Το κλίμα στη Χαρ. Τρικούπη είναι πρωτόγνωρα βαρύ. Από τους φύλακες της εισόδου μέχρι τα κορυφαία στελέχη, βλέπεις μόνον πρόσωπα σκυθρωπά, που ακόμη προσπαθούν να εντοπίσουν τους λόγους της απρόσμενης εκλογικής καθίζησης. Σε έναν τρίτο παρατηρητή είναι εμφανές ότι ακόμη και εκείνοι που δεν πολυπίστευαν τις προβλέψεις περί «εύκολης νίκης, έναντι της χειρότερης κυβέρνησης της μεταπολίτευσης», το 38,1% ήρθε εντελώς απροσδόκητα. Μηδέ εξαιρουμένου του κ. Κ. Λαλιώτη, που δημοσίως έλεγε την παραμονή της Κυριακής ότι «όλοι οι δημοσκόποι θα ψάχνουν δουλειά από τη Δευτέρα»…
Ποιος έφταιξε; «Εμείς φταίμε. Ολοι μας. Δεν κάναμε αγώνα, δεν οργανωθήκαμε. Εμείς σφαζόμασταν κι οι εκλογές χάθηκαν χωρίς καν να το αντιληφθούμε» άκουγες από τους λίγους συγκεντρωμένους οπαδούς, με τα πράσινα λάβαρα κατεβασμένα, σαν ατιμασμένα.
Ξαφνικά σκέφτηκα ότι από αυτούς τους απλούς, «αυθόρμητους» αλλά και γι’ αυτό «δεδομένους» φίλους του ΠΑΣΟΚ, μπορείς να καταλάβεις ίσως πολύ περισσότερα για τα αίτια της ήττας, από εκείνα που ακούγονται στις βαρύγδουπες τοποθετήσεις των στελεχών του. «Δες τον πώς μιλάει και τώρα. Σαν να είναι ακόμη υπουργός και να μην έχει καταλάβει καθόλου γιατί μας μαύρισαν και το 2004» έλεγε ένας βλέποντας μεγαλοστέλεχος μπροστά στα μικρόφωνα. «Σε ένα μόνο φταίει ο Γιώργος. Στο ότι δεν «καθάρισε» όλους αυτούς που «πέρασαν καλά» επί Σημίτη και τώρα ξαφνικά οι ίδιοι τού ζητούν και ευθύνες» έλεγε κάποιος παραδίπλα. «Αμ κι ο άλλος. Αυτός νομίζει ότι είναι ακόμη καθηγητής και εμείς όλοι μαθητές του. Πώς θα κατέβει στον κόσμο να σφίξει χέρια. Θα τις χάσουμε και τις επόμενες εκλογές μ’ αυτόν» ψιθύρισε ένας ηλικιωμένος, κοιτάζοντας τον κ. Βενιζέλο να δηλώνει «ηγετικό παρών» με το διδακτικό του ύφος. «Αν πάρει μαζί του κι όλους αυτούς που πέταξε έξω ακόμη και ο Σημίτης, καλύτερα να πάμε στο ΣΥΡΙΖΑ» έλεγε χθες στους δημοσιογράφους στέλεχος της ΠΑΣΚΕ.
Από αυτές και πολλές άλλες απλοϊκές και αυτονόητες για πολλούς διαπιστώσεις είναι σαφές ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το ΠΑΣΟΚ είναι πρωτίστως πολιτικό. Η Ν.Δ. κέρδισε δύο φορές τις εκλογές, έχοντας αποτινάξει τη «ρετσινιά» της «επαράτου δεξιάς» και πείθοντας τους σκεπτόμενους πολίτες ότι έχει μετακινηθεί στο κέντρο της πολιτικής σκακιέρας. Ενώ το ΠΑΣΟΚ μοιάζει ακόμη και σήμερα να αμφιρρέπει σε μια ασαφέστατη πολιτική πρόταση, που συγχέει την επιτακτική ανάγκη για τις πασιφανείς αλλαγές που χρειάζεται ο τόπος, με μια νεφελώδη πρόταση για μια «δίκαιη κοινωνία», πλασαρισμένη μάλιστα με παλαιοκομματικό λαϊκισμό. Το πρόβλημα όμως είναι και θέμα προσώπων. Διότι τα πρόσωπα είναι αυτά που επιτέλους θα πρέπει να αντιληφθούν τους πολιτικούς λόγους που βρίσκονται για δεύτερη φορά στην αντιπολίτευση, χωρίς να έχουν ακόμη και σήμερα συνειδητοποιήσει την ανάγκη να κάνουν μια γενναία και ειλικρινή αυτοκριτική για τα πεπραγμένα τους, τόσο την περίοδο που βρίσκονταν στην εξουσία όσο και μετέπειτα…