Ποτέ άλλοτε οι τηλεοπτικές πολιτικές διαφημίσεις των μεγάλων κομμάτων δεν ήταν τόσο βουβές όσο σήμερα. Στη Νέα Δημοκρατία πριμοδότησαν τον ήχο ενός κομπιούτερ: πληκτρολογεί, υποτίθεται, τις καινοτομίες που σημειώθηκαν τα τρεισήμισι (αν και θα έπρεπε να γράψουν τριάμισι) τελευταία χρόνια. Στο ΠΑΣΟΚ, το παιδάκι ζωγραφίζει ένα καμένο δάσος και η μητέρα σφίγγει τα χείλη της. Υστερα η φωνή του διαφημιστή ακούγεται off, καταγγελτική. Μπορεί να έχουν πρόβλημα ορισμένα κόμματα με την έκφραση άμεσου συναισθήματος, άλλα πάλι μπορεί να φοβούνται για τα ελληνικά τους. Κι εδώ που τα λέμε δεν έχουν κι άδικο: ο πρωθυπουργός έλεγε προχθές «κλείνω πενηνταένα χρονώ» για να εξηγήσει ότι δεν σκοπεύει να αποσυρθεί. Μερικές φορές καλύτερα να σιωπά κανείς.
Ισως πάλι για τη σιωπή να ευθύνεται και η σπατάλη του λόγου, η αμετροέπεια, η κατάρρευση της γλώσσας τις τελευταίες εβδομάδες. Τότε που η ζωή ήταν τρομακτική και οι επιθετικοί προσδιορισμοί έχασαν τη σημασία τους, «κάηκαν» μαζί με τα δάση. Δεν ήταν κακή ιδέα τελικά το ότι οι έξι πολιτικοί αρχηγοί μίλησαν με χρονόμετρο. Ηταν ο μόνος τρόπος να μην ξεχειλώσει επικίνδυνα η ρητορική τους.
Ισως πάλι η εμφατική σιωπή των διαφημιστών, το γραπτό κείμενο που κατακλύζει την οθόνη ως τεκμήριο πολιτικού λόγου, να οφείλεται και στον φόβο. Δεν εκφράζει η διαφήμιση, μερικές φορές άθελά της, το συλλογικό υποσυνείδητο; Η κοινωνιολογία, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του εβδομήντα, αναφερόταν σε «feeling rules», σε συναισθηματικούς κανόνες που υπαγορεύουν συμπεριφορές και κοινούς φόβους. Τι φοβόμαστε σήμερα; Τον ίδιο το φόβο πιθανότατα, συναίσθημα δημοκρατικό και ανεξέλεγκτο που γιορτάζει σήμερα, 11η Σεπτεμβρίου.
Οι διαχειριστές των σύγχρονων φόβων (πολιτικοί, διαφημιστές, η τηλεόραση) κάνουν ό,τι μπορούν για να μας πείσουν ότι διακυβεύεται κάτι διαρκώς: η ειρήνη, η ομαλότητα, η σταθερότητα. Οτι η ζωή, η κίνηση είναι αιτιακά συνδεδεμένη με το φόβο, με την έλλειψη ασφάλειας.
Ανάμεσα στις διαφημίσεις των κομμάτων παρεισφρέουν και διαφημίσεις κινητής τηλεφωνίας. Συχνά νομίζεις ότι παρακολουθείς πολιτική διαφήμιση – άνθρωποι ξεχύνονται στους δρόμους σαν ποτάμι και το γραπτό μήνυμα προειδοποιεί: «αυτό είναι πραγματικότητα».
Κατόπιν συνειδητοποιείς ότι αυτοί που τρέχουν αλαφιασμένοι δεν πάνε σε διαδήλωση, ούτε αγωνίζονται συλλογικά να αλλάξουν τη ζωή τους, τρέχουν για να αγοράσουν κινητό.
Η μόνη αλλαγή που προτείνεται είναι η αλλαγή μάρκας, διαφημιστικού πακέτου. Κι αυτό είναι κάτι που δεν ισχύει δυστυχώς μόνο για τα κινητά. Ισχύει και για τους ακίνητους κομματικούς μηχανισμούς που ενορχηστρώνουν όχι συμμετρικές πολιτικές, αλλά ασύμμετρους φόβους.