Διεθνες Βημα

2' 53" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Συζητώντας με τους πανεπιστημιακούς μου συναδέλφους στο θέατρο Σελντόνιαν της Οξφόρδης περί της μελλοντικής διοίκησης του αρχαιότερου πανεπιστήμιου της Βρετανίας, ένας καθηγητής Πολιτικών Επιστημών παρατήρησε ότι η Οξφόρδη υπήρξε για 800 χρόνια ένας «εργατικός συνεταιρισμός» και η αυτή η παράδοση ρίχνει βαριά σκιά σε κάθε συνεδρίαση της Συγκλήτου. Οσοι αντιτίθενται στις προτάσεις για την ένταξη μη πανεπιστημιακών στα διοικητικά του πανεπιστημίου αντιδρούν στο όνομα της δημοκρατικής αυτοδιοίκησης και της ακαδημαϊκής ελευθερίας. Οι υποστηρικτές των μεταρρυθμίσεων επικαλούνται τους σύγχρονους κανόνες που υπαγορεύουν να είναι τα πανεπιστήμια υπόλογα σε μια ανεξάρτητη αρχή και απαιτούν διαφάνεια, τόσο στις εισροές δημοσίου χρήματος όσο και δωρεών.

Τα οργανωτικά θέματα είναι ενδιαφέροντα, όμως το ουσιαστικό ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσον η Ευρώπη θα εξακολουθεί να διαθέτει πανεπιστήμια παγκοσμίου επιπέδου σε 20 χρόνια. Προς το παρόν η Οξφόρδη και το Κέμπριτζ είναι τα μοναδικά ευρωπαϊκά πανεπιστήμια που εμφανίζονται στον κατάλογο των 10 καλύτερων πανεπιστημίων του κόσμου, όπου κυριαρχούν τα αμερικανικά. Κρέμονται όμως από μια κλωστή. Η μακραίωνη παράδοση δεν αρκεί για να εξισορροπήσει τις μεγάλες δαπάνες, την οργάνωση και την καινοτομία των αμερικανικών πανεπιστημίων.

Ηδη σήμερα, τα έσοδα του Στάνφορντ είναι χονδρικά τα διπλάσια από εκείνα της Οξφόρδης. Τα δίδακτρα είναι περίπου πέντε φορές περισσότερα από εκείνα της Οξφόρδης, στα οποία η βρετανική κυβέρνηση έχει επιβάλει ανώτατο όριο. Η Οξφόρδη εξακολουθεί να διαθέτει ορισμένα πλεονεκτήματα, όπως η εξέχουσα πνευματική της παράδοση. Σήμερα όμως μεγάλος αριθμός καθηγητών χάνει τον χρόνο του ασχολούμενος με γραφειοκρατικά και οικονομικά θέματα. Θεωρώ επίσης ότι τα μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια, δημόσια και ιδιωτικά, έχουν περισσότερη αυτοπεποίθηση. Πίσω από αυτό κρύβεται μια μεγάλη ιστορία. Η Βρετανία, όπως και η Γαλλία και η Γερμανία, διαθέτουν μόλις το 1% του ΑΕΠ στην ανώτατη εκπαίδευση. Οι ΗΠΑ διαθέτουν το 2,6% – 1,4% από ιδιωτικές πηγές και 1,2% από δημόσιες. Με άλλα λόγια η δημόσια δαπάνη των ΗΠΑ για τα πανεπιστήμια είναι μεγαλύτερη από το άθροισμα των δικών μας δημόσιων και ιδιωτικών δαπανών.

Τι πρέπει να γίνει; Ενα ενδεχόμενο θα ήταν να καταβάλουν οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι πολλά περισσότερα χρήματα για τα πανεπιστήμια. Πράγμα πρακτικώς αδύνατο. Θα μπορούσε η Ευρώπη να συγκεντρώσει τα πανεπιστήμιά της. Οπως έγινε με τα εργαστήρια Μοριακής Φυσικής της Κερν στην Ελβετία. Είναι κάτι που δύσκολα θα αποδεχθούν οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες, δηλαδή το μοναδικό στην Ευρώπη παγκοσμίου επιπέδου τμήμα Ιστορίας να βρίσκεται στη Γαλλία, το αντίστοιχο της Γεωγραφίας στη Γερμανία. Το τρίτο ενδεχόμενο, προς το οποίο τείνει η Οξφόρδη, είναι η θέσπιση ενός συνδυαστικού μοντέλου, ιδιωτικής και δημόσιας χρηματοδότησης, που δεν θα αποτελεί αντιγραφή του αμερικανικού, το οποίο έχει τα δικά του προβλήματα, αντλώντας όμως παραδείγματα από αυτό.

Στην περίπτωση της Οξφόρδης θα συντονίσουμε τις προσπάθειες άντλησης κεφαλαίων των κολεγίων που την απαρτίζουν με το κεντρικό πανεπιστήμιο. Θα ζητήσουμε από την κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο να μας επιτρέψουν να αυξήσουμε τα δίδακτρα σε 11.000 στερλίνες ετησίως, παρέχοντας ταυτόχρονα υποτροφίες στους φοιτητές που δεν μπορούν να ανταποκριθούν οικονομικά σε αυτά. Η προτεινόμενη διοικητική μεταρρύθμιση στοχεύει στον περιορισμό της εξάρτησης από το κράτος, στη διατήρηση της ακαδημαϊκής μας αυτονομίας και στην ελεύθερη διαχείριση των κεφαλαίων μας. Εάν η Οξφόρδη λάβει αυτά τα μέτρα θα διατηρήσει τη θέση της μεταξύ των πανεπιστημίων παγκοσμίου επιπέδου.

Το ζήτημα όμως δεν αφορά μόνο τους καθηγητές της Οξφόρδης, αλλά τους ψηφοφόρους της Βρετανίας και όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες, οι οποίες τελικά θα επιλέξουν μεταξύ της ελεύθερης πρόσβασης σε χαμηλού κόστους ανώτατη εκπαίδευση και των πανεπιστημίων που συνδυάζουν τη διδασκαλία με την πιο εξελιγμένη έρευνα. Ας αφήσουμε την Ευρώπη, όπως και την Οξφόρδη, να κάνει μια συνειδητή επιλογή.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή