Η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για την ελληνική οικονομία παρουσίασε με λιτό, ίσως ωμό, αλλά σίγουρα σαφή και τεχνοκρατικό τρόπο τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας και τις ανεπάρκειες της κοινωνίας. Μία από τις διαπιστώσεις της που συζητήθηκαν λιγότερο αφορούσε τη δημόσια διοίκηση: σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ το κόστος των δημοσίων υπηρεσιών προσεγγίζει το 20% του ΑΕΠ – το υψηλότερο μεταξύ των μελών του. Οταν η Ν.Δ. έθετε προεκλογικά ως έναν από τους κεντρικούς της στόχους την επανίδρυση του κράτους, ίσως δεν είχε αντιληφθεί στο σύνολό της το μέγεθος της τροχοπέδης που αντιπροσωπεύει η δημόσια διοίκηση για την ανάπτυξη της χώρας. Η τροχοπέδη αυτή δεν αφορά μόνο (ή κυρίως) τους υπαλλήλους. Προέρχεται από την ευθυνοφοβία και τη διάχυση αρμοδιοτήτων σε βαθμό που δεν επιτρέπει πλέον την ανάληψη δράσης και βέβαια τη μικρή, αλλά νοσηρότατη, διαφθορά.
Ενα παράδειγμα από την εκλογική μου περιφέρεια είναι εμβληματικό. Στον παραδοσιακό οικισμό του Γαΐου Παξών, κύριοι θεσμοί της Πολιτείας (ΔΟΥ, Αστυνομικό Τμήμα, ο ΟΤΕ και τα ΕΛΤΑ) στεγάζονται, από το 1995, σε ένα ημιτελές κτίριο του οποίου, από το 2002, έχει ανακληθεί η άδεια κατασκευής και έχει κριθεί από τις αρμόδιες αρχές της Νομαρχίας ως παράνομο και αυθαίρετο. Ο ιδιοκτήτης, που το ενοικίασε χάρη στις διασυνδέσεις με την προηγούμενη κυβέρνηση, συνεχίζει μέχρι και σήμερα να εισπράττει ένα υψηλό μίσθωμα από το Δημόσιο για ένα παράνομο κτίριο, ενώ εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες που του προσφέρει η διοικητική δικονομία για να συντηρεί μια τεχνητή εκκρεμοδικία. Επειτα από 16 κοινοβουλευτικές ερωτήσεις, ο γ. γ. της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων αποφάσισε την καταγγελία της σύμβασης μόνον όμως για τη ΔΟΥ και το Αστυνομικό Τμήμα, αφού ΕΛΤΑ και ΟΤΕ, που λειτουργούν ως Α.Ε., δεν ενδιαφέρθηκαν ακόμα για την τήρηση της νομιμότητας.
Και γιατί να ενδιαφερθούν άλλωστε; Οταν οι ίδιες οι ελεγκτικές υπηρεσίες του κράτους στεγάζονται σε αυθαίρετα κτίρια γιατί να ανησυχήσουν οι ιδιώτες; Και γιατί οι κάτοικοι των Παξών να σεβαστούν τους περιορισμούς που επιβάλλονται στις ιδιοκτησίες τους; Οταν η Πολιτεία παρανομεί πώς θα επιβληθούν οι νόμοι από τους μηχανισμούς της;
Η παρατεταμένη άρνηση των κρατικών υπηρεσιών να επιβάλουν κάτι που αλλού θα ήταν αυτονόητο (π.χ. ότι η δημόσια υπηρεσία που είναι κατεξοχήν επιφορτισμένη με την εφαρμογή του νόμου δεν μπορεί να στεγάζεται σε ένα παράνομο κτίσμα!) αποτελεί συνέπεια μιας ιδιότυπης αυτονόμησης της δημόσιας διοίκησης από τον νόμο. Στην Ελλάδα βιώνουμε το παράδοξο ο διοικητικός μας μηχανισμός να είναι ο πιο «κανονιστικοποιημένος» και ταυτόχρονα ο πιο αυθαίρετος. Αποτελεί ένα «βαθύ κράτος» απρόσβλητο στις μεταρρυθμίσεις και με μεγάλη ικανότητα παρακώλυσης.
Η κυβέρνηση διαπίστωσε τις παθογένειες της διοίκησης. Η επανίδρυση του κράτους γίνεται έτσι αίτημα ακόμα πιο επιτακτικό: η επόμενη κυβέρνηση της Ν.Δ. πρέπει να θέσει ως πρώτο στόχο τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης. Από αυτό εξαρτάται αν θα καταφέρουμε να λύσουμε πολλά από όσα αναφέρει η έκθεση του ΟΟΣΑ.