αίμα στην απόφαση του διευθυντή της Κομεντί Φρανσέζ δεν είναι η ομολογία του πως «του είναι αδύνατον να υποδεχτεί αυτόν τον άνθρωπο στο θέατρο και να του σφίξει το χέρι»· είναι η κυρίαρχη αίσθηση -βεβαιότητα για την ακρίβεια- πως η επιλογή είναι μονόδρομος. Μαζί μας ή εναντίον μας, διακηρύσσουν οι απανταχού εξουσίες, σε μια εποχή μάλιστα που διατυμπανίζει την πολυσυλλεκτικότητα και την ελευθερία της άποψης. Είσαι ελεύθερος να εκφράζεις τις θέσεις σου αρκεί να συμπίπτουν με τις κυρίαρχες. Αλλιώς η ευρυχωρία της σκέψης πάει περίπατο και τα μεγέθη συρρικνώνονται μέχρις εξαφανίσεως.
Από την άλλη, η παρέμβαση του Μποζονέ αποδεικνύεται εξαιρετικά χρήσιμη. Για να γνωρίζουμε πού πατάμε και πού βρισκόμαστε και πόσο ευάλωτοι μπορούν να αποδειχθούν, από τη μια στιγμή στην άλλη, κατεκτημένοι δημοκρατικοί θεσμοί. Μπορεί ο σαρκασμός (όπως αυτός που υιοθέτησαν οι σκηνοθέτες στην απαντητική επιστολή τους στη «Λιμπερασιόν») να είναι η πιο ενδεδειγμένη αντίδραση σε αυτήν την καταφανή καταστρατήγηση του στοιχειώδους. Ομως, ο φόβος τρυπώνει και ο σπόρος του βλασταίνει ακόμη και όταν το δίκαιο είναι σαφές και αυτονόητο.