Αν θέλει να δει κάποιος τις παθογένειες του συστήματος εκπαίδευσης στη χώρα δεν έχει παρά να κοιτάξει το «Ανοιχτό Πανεπιστήμιο». Να δει ένα ζήτημα το οποίο αποτελεί αντικείμενο σφοδρής διαμάχης στην ερχόμενη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση: Τα πανεπιστημιακά συγγράμματα.
Το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο είναι ένας πρόσφατος θεσμός που δεν έχει την ιστορία άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, αλλά θα περίμενε κανείς να μην έχει και τις αγκυλώσεις τους. Εκπαιδεύει εξ αποστάσεως τους φοιτητές του και στα μαθήματα γίνεται μεγάλη χρήση της νέας ηλεκτρονικής τεχνολογίας, δηλαδή του Ιnternet. Ετσι έπρεπε να γίνει διότι η διασπορά των φοιτητών του είναι σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο. Η χρήση του Διαδικτύου είναι εκτεταμένη αλλά δεν προχωρά μόνο σ’ ένα χώρο. Μπαίνοντας στον δικτυακό τόπο του πανεπιστημίου διαπιστώνει κάποιος ότι υπάρχουν μόνο τα εξώφυλλα των βιβλίων που διδάσκονται. Τα βιβλία παραμένουν σε χαρτί, αποστέλλονται στους φοιτητές με το παραδοσιακό ταχυδρομείο, αυτοί τα χρησιμοποιούν και μετά τα πετούν (πιθανότατα χωρίς καν να τα ανακυκλώνουν).
Ετσι, ενώ θα μπορούσαμε να έχουμε μια πανελλαδική βιβλιοθήκη, προσιτή σε κάθε φοιτητή και πολίτη, έχουμε άσκοπη σπατάλη πόρων, διότι με τις σπατάλες κάτι εξοικονομούν όλοι. Και οι καθηγητές και οι εκδοτικοί οίκοι και όσοι αποφασίζουν.
Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, στην «καπιταλμανή» Αμερική, μια μερίδα πανεπιστημιακών ψηφιοποιεί στο www. gutenberg. org όλα τα βιβλία που δεν έχουν πνευματικά δικαιώματα, και οι ίδιοι οι καθηγητές δίνουν τα βιβλία τους για δημόσια χρήση. Δεν βγάζουν δεκάρικους περί αποκλεισμών από την Κοινωνία της Γνώσης. Κάνουν κάτι γι’ αυτό. Δεν παλεύουν για κρατικά πανεπιστήμια, χρησιμοποιούν τα υπάρχοντα για να διανείμουν δωρεάν τη γνώση. Ηδη το μη κρατικό ΜΙΤ παρέχει μέσω Διαδικτύου όλα -ναι, όλα!- τα μαθήματά του δωρεάν σε οποιονδήποτε θέλει, σε κάθε μέρος της οικουμένης. Με τα δικά τους λεφτά και τους δικούς τους κόπους. Δεν περιμένουν «ενίσχυση από το κράτος» για να αντισταθούν στην κοινωνία των δύο τρίτων. Την αποδομούν. Είναι μια Αριστερή ηθική στον αντίποδα της ελληνικής Αριστερής ανηθικότητας που μας συνήθισαν οι εγχώριοι επαναστάτες.
Οι δημόσιες βιβλιοθήκες που προτείνει το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, για να αντικαταστήσουν το ένα σύγγραμμα, έπρεπε ήδη να υπάρχουν. Πρέπει όμως πλέον να πάμε και ένα βήμα παραπέρα. Μαζί με τη λειτουργία των κλασικών βιβλιοθηκών πρέπει να δημιουργηθεί μια πανελλαδική ηλεκτρονική βιβλιοθήκη πανεπιστημιακών συγγραμμάτων.
Να υποχρεώνονται όσοι διδάσκοντες κερδίζουν την ανέλιξή τους με κάποιο σύγγραμμα, να το δώσουν σε δημόσια χρήση. Ετσι θα επιτευχθούν πολλοί στόχοι: 1) Οι φοιτητές θα κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους, όπου κι αν βρίσκονται. 2) Το κόστος δημιουργίας και συντήρησης των πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών θα μειωθεί. 3) Θα υπερβούμε το πρόβλημα που δημιουργεί η διασπορά των τμημάτων πολλών πανεπιστημίων. 4) Θα είναι ευρύτερος ο έλεγχος της ποιότητας αυτών των συγγραμμάτων (περισσότεροι εκτός των φοιτητών θα τα βλέπουν, περισσότεροι θα τα κρίνουν) 5. Θα σωθούν χιλιάδες δενδράκια, στις περισσότερες των περιπτώσεων αδίκως φονευθέντα.
Ευχής έργον θα ήταν να ξεκινούσε αυτό εθελουσίως. Να δούμε όλους αυτούς που ρητορεύουν αριστερά να πράττουν αριστερά. Να έδιναν το καλό παράδειγμα τα μέλη της ΠΟΣΔΕΠ που τόσο κόπτονται γα τη δημόσια και χωρίς αποκλεισμούς Παιδεία. Αν φυσικά έχουν συγγράμματα…
Με αριστερά λόγια χτίζονται φαντασιακά ανώγια και κατώγια. Η δημόσια και χωρίς αποκλεισμούς Παιδεία δεν θέλει πόλεμο κατά των ιδιωτικών ΑΕΙ. Θέλει λιγότερα συνθήματα και πιο πολύ δουλειά στα κρατικά. Κάτι που οι διαμαρτυρόμενοι δεν θέλουν να κάνουν ή δεν προλαβαίνουν. Πώς να προκάνουν, εξάλλου, με τόσες κομματικές και συνδικαλιστικές υποχρεώσεις που έχουν;