Η έκθεση της επιτροπής Μπέικερ – Χάμιλτον για το Ιράκ πέτυχε τον στόχο οποιασδήποτε επιτροπής ειδημόνων: Τόνισε με έμφαση το προφανές. «Η κατάσταση στο Ιράκ είναι ζοφερή και εκφυλιζόμενη». Οι διάφορες προτάσεις περί διευθέτησης της κατάστασης στο Ιράκ «έχουν μειονεκτήματα». Μια «εσπευσμένη» αποχώρηση θα ήταν λάθος, αλλά το ίδιο και μια μεγάλη αύξηση των αμερικανικών στρατευμάτων. Η Αμερική θα έπρεπε να θέσει «ορόσημα» στην κυβέρνηση για να ελέγξει όλες τις επαρχίες μέχρι τον επόμενο Σεπτέμβριο. Ο αμερικανικός στρατός θα έπρεπε να αναλάβει εκπαιδευτικό και συμβουλευτικό ρόλο, έτσι ώστε η πλειοψηφία των αμερικανικών στρατευμάτων να μπορεί να φύγει, αρχές του 2008. Ωστόσο, δεν υπάρχει «μαγική φόρμουλα» κι ακόμη κι αν αποτύχει αυτή η προσέγγιση, οι Ηνωμένες Πολιτείες «δεν θα έπρεπε να δεσμευτούν ότι θα διατηρήσουν μεγάλο αριθμό αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ».
Ενας κυνικός θα μπορούσε να αντιτείνει ότι προς αυτή την κατεύθυνση κινείτο η κυβέρνηση Μπους, στην κατ’ ιδίαν αναθεώρηση της πολιτικής της. Αλλά νομίζω ότι αυτή είναι η σημασία της δικομματικής επιτροπής υπό την ηγεσία του πρώην υπουργού Εξωτερικών Τζέιμς Μπέικερ ΙΙΙ και του πρώην βουλευτή Λι Χάμιλτον. Οι προτάσεις που παρουσίασαν φαίνονται τόσο οικείες, ώστε διερωτάται κανείς γιατί δεν αποτέλεσαν επίσημη πολιτική.
Το καινούργιο στην προσέγγιση Μπέικερ – Χάμιλτον είναι το σημείο με τις λιγότερες πιθανότητες επιτυχίας – η έκκληση για μια Διεθνή Ομάδα Υποστήριξης, η οποία, θεωρητικώς, θα περιελάμβανε τα κακά παιδιά της περιοχής, το Ιράν και τη Συρία, μαζί με διστακτικούς, όπως η Ρωσία, η Κινα και η Γαλλία. Κι απ’ τη στιγμή που θα συμμετείχαν, οι Μπέικερ και Χάμιλτον προτείνουν μια προσπάθεια επίλυσης της παλαιστινιακής διένεξης, ειρήνευση μεταξύ Συρίας και Ισραήλ και επίλυση του χάους στον Λίβανο.
Μού αρέσει αυτή η «Νέα Διπλωματική Επίθεση», ακριβώς επειδή είναι τόσο φιλόδοξη. Θα επανέφερε τις ΗΠΑ στην προσπάθεια επίλυσης του αραβοϊσραηλινού προβλήματος, που οδηγεί στην παράνοια τη Μέση Ανατολή για περίπου 40 χρόνια. Οσο για τη Συρία και το Ιράν, το μεγάλο πλεονέκτημα της συμμετοχής τους σε μια παγκόσμια προσπάθεια για τη σταθεροποίηση του Ιράκ είναι ότι αν πουν όχι, θα έχουν αίμα στα χέρια τους. Οπως επισημαίνει η έκθεση: «Μια ιρανική άρνηση θα αποκάλυπτε στο Ιράκ και τον υπόλοιπο κόσμο την απορριπτική και αρνητική στάση του Ιράν, που θα μπορούσε να οδηγήσει στην απομόνωσή του».
Και ποιο είναι το πλεονέκτημα της Αμερικής, αν φέρει το Ιράν και τη Συρία στο τραπέζι (εκτός από την απειλή να φύγει και να τους αφήσει να ανησυχούν για έναν ιρακινό εμφύλιο πόλεμο); Η έκθεση περιλαμβάνει αυτή τη γλυκιά συνωμοσία, τύπου Μπέικερ: «Η συμφωνία της Σαουδικής Αραβίας να μην παρέμβει για να συνδράμει τους σουνίτες Ιρακινούς θα μπορούσε να είναι ένα ουσιαστικό αντάλλαγμα για ανάλογη ανοχή από μέρους των άλλων γειτόνων, ειδικά του Ιράν».
Αχά! Ετσι εξηγείται το ασυνήθιστο άρθρο του ημιεπίσημου Σαουδάραβα αναλυτή Ναουάφ Ομπάιντ, στην «The Post», της 29ης Νοεμβρίου, που απειλούσε ότι τα σαουδαραβικά στρατεύματα θα σταλούν στο Ιράκ, αν έφευγε η Αμερική. Ηταν ένα διαπραγματευτικό μέσο.
Μια άλλη όψη της έκθεσης Μπέικερ – Χάμιλτον (ειδικά σε σύγκριση με τη ρητορική Μπους) είναι ότι μιλάει ανοιχτά για το πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα στο Ιράκ. Ο ιρακινός στρατός «έχει κάνει ελάχιστη πρόοδο προς την κατεύθυνση της μετατροπής του σε μια αξιόπιστη και πειθαρχημένη μάχιμη δύναμη». Η ιρακινή αστυνομία είναι «ακόμη χειρότερη» από τον στρατό. Τα αποτελέσματα της πιο πρόσφατης απόπειρας για ειρήνευση στη Βαγδάτη υπήρξαν «αποκαρδιωτικά». Ο πρωθυπουργός Νουρί αλ-Μαλικί έχει καλές προθέσεις, αλλά «έχει λάβει ελάχιστα ουσιαστικά μέτρα» εναντίον των πολιτοφυλακών. Οι Αραβες σουνίτες δεν έχουν λάβει ακόμη «τη στρατηγική απόφαση να εγκαταλείψουν τη βίαιη εξέγερση». Η συμφιλίωση δεν θα είναι δυνατή χωρίς μια αμνηστία των Ιρακινών, που πολέμησαν εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων. Τουλάχιστον, εδώ, αρχίζουμε να λέμε την αλήθεια.
Το τελικό επιχείρημα για την υιοθέτηση της έκθεσης Μπέικερ – Χάμιλτον είναι ότι ο συνδυασμός του περιορισμού των απωλειών και της αύξησης των θετικών σημείων της θα πείσει τον κόσμο ότι η Αμερική άλλαξε σελίδα στο Ιράκ. Το επίπεδο αντιαμερικανισμού, αυτές τις μέρες, στη Μέση Ανατολή, είναι τρομακτικό. Εχει γίνει η οργανωτική αρχή της πολιτικής ζωής, ακόμη και σε άλλοτε φιλικές χώρες, όπως ο Λίβανος. Αυτή είναι και η πραγματική απειλή για την εθνική ασφάλεια της Αμερικής – αυτή η αίσθηση στον υπόλοιπο κόσμο ότι το Ιράκ συμβολίζει τον μοιραίο συνδυασμό αλαζονείας και ανικανότητας της Αμερικής.
Αυτή η έκθεση ζητεί από τον κόσμο να μας βοηθήσει να βρούμε τον δρόμο της επιστροφής. Ακόμη κι αν οι προτάσεις της δεν ευοδωθούν, η έκθεση Μπέικερ – Χάμιλτον μπορεί να εκπληρώσει τον στόχο της, να δώσει τη δυνατότητα στις ΗΠΑ «ν’ αρχίσουν τη μετακίνηση των στρατιωτικών τους δυνάμεων με υπευθυνότητα από το Ιράκ».