Η «τρομοκρατία» έχει δύο πρόσωπα. Υπάρχουν υπαρκτές απειλές και αληθινοί τρομοκράτες και υπάρχουν ανείπωτοι φόβοι, ασαφείς κίνδυνοι και παράλογες απαντήσεις. Η γερμανική ομοσπονδιακή αστυνομία υιοθέτησε τη δεύτερη λογική. Στις 31 Ιουλίου πραγματοποίησε επιδρομή στον χώρο εργασίας του δρος Αντρέι Χολμ και άλλων τριών Γερμανών καθηγητών, με την κατηγορία πως όλοι τους επιδίδονταν σε μια ύποπτη δραστηριότητα – «διέπρατταν» κοινωνιολογία!
Ο δρ Χολμ συνελήφθη και οδηγήθηκε στο γερμανικό ομοσπονδιακό δικαστήριο της Καρλσρούης. Εκτοτε κλείστηκε σε ένα απομονωμένο κελί σε φυλακή του Βερολίνου. Φυσικά η αστυνομία μπορεί να διαθέτει λογικά και χειροπιαστά στοιχεία, τα οποία δεν αποκαλύπτει, οι δημόσιες δηλώσεις της όμως αγγίζουν τα όρια της φάρσας. Ενας από τους συγκατηγορούμενους του δρος Χολμ φέρεται ότι χρησιμοποίησε στις ακαδημαϊκές του εκδόσεις «φράσεις και λέξεις-κλειδιά», που χρησιμοποιήθηκαν από μια εξτρεμιστική οργάνωση, μεταξύ άλλων τους όρους «ανισότητα» και «ανάπλαση υποβαθμισμένων συνοικιών». Η αστυνομία θεώρησε ύποπτο το γεγονός πως κατά τις συναντήσεις τους με Γερμανούς ακτιβιστές οι κοινωνιολόγοι δεν έφερναν τα κινητά τους τηλέφωνα, γεγονός που η αστυνομία εξέλαβε ως σημάδι «συνωμοτικής συμπεριφοράς».
Πριν από 30 χρόνια η Γερμανία πέρασε μια φρικτή περίοδο λόγω της δράσης αναμφισβήτητα βίαιων εξτρεμιστικών ομάδων. Ισως η «ανισότητα» είναι πράγματι τρομακτική λέξη, αλλά η ενέργεια της αστυνομίας στο πλαίσιο μιας φιλελεύθερης δημοκρατίας εμπίπτει περισσότερο στα πρότυπα του Γκουαντάναμο, παρά στη γνήσια αντικατασκοπεία. Σκεφτείτε λίγο παραπάνω την περίπτωση του Γερμανού συναδέλφου μας. Δεν κατηγορείται ότι έγραψε κάτι εμπρηστικό, αλλά πως «είναι διανοητικά ικανός να συντάξει τα σύνθετα κείμενα», τα οποία θα χρησίμευαν ως ιδεολογικός μανδύας για τη δράση μιας εξτρεμιστικής οργάνωσης. Επιπλέον ο ακαδημαϊκός, «ως υπάλληλος ερευνητικού ινστιτούτου έχει πρόσβαση σε βιβλιοθήκες, τις οποίες μπορεί να εκμεταλλευτεί για να συντάξει τα κείμενα των ομάδων αυτών», παρ’ όλο που δεν το έχει κάνει μέχρι σήμερα.
Μοναδικό βάσιμο στοιχείο είναι ότι ο δρ Χολμ βρέθηκε στο πεδίο διαμαρτυρίας της διεθνούς ακροαριστερής σκηνήςεναντίον του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ 2007 στο Χάιλιγκενταμ, πιστεύοντας ίσως εσφαλμένα ότι μελετά αυτήν τη σκηνή και δεν την καθοδηγεί. Δε συντρέχει λόγος για τους Βρετανούς, πολλώ μάλλον τους Αμερικανούς να αποδοκιμάσουν τη στάση της αστυνομίας. Στη μακρά, θλιβερή ιστορία του ΙΡΑ η πραγματικότητα και η φαντασία ήταν ακόμη στενότερα συνδεδεμένες. Εκτός όμως από την ελπίδα μας ότι ο συνάδελφός μας θα απελευθερωθεί σύντομα, αν υποσχεθεί ότι θα έχει παντού μαζί του το κινητό του, μας εκπλήσσουν οι γκρίζες ζώνες των εύθραυστων ατομικών ελευθεριών και των συγκεχυμένων κρατικών εξουσιών, που αποκαλύπτει η υπόθεση.
Το φιλελεύθερο κράτος αλλάζει. Στη δεκαετία του ’60 η Γερμανία είχε τους πλέον προοδευτικούς κανόνες για τους πρόσφυγες στην Ευρώπη, οι ΗΠΑ ψήφισαν τους πιο ευαίσθητους νόμους για τη μετανάστευση στην ιστορία τους, η Γαλλία εκχωρούσε αυτόματη υπηκοότητα σε όσους γεννιούνταν εκεί. Σήμερα όλες αυτές οι χώρες αναθεώρησαν τις νομοθεσίες τους στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Οι νόμοι που είχαν στόχο την πραγματική απειλή εφαρμόζονται για να αντιμετωπιστεί ο άμορφος φόβος. Στη θέση της αστυνόμευσης οι αρχές θέλουν να ονομάσουν με οποιονδήποτε τρόπο ότι τις τρομάζει. Η κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης είναι επικίνδυνη για τη νομιμότητα των κρατών. Με τέτοιου είδους συμπεριφορές μία κυβέρνηση κινδυνεύει να χάσει τη δυνατότητά της να εντοπίσει τους πραγματικούς τρομοκράτες.
Αν οι συνάδελφοί μας είναι όντως επικίνδυνοι κοινωνιολόγοι, θα έπρεπε να παραπεμφθούν συνετά. Οπως όμως συμβαίνει και στο Γκουαντάναμο, η δίωξη φαίνεται ότι έχει αντικαταστήσει την παραπομπή.