Κατά τις επίσημες κυβερνητικές ανακοινώσεις και δηλώσεις, τίποτε δεν έχει αλλάξει σε ό,τι αφορά τις «πάγιες» ελληνικές θέσεις απέναντι στην Αγκυρα στα ζητήματα του Αιγαίου καθώς και στην πολιτική των Αθηνών στην υπόθεση της Κύπρου. Και επίσης, δεν έχει αλλάξει η γραμμή της (κρινόμενης ως εθνικώς επωφελούς) ακινησίας σ’ αυτό που έχει ονομαστεί ελληνοτουρκικός «διάλογος». Σύμφωνα με την επισήμως ακολουθούμενη γραμμή πολιτικής πλεύσης, η αποφυγή διμερούς διαλόγου με την Αγκυρα στα μείζονα θέματα, η διατήρηση χαμηλών τόνων στα ελληνοτουρκικά, η προώθηση μόνον ζητημάτων «χαμηλής πολιτικής» και η σταθερά θετική στάση της Ελλάδος στο ζήτημα της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας συνθέτουν ένα πλέγμα, που κατά την εκτίμηση των κυβερνώντων διασφαλίζει και αυτή την περίοδο τα εθνικά συμφέροντα.
Το αν αυτή η κυβερνητική επιλογή έχει υποστεί αλλαγές, καθώς και οι συγκεκριμένοι λόγοι και σχεδιασμοί που θα τις επέβαλαν, δεν είναι σήμερα γνωστό. Διαφαίνεται, όμως, μία κάποια αλλαγή πλεύσης, που είναι δυνατόν να εντοπιστεί σε κάποια επιμέρους στοιχεία των εξελίξεων τον τελευταίο καιρό. H αλλαγή αυτή μπορεί να συνδεθεί με ορισμένους παράγοντες:
Την πολλαπλώς προβληματική ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, τη συνεχιζόμενη πίεση της Ουάσιγκτον για «διευκόλυνση» της Τουρκίας και την άρση κάθε εμποδίου σ’ αυτή την πορεία, αλλά και την αυξανόμενη πίεση της Αγκυρας προς την Αθήνα τόσο στο Αιγαίο όσο και στο ζήτημα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη – θέμα που η τουρκική διπλωματία προσπαθεί επιμόνως να καταστήσει διμερές, ώστε να το αφαιρέσει απ’ το «πακέτο» των δικών της υποχρεώσεων στην E.E. Στο σκηνικό αυτό προστίθεται η «σκληρή» στάση της Λευκωσίας, ως απάντησης στην πίεση που ασκείται στον πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο για την επίδειξη πολιτικής «κατανόησης» στην άρνηση της Τουρκίας να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας εντός της Ε.Ε.
(Ας σημειωθεί ότι το θέμα της διπλωματικής διαμαρτυρίας της Αγκυρας για την παρουσία του ερευνητικού σκάφους «Ποσειδών» στα νερά του Αιγαίου προκάλεσε μεγάλη ταραχή στην ελληνική κυβέρνηση.)
Ευελιξία τώρα
Η Αθήνα δείχνει, λοιπόν, τώρα να θέλει να μετακινηθεί προς μια πιο «ευέλικτη» θέση. Ετσι, η πολιτική ηγεσία αποφάσισε την επανέναρξη των «παγωμένων» από καιρό «διερευνητικών» συνομιλιών με την τουρκική πλευρά για θέματα του Αιγαίου, ενώ ο πρωθυπουργός δεν αποκλείει πλέον κατηγορηματικά μια επίσημη επίσκεψή του στην Αγκυρα προσεχώς (του τη ζήτησε δύο φορές ο κ. Ταγίπ Ερντογάν προσφάτως στις -χωρίς ατζέντα- συναντήσεις τους, στη Θεσσαλονίκη και στη Βιέννη, και την πρώτη φορά ο κ. K. Καραμανλής ήταν σαφώς αρνητικός). Και επιπλέον αποφασίστηκε να συναντηθεί η υπουργός Εξωτερικών, κυρία Ντόρα Μπακογιάννη, στην Κωνσταντινούπολη, τον ερχόμενο μήνα για συζήτηση επί διμερών θεμάτων με τον Τούρκο ομόλογό της κ. Γκιουλ (μεγάλο ενδιαφέρον θα έχει βεβαίως η ατζέντα αυτής της συνάντησης).
Εννοείται, ότι από αυτή την ελληνική στροφή, η Αγκυρα στη χειρότερη γι’ αυτήν περίπτωση δεν θα έχει να χάσει τίποτε, ενώ αντιθέτως μπορεί να ελπίζει σε κέρδη.
Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η πολιτική της κυβέρνησης K. Καραμανλή στον τομέα των ελληνοτουρκικών υποθέσεων τώρα θα αρχίσει να δοκιμάζεται στα δύσκολα. Στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, η Αθήνα δείχνει να κινείται μάλλον υπό πίεση και όχι στη βάση κάποιας συγκεκριμένης ιδέας της πολιτικής ηγεσίας και της υπουργού Εξωτερικών. Το ερώτημα είναι, αν προλαβαίνει η ελληνική πλευρά να προετοιμαστεί, έτσι ώστε να μην αφήνει την Αγκυρα να οδηγεί εκείνη τις εξελίξεις, ορίζοντας τις συνθήκες διεξαγωγής του όποιου διαλόγου.
Ενα άλλο ευαίσθητο και κρίσιμο ζήτημα για την πολιτική της Αθήνας στα ελληνοτουρκικά είναι η ποιότητα των σχέσεων και της συνεργασίας που θα έχει προσεχώς -πρωτίστως στο πεδίο της E.E.- η κυβέρνηση K. Καραμανλή με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ηδη κάποια σύννεφα σκιάζουν το πεδίο αυτής της σχέσης. H Αθήνα προτιμά μια πιο ευέλικτη τακτική στα ευρωτουρκικά ζητήματα που συνδέονται με την Κύπρο. Και σίγουρα δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει σήμερα ότι υπάρχει πολιτική συμπάθεια μεταξύ του κ. Τάσσου Παπαδόπουλου και της κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, όσο κι αν η υπουργός Εξωτερικών «αποκήρυξε» το «σχέδιο Ανάν» προ καιρού ευρισκόμενη στη Λευκωσία.