Ο Βρετανός πολιτικός Ρόμπερτ Σάλσμπουρι ήταν ένας αισιόδοξος άνθρωπος. «Αν πιστέψεις τους γιατρούς», είχε πει, «τίποτε δεν είναι υγιεινό. Αν πιστέψεις τους θεολόγους, τίποτε δεν είναι αθώο. Κι αν πιστέψεις τους στρατιωτικούς, τίποτε δεν είναι ασφαλές.» Συμπληρώνοντάς τον πρέπει να πούμε ότι αν πιστέψουμε κάποιους αριστερούς διανοητές, στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης όλα έγιναν ανθυγιεινά, ένοχα, ανασφαλή και -αυτό είναι ίσως το χειρότερο γι’ αυτούς!- προπαντός καπιταλιστικά.
Τι κι αν τα στοιχεία δείχνουν ότι η φτώχεια στον Τρίτο Κόσμο έχει μειωθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια; Τι κι αν εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι στην Κίνα έχουν πλέον ένα κομμάτι ψωμί και ονειρεύονται το παντεσπάνι; Τι κι αν ολόκληρη Ανατολική Ευρώπη απελευθερώθηκε από τον κομμουνιστικό ζυγό και γίνεται μέρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης; Τι κι αν απέμειναν ελάχιστες δικτατορίες στον κόσμο; Τι κι αν την ίδια περίοδο μειώθηκαν οι πόλεμοι; Αφού η πραγματικότητα δεν συμβαδίζει με το δόγμα, ότι «ο καπιταλισμός είναι μια απάνθρωπη διαδικασία που κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους», τόσο το χειρότερο γι’ αυτήν: ή θα την φάει το σκοτάδι ή θα δημοσιοποιηθούν επιλεκτικά στοιχεία που θα δείχνουν πόσο κακός είναι ο κόσμος (σε σχέση με ένα φαντασιακό ιδανικό) και όχι πόσο καλύτερος έγινε (σε σχέση με το υπαρκτό παρελθόν).
Η χειρότερη κληρονομιά της Σοβιετικής Ενωσης είναι η διάχυτη μιζέρια που διακινούν τα ορφανά της. Επειδή γκρεμίστηκε το όνειρό τους οραματίζονται την κατάρρευση του σύμπαντος. Βέβαια, οι προβλέψεις τους αξίζουν όσο και οι προηγούμενες (που ήθελαν νίκη του παγκόσμιου σοσιαλισμού και της μητέρας ΕΣΣΔ), αλλά πολιτικά λειτουργούν πλέον σαν τους χιλιαστές. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου αποτελεί κερδοσκοπία που θα πνίξει τις αδύναμες οικονομίες, και η πτώση σημαίνει περισσότερη κατανάλωση, άρα οικολογική καταστροφή.
Ο ποιητής Ζοζέ Σαραμάγκου επανέλαβε στην Πάτρα το ευφυολόγημα «ο απαισιόδοξος είναι ένας αισιόδοξος που έχει πολύ καλή ενημέρωση. Οι πληροφορίες που έχουμε μας υποχρεώνουν να είμαστε απαισιόδοξοι.»
Βέβαια, σε ηλικία 85 ετών φυσιολογικά δεν μπορεί κάποιος να είναι αισιόδοξος, αλλά ποιες πληροφορίες δικαιολογούν την απαισιοδοξία; Το 1980, το 56% του παγκόσμιου πληθυσμού της ζούσε με εισόδημα δύο ή λιγότερων δολαρίων. Το 2000 το ποσοστό αυτό έφτασε στο 23%. Τη δεκαετία 1990-2001 ο μέσος όρος ζωής στις αναπτυσσόμενες χώρες αυξήθηκε από τα 55,8 στα 65,1 έτη. Το 1970 μόνο το 65% των παιδιών στον Τρίτο Κόσμο ήξεραν γραφή και ανάγνωση. Το 2004 το ποσοστό αυτό έφτασε το 83%. Το 1991 γινόταν 52 πόλεμοι σε όλο τον κόσμο, πέρυσι 31.
Στα χρόνια, λοιπόν, της νεοφιλελεύθερης, καπιταλιστικής (όπως θέλετε βρίστε την) παγκοσμιοποίησης ο κόσμος έγινε καλύτερος. Προσοχή! Οχι καλός σε σχέση με ό,τι φανταστήκαμε, αλλά καλύτερος από το παρελθόν. Το γεγονός ότι σήμερα στον Τρίτο Κόσμο η παιδική θνησιμότητα είναι 61 τοις χιλίοις, είναι καλύτερο από το 109 τοις χιλίοις του 1990, αλλά 61 θάνατοι στις χίλιες γεννήσεις είναι πάρα πολλοί. Γι’ αυτό ο αγώνας συνεχίζεται και κυρίως επιτρέπεται: Το 1978 υπήρχαν ενενήντα δικτατορίες στον κόσμο, το 2004 τριάντα.
Καλά πληροφορημένοι, λοιπόν, μπορούμε με σιγουριά να ευχηθούμε: Αίσιο και αισιόδοξο το 2007…