Κάποιοι την ονομάζουν δεύτερη εφηβεία, άλλοι κρίση της μέσης ηλικίας· αυτό που βιώνουν πάντως πολλοί Ελληνες μεταξύ 35 και 55 ετών είναι αισθήματα για τα οποία πολύ συχνά πλέον γίνεται λόγος· ανασφάλεια, απογοήτευση, στενοχώρια, άγχος, χρόνια κόπωση… Φταίει, λένε, η φάση της ζωής που περνά η «γενιά σάντουιτς», όπως την αποκαλούν, δηλαδή αυτή που ταυτόχρονα μεγαλώνει παιδιά και φροντίζει ηλικιωμένους γονείς. Αυτή είναι η αιτία, ισχυρίζονται, που πολλοί άνδρες και γυναίκες νιώθουν -όπως στην εφηβεία- κάτι να αλλάζει μέσα τους. Ξαφνικά αμφιβάλλουν για τις επιλογές και τις ικανότητές τους, νιώθουν σε μια συνεχή αναστάτωση, αμφιταλάντευση, ρευστότητα, παραγνώριση, έλλειψη κατανόησης από τους οικείους, ενώ συχνά δεν τους ικανοποιεί η δουλειά ή νιώθουν ότι δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα, ότι έχουν παγιδευτεί σε μια κατάσταση που τους συνθλίβει. Οι γυναίκες χάνουν τον εαυτό τους μεταξύ δουλειάς και υποχρεώσεων, οι άνδρες νιώθουν αφόρητη οικονομική πίεση, δεν τους φτάνει ο χρόνος, αισθάνονται κακοδιάθετοι και χωρίς ενδιαφέροντα, νωθροί μπροστά στην ΤV.
Είναι μια κατάσταση που έχει πολλά κοινά με την κατάθλιψη. Αναφέρεται ως μια παροδική περίοδος, ως κρίση των «άντα», που σύντομα θα επικαλυφθεί από την επαναπροσαρμογή στα κεκτημένα. Είναι όμως έτσι, ή μήπως διευρύνεται χρονικά και εξαπλώνεται ανάμεσά μας σαν αληθινή επιδημία; Πάντως, περισσότερο από μια «επανάσταση χωρίς αιτία» μοιάζει με μια ξαφνική συνειδητοποίηση των όρων και των ορίων της ζωής μας, που δεν αφήνει (τουλάχιστον σε ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων) χρόνο για αληθινή επικοινωνία και εσωτερικές απορίες, για διασκέδαση χωρίς το επακόλουθο αίσθημα κενού. Είναι ίσως μια αμφισβήτηση του τρόπου ύπαρξης της ελληνικής κοινωνίας και αποκαλύπτει το γνωστό βαθύτερο πρόβλημα: από τη μια την αθλιότητα (ιδιοτέλεια, αυθαιρεσία, προχειρότητα, ασχήμια) πάνω στην οποία έχουν θεμελιωθεί οι μέρες μας, από την άλλη, το μηδενιστικό βάραθρο, όπου έχουν καταποντιστεί ιδεολογίες, οράματα, στόχοι…
Φανερώνει την ανάποδη όψη του καταναλωτικού πολιτισμού, το αρνητικό είδωλο της κούρσας για την απόκτηση αγαθών, της παντοδυναμίας των αριθμών (ωράρια, μισθοί, τιμές, οργάνωση)· μια μαζικά ατομικιστική αποπροσωποιημένη καθημερινότητα. Ολοένα και περισσότερο στερούμαστε κομμάτια από το παρελθόν, που θα μας παρείχαν τη σοφία για να ξεπεράσουμε τις κρίσεις. Οι αξίες μας συνθλίβονται ανάμεσα στα τρεχαλητά από το αυτοκίνητο στο σπίτι, από το σχολείο στα γραφείο, από το σούπερ μάρκετ στην τράπεζα, εξαφανίζονται μέσα στα μποτιλιαρίσματα, στις ουρές, στην επανάληψη, στον ύπουλο καλπασμό του χρόνου.
Αλλά όσο περισσότερο στερούμαστε το παρελθόν, ολοένα χάνουμε από τα μάτια μας το μέλλον. Οπως ακριβώς και οι κυβερνήσεις μας, γαντζωνόμαστε από τη μεγάλη δικαίωση της παρούσας στιγμής. Ο,τι καταφέρουμε, ό,τι αποφύγουμε, ότι φάμε κι ό,τι πιούμε, τώρα. Ενα περίεργο παρόν, που ρουφάει σαν βεντούζα το νόημα της ζωής μας· τις βεβαιότητες και τις αλήθειες μας, τα όνειρά μας, εν τέλει, την αισιοδοξία μας.
Οι ειδικοί βάζουν μια ταμπέλα και ξεμπερδεύουν· δεύτερη εφηβεία. Τόσο παρατεταμένη, όμως, που μοιάζει με βαριά μελαγχολία (η χώρα μας έχει σπάσει παγκόσμιο ρεκόρ στην αύξηση χρήσης αντικαταθλιπτικών). Ενδεικτική της πορείας μας. Ανησυχαστική. Επικίνδυνη…