Κάτι πήγε στραβά στα τρία (και κάτι) χρόνια που κυβερνάει η Νέα Δημοκρατία. Πολλοί έχουν την αίσθηση ότι η υπόσχεση της «πολιτικής αλλαγής» εκφυλίζεται ταχύτατα – σίγουρα ταχύτερα από την υπόσχεση της «αλλαγής» που είχε δώσει το ΠΑΣΟΚ το 1981.
Τα φαινόμενα δεν απατούν. Η κυβέρνηση παρουσιάζει σοβαρές αρρυθμίες, τα σκάνδαλα πληθαίνουν και ο βαθμός αισιοδοξίας των πολιτών (που είχε εκτιναχθεί στα ύψη τον Απρίλιο του 2004) μειώνεται σημαντικά.
Το τελευταίο είναι αποτέλεσμα των υπερβολικών προσδοκιών που δημιούργησε η «νέα διακυβέρνηση», αλλά τα δύο πρώτα οφείλονται στο γεγονός ότι η χώρα φτάνει σε δομικά αδιέξοδα τα οποία δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν με τις κλασικές πολιτικές συνταγές. Π.χ., τα πολλά δευτερογενή προβλήματα που δημιουργεί το μεγάλο κράτος δεν λύνονται με την επανίδρυση της αγροφυλακής. Τα δομικά προβλήματα της οικονομίας δεν λύνονται λογιστικά. Αντιμετωπίζονται με δραστικές περικοπές της δημόσιας σπατάλης.
Δουλειά των υπουργών, και ειδικά των νυν υπουργών, είναι να υλοποιούν την πολιτική μείωσης των δημόσιων δαπανών, δηλαδή της μείωσης του κράτους. Κακά τα ψέματα! Η διαφθορά στον δημόσιο τομέα είναι ένα μέρος της σπατάλης. Ισως το μικρότερο. Το μεγαλύτερο γίνεται με νόμιμους τρόπους: επιτροπές, «παραεπιτροπές», σύμβουλοι, «παρασύμβουλοι», διόγκωση των εξόδων διά των προσλήψεων κ.λπ.
Δυστυχώς, πολλοί από το κυβερνητικό στρατόπεδο έπεσαν θύματα της γοητείας που ασκεί η εξουσία. Οι επιτροπές αντί να μειώνονται πληθαίνουν, ο δημόσιος τομέας αντί να μικραίνει αυξάνεται. Οχι ως στρατηγική επιλογή, αλλά κομμάτι-κομμάτι. Κάποιοι «ανακαλύπτουν» νέες ανάγκες για την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών και φορτώνουν το σύστημα με επιπλέον θέσεις και γραφειοκρατία. Για παράδειγμα: δεν χρειάζεται οικολογική αστυνομία για να διαφυλάξει το περιβάλλον. Αυτό σημαίνει νέες προσλήψεις, νέα έξοδα. Η λύση είναι πιο απλή: η εφαρμογή του λεπτομερούς νομικού πλαισίου και η κινητοποίηση του υπάρχοντος κρατικού μηχανισμού.
Από την αρχή είχε λάθος ρότα σε σχέση με το κράτος η Ν.Δ. Κατ’ αρχήν μέτρο αναφοράς όλων των πεπραγμένων της έγινε το ΠΑΣΟΚ, το οποίο -υπενθυμίζουμε- καταστράφηκε εκλογικά γιατί ακριβώς έκανε τη συγκεκριμένη διαχείριση του κράτους. Αυτή που συνεχίζει και η Ν.Δ. σήμερα.
Η διαρκής αναφορά όμως στο κακό ΠΑΣΟΚικό παρελθόν έχει ευρύτερες πολιτικές συνέπειες από την απαξίωση του επιχειρήματος στον δημόσιο διάλογο. Κατ’ αρχήν, πολλά στελέχη ένιωσαν ότι η ανοχή της κοινωνίας φτάνει μέχρι το σημείο (θα λέγαμε σχηματικά) «ΠΑΣΟΚικά πεπραγμένα μείον ένα». Αν δηλαδή το ΠΑΣΟΚ έκανε δέκα «κακές κινήσεις», πίστεψαν ότι με εννιά της Νέας Δημοκρατίας, οι πολίτες πάλι ευχαριστημένοι θα είναι. Υπάρχει και η χειρότερη εκδοχή. Επειδή από αρκετούς λείπει η σε βάθος πληροφόρηση και η πολιτική τους ανάλυση βασίζεται σε φήμες και κουβέντες του καφενείου μεγαλοποιούν και πληθαίνουν τις ασχήμιες του ΠΑΣΟΚ, με αποτέλεσμα να φαντάζονται ότι η ανοχή των πολιτών φτάνει μέχρι τις δεκαπέντε δικές τους «κακές κινήσεις».
Τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας πρέπει να δουν εκ νέου τη σχέση τους με το κράτος. Δουλειά τους είναι να το μειώσουν, ώστε να μειωθούν και οι σπατάλες, οι δυσλειτουργίες και η διαφθορά. Κάθε νέο όργανο που δημιουργείται, κάθε καινούργια επιτροπή είναι δυνάμει μια εστία δυσλειτουργίας και διαφθοράς.
Ναι, το κράτος είναι αναγκαίο σε πολλά, αλλά στην Ελλάδα το λιγότερο κράτος είναι ακόμη πιο αναγκαίο. Και αυτό, δυστυχώς, δεν έχει γίνει ακόμη πεποίθηση των στελεχών του κυβερνώντος κόμματος.