Η απώλεια των λέξεων

1' 45" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μέρες νέων ελπίδων, αλλά και απολογισμών αυτές του Δωδεκαημέρου. Η πρακτική διαίρεση του χρόνου σε έτη και το πέρασμα από το απερχόμενο στο ερχόμενο, προκαλεί ανατάσεις και αναδρομές, τρέφει προσδοκίες και αναγκάζει σε απολογισμούς.

Κάποτε, πριν από χρόνια, κρατούσαμε σημειώσεις για καινοφανείς λέξεις ή λέξεις που μας φάνταζαν νέες, όπως η «συγχρονία», η «διαχρονία» και το «διακύβευμα». Ενα γρήγορο ξεφύλλισμα σε δυο λεξικά και εγκυκλοπαιδείες μάς «αρκούσε» για να διαπιστώσουμε ότι βρήκαμε κάτι νέο που ώς τότε δεν είχε καταγραφεί. Το σημειώναμε σ’ ένα τετράδιο και -ως ανταγωνιστές τάχα του Κέντρου Νεολογισμών της Ακαδημίας ή ακόμα, ως αδέξιοι μιμητές του αρχαιολόγου, αλλά και αποθησαυριστή λέξεων Στεφάνου Α. Κουμανούδη- κάναμε κάθε χρόνο τη δική μας πενιχρή «Συναγωγή νέων λέξεων», 1987, 1988, 1989, περίπου έναν αιώνα μετά την πρώτη έκδοση εκείνης του προτύπου μας. Δίναμε σημασία στους νεολογισμούς, επιστημονικούς ή μη, χωρίς να προσέχουμε τις λέξεις, που αν -στην καλύτερη των περιπτώσεων- δεν αλλοιωνόταν η σημασία τους, εξασθένιζε ανεπαισθήτως η ενεργός παρουσία τους στον δημόσιο και τον ιδιωτικό λόγο, ανάλογα με την ένταση αναφοράς τους στα δημόσια και ιδιωτικά πράγματα.

Ετσι πέρασαν οι καιροί. Μετρώντας κάθε χρόνο τις νέες λέξεις, εμπλουτίζαμε το λεξιλόγιό μας με αυτές που έφερναν οι νέοι ποιητές, οι νέες γενιές, τα επιτεύγματα της τεχνολογίας, τα πολυμέσα, η εκλαΐκευση των επιστημών, τα νέα ήθη, ο συρμός, οι συγγραφείς της τηλεόρασης, οι αγκιτάτορες, οι συντάκτες πολιτικών λόγων, οι διαστρεβλώσεις που επέφερε το πολιτικώς «ορθό». Ποικίλαμε το συντακτικό μας με τους τίτλους των ταμπλόιντ και τα κείμενα των SMS. Μας διέφευγαν όμως λέξεις, που, κάποιες από αυτές, κάποτε νομίζαμε πως «πυρπολούσαν τη νιότη μας».

Λέξεις, όπως «πολίτης». Ξεχασμένη σήμερα, ακόμα και στους κύκλους της λεγόμενης «κοινωνίας των πολιτών» όπου σημασία έχουν μόνο ή κυρίως τα οικονομικά μεγέθη. Μια λέξη που ανακαλούσε στο νου μας τον Θουκυδίδη και τον Ροβεσπιέρο.

Λέξεις, όπως «κοινωνία». Σήμερα, στο auto da fe των νέων καιρών τα παράγωγά της. Πυρπολημένα μνημεία η κοινωνική δικαιοσύνη, ο κοινωνικός έλεγχος, τα κοινωνικά δικαιώματα. Οπως το κράτος. Οπως το έθνος. Οπως το εθνικό κράτος. Οπως το κοινωνικό κράτος. Λέξεις που κλείστηκαν στα λεξικά, περιμένοντας μέρες καλύτερες, αν γλιτώσουν από τα χαρτοβόρα ζωύφια.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή