Αυτά που είπε προχθές στην Αθήνα ο αρχιτέκτονας οραματιστής της ανάπλασης της Βαρκελώνης, Χοσέπ Αντον Ασεμπίγιο, ότι η ελληνική πρωτεύουσα για να σωθεί θέλει «έξυπνες» ελαφρές συγκοινωνίες και περισσότερους ελεύθερους χώρους, περισσότερα πάρκα και πλατείες, που θα προκύψουν με μικρής έκτασης κατεδαφίσεις παλιών κτιρίων, δεν ακούστηκαν στη χώρα μας για πρώτη φορά. Το αντίθετο. Επαναλαμβάνονται διαρκώς από Ελληνες συναδέλφους του. Το πρόβλημα είναι ότι δεν λαμβάνονται επ’ ουδενί υπόψη, καθώς είναι εντελώς έξω από την κυρίαρχη λογική. Εμείς εδώ δεν γκρεμίζουμε, χτίζουμε. Κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά την αδήριτη ανάγκη για αέρα στην ελληνική τερατούπολη.
Χρόνια τώρα λένε ότι η Αθήνα έχει κορεσθεί οικιστικά, ότι έχει «ξοφλήσει» πολεοδομικά. Και χρόνια τώρα κανείς δεν σταματάει όσους εκμεταλλεύονται τα περιθώρια που υπάρχουν ακόμη. Το νέο κύμα αντιπαροχών καταβροχθίζει κάθε μέρα τυπικές αθηναϊκές μονοκατοικίες (ναι, υπάρχουν ακόμη πολλές τέτοιες) στις παλιές γειτονιές και στα προάστια, βάζοντας στη θέση τους «κιτς» καμπυλόγραμμα μεταμοντέρνα τσιμεντοθηρία (ολέθρια η όψιμη ανακάλυψη των Ελλήνων κατασκευαστών ότι το τσιμέντο είναι ένα υλικό με το οποίο μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις…). Η Αθήνα αλλάζει για άλλη μια φορά. Προς το χειρότερο. Με όλο και λιγότερους ελεύθερους χώρους, με νέα πυκνά δάση οικοδομών. Και κανείς δεν δείχνει να ενοχλείται. Ολοι βολεύονται. Οι ιδιοκτήτες, που ανταλλάσσουν το παλιό σπίτι ή το οικόπεδο με ένα «λουξ» (έστω χαμηλοτάβανο, έστω λιλιπούτειο στις κρεβατοκάμαρες) διαμέρισμα για κάθε παιδί· ο κατασκευαστικός κλάδος, που γνωρίζει νέες ημέρες δόξης λαμπρής· οι τράπεζες, που μοιράζουν στεγαστικά· οι κυβερνώντες, που πετυχαίνουν έτσι τους πολυπόθητους ρυθμούς ανάπτυξης (ο μοναδικός κλάδος σε ανάπτυξη, στην Ελλάδα, είναι η οικοδομή).
Στο μεταξύ, τα περιθώρια ζωτικού -για την ψυχική και σωματική υγεία- χώρου στενεύουν. Το πρόβλημα είναι ότι ούτε αυτό ενοχλεί. Οπως δεν μας απασχολούν τα μικροσωματίδια, το όζον, οι αρωματικοί υδρογονάνθρακες, τα οξείδια του αζώτου που αναπνέουμε καθημερινά (εμείς θέλουμε απουσία ελέγχων, το Ι.Χ. μας και τη βολή μας), έτσι μας είναι αδιάφορος και ο αστικός χώρος. Μήπως περπατάμε πια; Μέσα στον δημόσιο χώρο, με τα πόδια μετακινούμαστε μόνο για να πάμε από την πόρτα του σπιτιού στον κάδο απορριμμάτων και στο «πάρκινγκ» (οδόστρωμα, πεζόδρομος, πεζοδρόμιο κ.λπ.)…
Στο μεταξύ, οι ελεύθεροι χώροι συρρικνώνονται – ήδη αποτελούν μόλις το 2,9% της συνολικής έκτασης του λεκανοπεδίου. Αλλά κι αυτούς το κράτος, αντί να τους κάνει πάρκα, τους «αξιοποιεί» επενδυτικά. Δεν υπάρχει στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη πρασίνου, με τις απαιτούμενες απαλλοτριώσεις και την ανταλλαγή ακινήτων ώστε να ενισχυθούν οι ελεύθεροι χώροι στις υποβαθμισμένες γειτονιές. Δεν δημιουργούνται συγκρούσεις για πολεοδομικά ζητήματα. Οι πόλεις είναι σε κρίση γιατί οι κοινωνίες είναι σε κρίση, είπε ο Ισπανός αρχιτέκτονας, και έχει απόλυτα δίκιο. Ελλειμμα συλλογικής συνείδησης και αλληλεγγύης, διεφθαρμένο ανενδοίαστο, διπρόσωπο σύστημα, με μόνες αξίες το γρήγορο και εύκολο κέρδος και τον καταναλωτισμό, πολίτες εγκλωβισμένοι σε νέου τύπου ποιμνιοστάσια. Δεν υπάρχει κοινό καλό, αγαθό συμφέρον, όραμα για το μέλλον. Ο καθένας δρα μόνο για τον εαυτό του. Μέχρι τελικής… ασφυξίας.