Βασικό πρόβλημα της χώρας είναι πως δεν αποδίδονται τα του Καίσαρος στον Καίσαρα. Μεγαλύτερο ίσως είναι το αντίστροφο. Ο Καίσαρας δεν πληρώνει ποτέ τα του Καίσαρος. Απαντες προσπαθούν να μεταθέσουν το κόστος επιλογών ή παραλείψεών τους στον κοινό κορβανά, που είναι ο κρατικός προϋπολογισμός. Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, με επιτυχία…
Είναι μια πρακτική που συνήθως έχει τη σιωπηρή συναίνεση της κοινωνίας. Η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων δεν πιστεύει πως ο κρατικός προϋπολογισμός είναι ένας μηχανισμός που συγκεντρώνει διά της φορολογίας χρήματα για να τα αναδιανείμει στη συνέχεια. Νομίζει πως είναι μηχανή, η οποία πρωτογενώς παράγει πλούτο τον οποίο μετά θα διανείμει, ανάλογα με την πολιτική πίεση που κάποιος ασκεί. Δεν εξηγείται αλλιώς πώς σε κάθε πρόβλημα η άμεση αντίδραση όλων είναι το «μα, πού είναι το κράτος;» ενώ όταν το κράτος παρεμβαίνει κανείς δεν ρωτά «πόσο κοστίζει στους φορολογούμενους αυτή η ενέργεια;».
Οταν όμως από τη θεώρηση της πραγματικότητας του κόστους όλα μοιάζουν καλά καμωμένα. Μπορούμε να ρίχνουμε χρήματα σε πίθους των Δαναΐδων αποφεύγοντας κρίσιμα ερωτήματα: «Πόσοι και ποιοι επωφελούνται από τη συγκεκριμένη κρατική παρέμβαση;» «Μήπως υπάρχει καλύτερος τρόπος επίτευξης του κοινωνικού στόχου;» «Μήπως η παρέμβαση δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα λύνει;»
Το έλλειμμα αυτής της ανάλυσης είναι εμφανέστατο στη χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους. Ποτέ δεν εξετάζουμε πόσα από τα χρήματα που ρίχνουμε εκεί πάνε πραγματικά σε όσους τα έχουν ανάγκη και πόσα διασπαθίζονται στην αχανή του γραφειοκρατία. Δεν τολμούμε να αναρωτηθούμε αν και κατά πόσο η στήριξη των αδύναμων αυτής της κοινωνίας μπορεί να γίνει με άλλους, πιο έξυπνους και λιγότερο δαπανηρούς τρόπους. Και για να έρθουμε στα τωρινά, δεν εξετάζουμε αν η πρόωρη συνταξιοδότηση ανέργων θα δημιουργήσει προηγούμενα τα οποία δύσκολα θα μπορέσουμε στο μέλλον να τα συμμαζέψουμε. Μια χώρα που δογματικά αναρωτιέται «μα, πού είναι το κράτος;», δογματικά θα πιστεύει πως είναι καλό να ρίχνει το κράτος λεφτά οπουδήποτε. Ακόμη και στους ποδοσφαιρικούς αγώνες. Δεν αναφερόμαστε στις σκανδαλώδεις ρυθμίσεις χρεών των Ποδοσφαιρικών Ανωνύμων Εταιρειών που περιοδικά και για ψηφοθηρικούς λόγους γίνονται, αλλά στον σημερινό τελικό Κυπέλλου που θα γίνει στο Ηράκλειο.
Για μια μεγάλη μερίδα των Ελλήνων ο σημερινός αγώνας δεν σημαίνει τίποτε. Ενδιαφερόμενοι όμως και αδιάφοροι καλούνται να πληρώσουν τη μετακίνηση 12 διμοιριών αστυνομικών συν την πτήση ενός C-130 για να γίνει αδιατάρακτα ο σημερινός αγώνας. (Ελπίζουμε ότι θα γίνει αδιατάρακτα, διότι η εμπειρία μάς διδάσκει το αντίθετο: Αυτό που θα μπορούσε να είναι γιορτή του ποδοσφαίρου, πιθανότατα θα έχει βαρύτατο κόστος για τους κατοίκους και τους μαγαζάτορες της κρητικής αυτής πόλης.)
Το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι μόνο: «Γιατί να επωμισθούμε άπαντες το κόστος της αστυνόμευσης μιας «ψυχαγωγικής» διοργάνωσης που αφορά ένα μεγάλο κομμάτι, αλλά όχι την πλειονότητα του πληθυσμού;» Το ερώτημα είναι βαθύτερο. Γιατί οι έχοντες τις ομάδες να επιχειρήσουν αποτελεσματικότερη αστυνόμευση των οπαδών τους αφού δεν επωμίζονται το κόστος;
Ο μηχανισμός κατανομής κόστους και οφέλους των ανθρώπινων δραστηριοτήτων δεν είναι απλά δίκαιος. Είναι και αποτελεσματικός. Οταν κάποιος μπορεί να καρπώνεται τα οφέλη μιας δραστηριότητας και να μεταθέτει το κόστος, επόμενο είναι να μεγιστοποιεί τη δραστηριότητα έστω κι αν το κόστος διογκώνεται υπερβολικά. Αυτό γίνεται και στους αγώνες. Εκ των πραγμάτων, η μαχητικότητα της κερκίδας εμψυχώνει την ομάδα και είναι όφελος για την ΠΑΕ. Οταν όμως αυτή η μαχητικότητα υπερβεί τα εσκαμμένα και το κόστος δεν βαρύνει εξ ολοκλήρου τις ΠΑΕ, τότε αυτές δεν έχουν κίνητρο για τιθάσευσή της.
Ηρθε η ώρα, λοιπόν, να σκεφτούμε σοβαρά πως, εκτός τα του Καίσαρος, πρέπει και τα των ΠΑΕ να αποδίδονται στις ΠΑΕ. Ειδικά σε μια χώρα που δυσκολευόμαστε να πληρώσουμε τους άνεργους 50άρηδες…