Οσες φορές κι αν το έχει δει κανείς το έργο, δεν μπορεί παρά να μένει κάθε φορά κατάπληκτος: δεν συμφωνείς με τους φορείς της απόλυτης «επιστημονικής» αλήθειας που λέει ότι στη Μικρασιατική Καταστροφή οι Ελληνες… συνωστίζονταν στο λιμάνι της Σμύρνης; Είσαι φασίστας, είσαι ακροδεξιός, είσαι πατριδοκάπηλος… Δεν μπορεί απλώς να μη συμφωνείς. Πρέπει να είσαι περίπου ο Γκέμπελς – άντε, στην καλύτερη περίπτωση σου επιτρέπουν να έχεις πέσει θύμα της προπαγάνδας που έβαλε την «επιστήμη» στο στόχαστρό της… Τώρα, ακόμα κι αν είσαι ο Μίκης Θεοδωράκης που από την πρώτη στιγμή χτύπησε με όλη του τη δύναμη το βιβλίο και μόλις προχθές συνεχάρη δημόσια τον υπουργό Παιδείας κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη που αμέσως μόλις ανέλαβε, το απέσυρε οριστικά, ε, μάλλον κι εσύ θύμα της πλάνης έχεις πέσει – ή είσαι ακροδεξιός και δεν το ξέραμε!
Δεν ξέρω ποια είναι τα επιστημονικά προσόντα των ανθρώπων που έγραψαν το βιβλίο, και δεν έχω κανένα λόγο να τα αμφισβητήσω. Δεν ξέρω ποιο είναι το πρωτογενές έργο τους πριν πάρουν μια κρατική ανάθεση, ποιες και πού είναι οι δημοσιεύσεις τους, ποια η εντός και εκτός Ελλάδος επιστημονική βαρύτητά τους. Οποια κι αν είναι, όμως, δύο πράγματα δεν επιτρέπει: πρώτον, να μιλούν κατά τρόπο αυθεντικό εξ ονόματος της Επιστήμης, διότι δεν είναι οι φορείς καμιάς απόλυτης αλήθειας. Και, δεύτερον, να προσβάλουν όποιον έχει αντίθετη γνώμη από τη δική τους ως άσχετο ή ως θύμα ή φορέα δήθεν ακροδεξιών ιδεών.
Ειδικά στις κοινωνικές επιστήμες όπου η αποδειξιμότητα δεν έχει την απολυτότητα του πειράματος των φυσικών επιστημών και ειδικά σε πεδία, όπως αυτό, όπου πρόκειται όχι για τεκμηρίωση αλλά για κρίση, όποιος αυτοανακηρύσσεται φορέας της απόλυτης αλήθειας είναι εκ προοιμίου ακατάλληλος για να γράψει βιβλία που θα διδάξουν σε μια γενιά παιδιών την ιστορία τους. Ακόμα περισσότερο όταν αυτό που λέει έρχεται σε προφανή σύγκρουση όχι μόνο με την κοινή συνείδηση -αυτό πράγματι δεν πρέπει αναγκαστικά να είναι κριτήριο- αλλά με τις ίδιες τις πηγές της ιστορίας: με τις φωτογραφίες, τις αφηγήσεις, τα ημερολόγια, τα διεθνή διπλωματικά έγγραφα. Πέρα απ’ όλα αυτά, όμως, είναι εντυπωσιακό για την επιστημονική συνέπεια των συγγραφέων ότι δέχθηκαν να κάνουν διορθώσεις στις διατυπώσεις τους. Αν ο επιστημονικός τους λόγος ήταν τόσο έγκυρος, πώς και γιατί δέχθηκαν να κάνουν διορθώσεις; Και πότε ήταν πιο… επιστήμονες; Οταν έγραφαν ή όταν διόρθωναν;
Μπορεί η άμεση απόφαση του -διδάκτορα του Δικαίου στη Γερμανία- Ευριπίδη Στυλιανίδη να γλίτωσε ευτυχώς τα παιδιά από αυτό το απαράδεκτο εγχειρίδιο, όμως, η ιδεολογική τρομοκρατία που ασκείται εις βάρος όποιου διαφωνεί με τις κρίσεις των συγγραφέων του δεν σταματάει με τίποτα. Αλλά δεν πειράζει. Λίγες μέρες δημοσιότητας τους έμειναν, ας τις χαρούν…