Στην Αμερική, ένας ηθοποιός -που υποδύεται τον γενικό εισαγγελέα σε δημοφιλές σίριαλ- μόλις αποφάσισε να διεκδικήσει την προεδρία της χώρας του ως υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών. Ο Φρεντ Τόμπσον (ο οποίος, για να είμαστε δίκαιοι, ήταν γερουσιαστής στο παρελθόν) έδωσε χαρά σε ψηφοφόρους που φοβούνται ότι άλλοι υποψήφιοι του κόμματος, όπως ο Ρούντολφ Τζουλιάνι, δεν είναι αρκετά συντηρητικοί. Ο Τζουλιάνι, εν τω μεταξύ, έγινε διάσημος ως πραγματικός εισαγγελέας και μετά ως δήμαρχος της Νέας Υόρκης, υποδυόμενος τον ρόλο του αμείλικτου διώκτη του εγκλήματος όπως αυτός καθορίστηκε από τον θρυλικό Κλιντ Ιστγουντ στη σειρά ταινιών όπου έπαιζε τον Βρώμικο Χάρι. Ο ίδιος ο Ιστγουντ εξελέγη δήμαρχος της πόλης Κάρμελ στην Καλιφόρνια για μία τετραετία το 1986, αλλά εγκατέλειψε την πολιτική για να σκηνοθετήσει αριστουργήματα στη συνέχεια. Κυβερνήτης της Καλιφόρνιας σήμερα είναι ο Αρνολντ Σβαρτσενέγκερ, αυστριακής καταγωγής πρώην μποντιμπίλντερ, που, όπως ο Ιστγουντ, συχνά έπαιξε τον ρόλο του άτεγκτου κυνηγού εγκλήματος. Ο Ρόναλντ Ρέιγκαν, δευτεροκλασάτος ηθοποιός αλλά δραστήριος συνδικαλιστής που έγινε κυβερνήτης της Καλιφόρνιας και μετά πρόεδρος της Αμερικής για δύο τετραετίες, είναι το πιο καθαρό παράδειγμα της ώσμωσης πολιτικής και θεάματος – το μέτρο με το οποίο κρίνουμε αυτή τη σχέση.
Ο σπουδαίος συγγραφέας και οξυδερκέστατος πολιτικός παρατηρητής (αν και αποτυχημένος πολιτικός) Γκορ Βιντάλ είχε πει για τον Ρέιγκαν ότι «οι άνθρωποι που κυβερνούν την Αμερική» είχαν βρει το τέλειο ανδρείκελό τους. Αλλά αυτό σημαίνει ο γάμος του θεάματος με την πολιτική; Οτι άλλοι χαράζουν την πολιτική και άλλοι -αχυράνθρωποι, πλασιέ- την «πουλάν» στο κοινό; Προφανώς, πολλοί πολιτικοί (και όχι μόνο πρώην ηθοποιοί) εξυπηρετούν συμφέροντα ή ομάδες που τους βοήθησαν να εκλεγούν, και έτσι δεν βασίζουν την πολιτική τους στην ελευθερία και στην αμεροληψία που οι ψηφοφόροι θα ήθελαν. Αλλά η εκλογή ανθρώπων με έτοιμη «αναγνωρισιμότητα» είναι μάλλον η απόδειξη ότι η κοινωνία έχει αλλάξει ριζικά λόγω της κυριαρχίας της εικόνας στην εποχή των μέσων μαζικής ενημέρωσης.
Η πολιτική γεννήθηκε μαζί με τη ρητορική, με την ικανότητα ανθρώπων να πείθουν άλλους για την ορθότητα της μιας ή της άλλης επιλογής. Αυτή η τέχνη ήταν από τα κορυφαία επιτεύγματα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και οι Ρωμαίοι έδωσαν μεγάλη έμφαση στη μελέτη της, γνωρίζοντας ότι η ρητορεία ήταν απαραίτητο όχημα για πολιτική καριέρα. Και όποιος έχει διαβάσει τους αρχαίους ρήτορες ή είχε την τύχη να παρακολουθήσει έναν πιο σύγχρονο (έστω σε ντοκιμαντέρ που συμπεριλαμβάνει ομιλία του Ουίνστον Τσόρτσιλ) αντιλαμβάνεται την έντονη θεατρικότητα της ρητορικής τέχνης.
Στην εποχή μας, η εικόνα του πολιτικού, η έξυπνη ατάκα (γνωστή και ως σάουντ μπάιτ, ή μπουκιά ήχου) είναι η νέα γλώσσα του ρήτορα. Ετσι, όσοι έχουν έτοιμη μια «εκλέξιμη» εικόνα, όπως αυτή ενός άτεγκτου εισαγγελέα, έχουν προβάδισμα έναντι όσων πρέπει να μιμηθούν κάποιον ηθοποιό για να μείνουν στη μνήμη των ψηφοφόρων. Το βλέπουμε συνέχεια, από τις Φιλιππίνες ώς την Ελλάδα. Αλλά σε κάθε περίπτωση, τα δύσκολα έρχονται μετά την εκλογή, όταν ο πολιτικός έρχεται αντιμέτωπος με την πραγματικότητα και με τις προσδοκίες των πολιτών. Εκεί θα φανεί αν η επιτυχία της εκλογής μπορεί να μεταμορφωθεί σε επιτυχία κατά την άσκηση εξουσίας.
Την Πέμπτη, στην τηλεοπτική χορογραφία των πολιτικών αρχηγών, είδαμε τι συμβαίνει όταν οι πρωταγωνιστές περιορίζονται σε ένα στείρο σκηνικό και σε μια τελετουργία που πνίγει κάθε αυθόρμητη κουβέντα και κίνηση, όταν όλοι είναι το ίδιο αναγνωρίσιμοι και το ίδιο -λίγο-πολύ- εξασκημένοι στα βασικά της δημόσιας συζήτησης. Ηταν η στιγμή να φανεί η πολιτική διαφορά χωρίς φτιασίδια. Και εκεί είδαμε πόσο λείπει η τέχνη από τους πολιτικούς μας, όσο λείπει και η πολιτική πρόταση που θα εμπνεύσει, που θα κερδίσει τους πολίτες, όσους για χρόνια τώρα ελπίζουν να δουν κάτι καλύτερο. Είναι σαν να έχουμε παγιδευτεί σε ένα σίριαλ το οποίο παίζει συνέχεια σε επανάληψη, χωρίς εξέλιξη, χωρίς τέλος.