Είμαστε ακριβώς στη στιγμή που ο καθένας σκέφτεται τι του απέμεινε και τι θα το κάνει.
Ο Κώστας Καραμανλής βγαίνει από τις εκλογές μειωμένος μεν αλλά αδιαμφισβήτητος νικητής, με την τιμή αλλά και την ευθύνη της νίκης. Υποθέτω ότι σκέφτεται τα έργα και τις πράξεις του. Τι έκανε σωστά, τι έκανε λάθος, πώς θα συνεχίσει τα σωστά και πώς δεν θα επαναλάβει τα λάθη (αν και δεν είναι τόσο εύκολο να καταλήξει κανείς ποιο είναι σωστό και ποιο λάθος). Εκείνο όμως που φαίνεται ότι περισσότερο βασανίζει τη σκέψη του είναι το τι θα κάνει τη νίκη του, πώς θα την ξοδέψει και πού θα την επενδύσει. Πολλούς ηγέτες στο παρελθόν τους αξίωσε ο λαός να περιβληθούν μεγάλες και ένδοξες νίκες και να συγκεντρώσουν τεράστια πολιτική δύναμη, την οποία στη συνέχεια απερίσκεπτα κατασπατάλησαν.
Συχνά επίσης συναντούμε στην ιστορία ηγέτες που καταναλώνουν εξ ολοκλήρου τη νίκη τους στην προσπάθεια να κατακτήσουν ή να αποσπάσουν και νέα νίκη, να διασφαλίσουν την επανεκλογή τους. Είναι συνήθης και φαινομενικά «εύλογη» η κατασπατάληση της νίκης που δίνει την ψευδαίσθηση ότι η εξουσία δικαιώνεται με την απλή επανάληψή της, ακόμη και με αθέμιτα μέσα.
Σήμερα ή αύριο που θα ανακοινωθεί η σύνθεση του νέου υπουργικού συμβουλίου θα έχουμε το πρώτο κριτήριο για το πού το πάει ο πρωθυπουργός, τι θέλει και τι επιδιώκει, τι θα προσπαθήσει ν’ αφήσει πίσω του με το πέρασμά του. Ισως η πρώτη αρετή του ηγέτη είναι να διαλέγει με προσοχή τους κατάλληλους συνεργάτες στην κατάλληλη θέση. Λένε ότι το «πολιτικό προσωπικό», από το οποίο θα επιλέξει τους συνεργάτες του, δεν είναι ιδιαίτερης ποιότητας. Μα εκτός από ένα στενό κύκλο επιλογών δεν είδαμε να δοκιμάσει σχεδόν κανένα νέο πρόσωπο. Τέτοια, νέα στην ηλικία και στα μυαλά πρόσωπα υπάρχουν και είναι και αξιόλογα, ας τα δοκιμάσει…
Επιτρέψτε μου να πιστεύω ότι το δυσκολότερο πρόβλημα που έχει ο Κώστας Καραμανλής είναι η αντιπολίτευση. Το ΠΑΣΟΚ είναι ηττημένο, ταπεινωμένο, ουσιαστικά χωρίς ηγεσία και στα πρόθυρα της διάσπασής του. Η χώρα όμως (και η ίδια η κυβέρνηση) χρειάζεται ισχυρή και υπεύθυνη αντιπολίτευση που να είναι σε θέση να ελέγχει τις πράξεις της και να μπορεί να διαμορφώσει εναλλακτική εξουσία. Μόνο τότε ισορροπεί το σύστημα.
Σήμερα το ΠΑΣΟΚ με τα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετωπίζει, δεν είναι σε θέση να ασκήσει υπεύθυνη αξιωματική αντιπολίτευση. Και αυτό, αν έτσι πράγματι είναι, αποτελεί μεγάλο κενό για την εύρυθμη λειτουργία της δημόσιας ζωής. Φυσικά, δεν είναι υπεύθυνη η κυβέρνηση, ούτε εξαρτάται από τον πρωθυπουργό αν το ΠΑΣΟΚ θα κατορθώσει ή όχι να λύσει τα προβλήματά του. Εξαρτάται, όμως, από τον πρωθυπουργό να εγκαινιάσει νέα περίοδο σχέσεων με την αντιπολίτευση.
Μέχρι τώρα η σχέση κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, επί Ν.Δ. και παλαιότερα επί ΠΑΣΟΚ, χαρακτηριζόταν από οξύτητα, από ύβρεις, από προκλητικές «ατάκες» και από παλαιομοδίτικη ρητορεία της εποχής του Γεωργίου Παπανδρέου και από μια εκατέρωθεν επιθετικότητα, περισσότερο βερμπαλιστική για να προκαλέσει εντυπώσεις και λιγότερο ουσιαστική με αντιπαράθεση επιχειρημάτων και προτάσεων. Δεν ξέρω αν η πολιτική μας ηγεσία αντελήφθη ότι ένα μέρος του πληθυσμού χλευάζει και διακωμωδεί κοινοβουλευτικές συζητήσεις αυτής της ποιότητας και ένα άλλο, το πολύ μεγαλύτερο, απλώς διασκεδάζει, ταυτίζοντας την πολιτική συζήτηση με «ριάλιτι» της τηλεόρασης.
Ο Κώστας Καραμανλής, κατά την προεκλογική περίοδο και υπό το βάρος των αλλεπάλληλων καταστροφών, έδωσε δείγματα διαφορετικού πολιτικού λόγου. Σε αυτόν πάλι ανήκει η πρωτοβουλία…