Στις σοβαρές ποδοσφαιρικές ομάδες, ο έχων το γενικό πρόσταγμα για τη σύνθεσή τους είναι ο προπονητής. Δεν σηκώνει μύγα στο σπαθί του, δεν ανέχεται παρεμβάσεις του προέδρου ή των παραγόντων, δεν υποκύπτει στις φωνές της εξέδρας. Απλά, ο προπονητής ξέρει ποιοι παίκτες πρέπει να κατεβαίνουν στο γήπεδο και πότε πρέπει να κάνει αλλαγές. Αυτομάτως, είναι ο κύριος υπεύθυνος για την απόδοση της ομάδας.
Ετσι και οι πρωθυπουργοί. Αυτοί βαθμολογούν, τοποθετούν και απαλλάσσουν υπουργούς. Ποιος είναι ο λόγος που ένας πρωθυπουργός στέλνει στο σπίτι του έναν υπουργό;
Προφανώς γιατί ο υφιστάμενός του αποδείχθηκε κατώτερος των προσδοκιών, σώρευσε προβλήματα παρά έλυσε. Ακόμα και γιατί η παρουσία του προκαλούσε μονίμως αρνητικά σχόλια της κοινής γνώμης (και του Τύπου), στιγμάτιζε τη γενική εικόνα της κυβέρνησης. Ωστόσο, στις τελετές παράδοσης-παραλαβής υπουργείων αναδεικνύεται ένα παράδοξο. Αυτοί που παραλαμβάνουν στολίζουν με τα καλύτερα λόγια αυτούς που αποχωρούν. Υμνούν το έργο τους, ομολογούν πως έχουν δύσκολη δουλειά να κάνουν, μιας και η δουλειά του προκατόχου ήταν εξαιρετική κ.λπ.
Πρόχειρα παραδείγματα μέσα στα τόσα: Ο νέος υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας (και Νησιωτικής Πολιτικής) κ. Γ. Βουλγαράκης δήλωσε με το θάρρος της γνώμης του για τον προκάτοχό του: ο κ. Κεφαλογιάννης έκανε καταπληκτική δουλειά. Ο νέος υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Αλέξ. Κοντός χαρακτήρισε τον πρώην κ. Ευάγ. Μπασιάκο «τίμιο, ειλικρινή, εργατικό, άνθρωπο με μπέσα». Αμέσως-αμέσως, μιλάμε για πολιτικούς άνδρες που έχασαν τον θώκο τους έχοντας κάνει καταπληκτική δουλειά ο ένας και όντας πρότυπο ο άλλος. Εδώ αναρωτιόμαστε. Εάν οι αντικαταστάτες τους δεν πιστεύουν στα λόγια τους, τότε απλώς ψεύδονται μέσω φιλοφρονήσεων, δίκην ευγένειας, προσφέρουν «παρηγοριά στον πικραμένο»… Εαν όμως τα πιστεύουν, τότε αυτομάτως έρχονται σε αντίθεση με το πολιτικό κριτήριο του πρωθυπουργού. Ποιος πρόεδρος κυβερνήσεως θα άλλαζε υφιστάμενό του, πεπεισμένος ότι η απόδοσή του ήταν εξαιρετική, η παρουσία του υποδειγματική;
Ούτως ή άλλως όσοι εκστόμισαν λόγια παχιά, έστω και από ευγένεια, αυτοπαγιδεύτηκαν. Δεν είναι εξαιρετικά δύσκολο να βελτιώσεις ένα έργο που από εσένα τον ίδιο χαρακτηρίστηκε καταπληκτικό; Και εν τέλει, υμνολογώντας τη συνεισφορά του προκατόχου σου, δεν είναι σαν να στέλνεις ένα δειλό μήνυμα στον πρωθυπουργό σου: «μήπως έπρεπε να το ξανασκεφτείτε, κ. πρόεδρε;».
Παράλληλα, οι τελετές στα υπουργεία είναι από τις πιο ανθρώπινες των δημοκρατικών διαδικασιών. Περικλείουν ψεύδη, υπερβολές, δάκρυα, αμηχανία, πικρές εξομολογήσεις. Βύρων Πολύδωρας: εύχομαι να μην είσαστε μόνος, όπως εγώ, ήμουν μόνος.
Τέλος, και όσοι διαφωνούσαν με τις θέσεις και τις πράξεις της κ. Μαριέττας Γιαννάκου θυμούνται ότι είχε την απόλυτη κυβερνητική στήριξη στις επιλογές και στις συγκρούσεις της. Η ίδια αποδοκιμάστηκε στην κάλπη. Σε αντίθεση με τους περισσότερους των «300», η κ. Γιαννάκου όταν μιλούσε -είτε συμφωνούσες είτε διαφωνούσες- καταλάβαινες τι έλεγε. Χωρίς κραυγές, ανούσια υπονοούμενα, με σαφήνεια, ήταν συνεπής στη αποστολή της.
Κάποιοι ανέμεναν την υπέρβαση. Αφού οι μεταρρυθμίσεις στην Παιδεία κρίθηκαν από την κυβέρνηση ως μια από τις μεγάλες επιτυχίες της, γιατί να μη συνέχιζε, ως εξωκοινοβουλευτική υπουργός, η κ. Γιαννάκου να βγάζει τα κάστανα από τη φωτιά; Η Δημοκρατία μπορεί να μην έχει αδιέξοδα, έχει όμως κραυγαλέες αντιφάσεις.