Δέκα χρόνια μετά την ανακοίνωση τού τότε πρωθυπουργού Κ. Σημίτη ότι θα επιχειρήσει βήμα προς βήμα βελτίωση των διμερών σχέσεων, το τοπίο παραμένει θολό. Η Τουρκία δεν χάνει ευκαιρία να υπογραμμίζει με λόγια και πράξεις ότι διατηρεί ακέραιες τις επεκτατικές διεκδικήσεις της. Ακόμα και όταν είχε ζωτική ανάγκη το ελληνικό και κυπριακό «ναι» για να τεθεί σε τροχιά ένταξης, όχι μόνο δεν έκανε την οποιαδήποτε κίνηση καλής θέλησης αλλά και φρόντισε να εντείνει τις προκλήσεις της.
Οι Τούρκοι δεν έκρυψαν ποτέ τις προθέσεις τους. Είναι ενδεικτικό ότι αμέσως μετά την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, για την οποία εργάστηκε σκληρά η ελληνική διπλωματία, ανακοίνωσαν επισήμως ότι δεν πρόκειται να διαφοροποιήσουν ούτε κατά κεραία τις θέσεις τους στο Κυπριακό και στο ζήτημα του Αιγαίου. Δεν είναι δική τους ευθύνη, άλλωστε, ότι η ελληνική πολιτική ελίτ τρέφει όλα αυτά τα χρόνια προσδοκίες, οι οποίες δεν επιβεβαιώνονται από τα γεγονότα. Ας σημειωθεί ότι είναι η ίδια πολιτική ελίτ, που ευθύνεται για το γεγονός ότι δεν έχουν αξιοποιηθεί όσο πρέπει οι ογκωδέστατες αμυντικές δαπάνες ούτε για την θωράκιση της χώρας ούτε για την άσκηση μιας πιο αποτελεσματικής εξωτερικής πολιτικής.
Το επεισόδιο στα νερά της Καρπάθου ήταν πράγματι στατιστικώς αναμενόμενο. Αυτό, όμως, δεν ακυρώνει κατ’ ελάχιστον το γεγονός ότι επαναφέρει με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο την επιθετικότητα του τουρκικού επεκτατισμού στο Αιγαίο. Η Αθήνα επιδιώκει την ύφεση, αλλά αυτή η επιδίωξη δεν μπορεί να λειτουργεί ως υποκατάστατο πολιτικής. Για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων δεν αρκεί η πρόθεση της μιας πλευράς. Απαιτείται και η βούληση της άλλης. Και εκεί είναι ακριβώς το κρίσιμο έλλειμμα. Ολα δείχνουν ότι οι προκλήσεις και η εξαναγκαστική διπλωματία της Αγκυρας θα συνεχισθούν αμείωτες.
Αξίζει να υπογραμμισθεί ότι οι καλές σχέσεις είναι προς όφελος και των δύο κρατών και όχι μόνο της δικής μας. Η επισήμανση θα έπρεπε να είναι αυτονόητη, αλλά δυστυχώς δεν είναι. Ορισμένοι πολιτικοί, δημοσιογραφικοί και ακαδημαϊκοί κύκλοι έχουν την τάση να θεωρούν ότι η Ελλάδα πρέπει να εξαγοράζει την ύφεση και να προωθεί την προσέγγιση αφ’ ενός προσαρμοζόμενη εμμέσως στις τουρκικές απαιτήσεις και αφ’ ετέρου κάνοντας φαινομενικά ανώδυνες υποχωρήσεις. Η στάση αυτή επικαλείται ένα μεταμοντέρνο ιδεολόγημα που έχει ελάχιστη σχέση με την πραγματικότητα των διεθνών σχέσεων. Για την ακρίβεια υποδηλώνει μια θεώρηση, η οποία αντιλαμβάνεται τις ελληνοτουρκικές σχέσεις με όρους ανισοτιμίας. Και ακριβώς γι’ αυτό το μόνο που επιτυγχάνει είναι να οξύνει την τουρκική επιθετικότητα και κατ’ αυτόν τον τρόπο να καθιστά πιθανότερη την κρίση.