Θεωρίες ανοησίας

1' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις του ανθρωπίνου πνεύματος είναι η αρχή της αιτιότητας. Αυτή υποστηρίζει το εξής απλό: ένα αίτιο παράγει πάντα ένα (το ίδιο) αποτέλεσμα. Πάνω σ’ αυτή την απλή αναπόδεικτη (εφόσον είναι αξίωμα) αρχή βασίζεται όλο το θαύμα της επιστήμης, της σκέψης, του πολιτισμού μας. Ξέρουμε εκ των προτέρων ότι αν σπρώξουμε κάποιον με δύναμη (αίτιο) θα πέσει (αιτιατό). Μόνο που δεν ισχύει και το αντίστροφο. Αν κάποιος πέσει (αιτιατό) δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι κάποιος τον έσπρωξε (αίτιο). Μπορεί πραγματικά κάποιος να τον έσπρωξε, μπορεί να γλίστρησε, μπορεί να σκόνταψε ή μπορεί να είναι κλόουν και θέλει να κάνει τους άλλους να γελάσουν.

Το γεγονός ότι η αρχή της αιτιότητας αποτελεί μονοσήμαντη αντιστοιχία, δεν είναι και πολύ ξεκάθαρο στην Ελλάδα. Κατά ένα περίεργο τρόπο στα ζητήματα πολιτικής γίνεται αμφιμονοσήμαντη. Το έχουμε ακούσει πολλάκις στο παρελθόν. Τους Δίδυμους Πύργους, λένε κάποιοι, τους έριξαν Αμερικανοί για να μπορέσουν να εξαπολύσουν τον πολυκύμαντο πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Η σχέση αίτιου-αιτιατού αντιστράφηκε και το χειρότερο: σε πολλούς φάνηκε λογική.

Το ίδιο ισχύει και με τις πυρκαγιές. Εχουμε το αιτιατό, που είναι οι φωτιές. Εξ αυτών και χωρίς άλλα στοιχεία δεν προκύπτει μόνο ένα αίτιο. Μπορεί να ξέσπασαν από απροσεξία, μπορεί να τις έβαλαν πυρομανείς, πιθανώς οικοπεδοφάγοι, μπορεί να είναι και οργανωμένο σχέδιο για την αποσταθεροποίηση της χώρας. Μπορεί και όλα μαζί. Το ζήτημα είναι να σταθμίσουμε τα πραγματικά στοιχεία για κάθε φωτιά και να πιθανολογήσουμε επί του υπαρκτού. Και τα απτά δεδομένα που έχουμε μέχρι στιγμής είναι κάτι συνεργεία οξυγονοκολλητών, μια γιαγιά που μαγείρευε και κάτι παππούδες που έκαιγαν ξερά χόρτα. Ολα αυτά δεν μας δείχνουν οργανωμένο έγκλημα. Εκ του αποτελέσματος μόνο και από την ελλιπή αντίδραση του κρατικού μηχανισμού στοιχειοθετείται έγκλημα ανοργανωσιάς.

Κάποιοι αντιστρέφουν λογικοφανώς ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο: «Αποκλείεται δηλαδή να υπάρχει οργανωμένο σχέδιο εμπρησμών;».

Η αλήθεια είναι πως τίποτε δεν αποκλείεται. Ούτε καν ότι υπάρχουν ιπτάμενοι ελέφαντες στο Σύνταγμα. Μόνο που όποιος ισχυρίζεται ότι υπάρχουν «Ντάμπο» στο κέντρο της Αθήνας φέρει το βάρος της απόδειξης του ισχυρισμού. Δεν μπορεί να μεταφέρει την υποχρέωση σε εκείνους που ακούν τον ισχυρισμό.

Οι πληγές στην Πελοπόννησο αργά ή γρήγορα θα κλείσουν. Οι ζημιές στην τυπική λογική δύσκολα διορθώνονται. Και όσο συνωμοσιολογία θα κυριαρχεί τίποτε δεν θα αλλάξει.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή