Σε περιόδους κρίσεως και επιτακτικής ανάγκης επαναπροσδιορισμών στόχων και πολιτικών για την επίτευξή τους, ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος υπό το κράτος της αγωνίας για «άμεση» έξοδο από τα αδιέξοδα και την ανάγκη για γρήγορη χάραξη μιας νέας πορείας, να τεθούν βιαστικά λάθος ερωτήματα (και μάλιστα με διλημματικό τρόπο), στα οποία συνήθως δίνονται… λάθος απαντήσεις και αποφασίζονται λάθος κινήσεις. Το φαινόμενο έχει καταγραφεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές και σε διαφορετικά συγκροτημένες πολιτικά κοινωνίες τόσο διεθνώς όσο και στον τόπο μας – στη δική μας περίπτωση μάλιστα, με θλίψη παρατηρεί κανείς πως από αυτά τα λάθη μας πολύ σπάνια βγάζουμε τα χρήσιμα εκείνα συμπεράσματα (που θα απέτρεπαν την επανάληψή τους…) όταν οι κρίσεις, εγχώριες ή απόνερα διεθνών ανακατατάξεων, σημειώνουν ύφεση που επιτρέπει μια νηφάλια και ψύχραιμη αποτίμηση του τι συνέβη, πώς αντιδράσαμε, πώς θα μπορούσαμε να ‘χουμε αντιδράσει. Αποτέλεσμα: ξαναπέφτουμε σε «κύκλους κρίσεων» πολύ πιο εύκολα και πιο γρήγορα απ’ ό,τι οι πραγματικές συνθήκες «επιβάλλουν», δεν αποδεικνυόμαστε ικανοί να αφομοιώσουμε (έστω «κοπιάροντας» δοκιμασμένες αλλού μεθόδους) τρόπους αντιμετώπισης των μεγάλων προβλημάτων που ανακύπτουν από το συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον.
Ετσι, καταλήγουμε σχεδόν πάντα σε μια «διαφορά φάσης» στην κατανόηση όλων των παραμέτρων των προβλημάτων αλλά και στις επιχειρούμενες λύσεις τους, σε σχέση με τις άλλες χώρες της «γειτονιάς» στην οποία ανήκουμε, είμαστε πάντα πίσω από τις εξελίξεις και τις επιταγές τους (καλές ή κακές, αυτές είναι μέχρι να ωριμάσουν οι συνθήκες και να αλλάξει το τοπίο…), τρέχουμε με βιαστικά μέτρα (και το χειρότερο: ημίμετρα…) να καλύψουμε την απόσταση, να πετύχουμε τη «σύγκλιση»…
Εχουμε και μιαν ακόμη «ιδιαιτερότητα», οι πολιτικοί μας ταγοί (πλην ελαχίστων «ιστορικών εξαιρέσεων»…) αντί να προηγούνται και να καθοδηγούν την κοινωνία, να τολμούν και να αναλαμβάνουν ρίσκα, να αποφασίζουν τομές και ρήξεις, να ευαγγελίζονται την καινοτομία, προτιμούν την… αμήχανη ακινησία, εντρυφούν στην απλή διαχείριση και δεν τολμούν την υπέρβαση, εκεί που η απλή «διάβαση» είναι πρόδηλα αναποτελεσματική, τελματική. Οταν βρίσκονται στην «ασφαλή» (έτσι καταντήσαμε στη χώρα μας να θεωρούμε τον θεσμικό της παραγωγικό ρόλο!) θέση της αντιπολίτευσης, αρκούνται στην «κάθετη» κριτική των κυβερνώντων, κανακεύουν τα φύσει συντηρητικά λαϊκά κοινωνικά στρώματα, υπόσχονται… τα πάντα, δεσμεύονται για τη «μη ανατροπή» κεκτημένων, έστω και αν γνωρίζουν πως υπό τις σημερινές συνθήκες συνιστούν οπισθέλκουσες, παράγοντες υπανάπτυξης και βεβαίως επιδείνωσης του συνολικού «κοινωνικού προϊόντος», αποφεύγουν συστηματικά στη διατύπωση της δικής τους εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης – συγκεκριμένης, κοστολογημένης, σχεδιασμένης, ανατρεπτικής αν συντρέχουν οι λόγοι. Ενδιαφέρονται μόνο (και… αυτάρεσκα, δεν το κρύβουν κιόλας!) για την κατάκτηση της εξουσίας, της νομής της, θεωρώντας (διατυπώνεται, άλλωστε, και ως «πολιτικό αξίωμα»!) πως πρωταρχικός λόγος ύπαρξης ενός πολιτικού οργανισμού είναι η εξουσία και «μετά» η διαχείρισή της, συνήθως με τρόπο που να «εγγυάται» την επανεκλογή τους. Το «πώς» και με ποιες συνέπειες, παραμένει ζητούμενο…
«Βλεποντας και κανοντας…»
Θα «ξεπούν» αυτά που ως αντιπολίτευση είχαν πει (συνήθως με το «επιχείρημα» πως… «δεν ήξεραν τι θα παραλάβουν – λες και δεν είναι αυτή ακριβώς η δουλειά τους!), θα υιοθετήσουν μεσοβέζικες (δίχως, μεγάλο τουλάχιστον, «πολιτικό κόστος») λύσεις που εκ των πραγμάτων θα αποδειχθούν ξεπερασμένες και αναποτελεσματικές και όταν πλησιάζει ο καιρός να ξαναστηθούν κάλπες, «βλέποντας και κάνοντας» για να ξαναελκύσουν τους ψηφοφόρους, έστω και αν αυτή τους η τακτική φέρει τα πάνω κάτω και λειτουργήσει (με μεγάλο… πραγματικό κόστος!) ως «φρένο» της όποιας προσπάθειας «κίνησης» είχαν κάνει…
Εκφράζουν σήμερα αρκετοί στο ΠΑΣΟΚ από τους διαγκωνιζόμενους για την ηγεσία του, την «ανάγκη για αριστερή στροφή». Την «τεκμηριώνουν», μάλιστα, επικαλούμενοι… δημοσκοπήσεις (καταντήσαμε να πολιτευόμαστε με βάση αυτές!) που αποδεικνύουν πως «αυτό θέλει η βάση» του Κινήματος, που… επιμένει να αυτοπροσδιορίζεται (εντελώς τυπικά…) έτσι, παρά την 20ετή παραμονή του στη διαχείριση της εξουσίας και τις εκ των πραγμάτων μεταλλάξεις που υπέστη ως… κόμμα εξουσίας!
Πριν καλά καλά κάτσουν και επιχειρήσουν μια ψύχραιμη, συστηματική και τεκμηριωμένη εκτίμηση για τα αίτια («τωρινά» ή και της περασμένης «κυβερνητικής» θητείας του…) της εκλογικής ήττας, στη δίνη των… εντυπώσεων και της μάχης για την ανάδειξη του νέου ηγέτη, στον ορυμαγδό των αφορισμών και των «βεβαιοτήτων», στο ΠΑΣΟΚ… «κατάλαβαν» πως έχασαν επειδή (πια…) δεν είναι αρκούντως «αριστεροί»! Πριν, έστω, προβληματισθούν υπεύθυνα και με τα μάτια στραμμένα στις εξελίξεις που συντελούνται σε ολόκληρο τον κόσμο, ποια πρέπει και μπορεί να είναι η σύγχρονη αριστερά, ποιο λόγο μπορεί και πρέπει να αρθρώσει, ποιες πολιτικές (ρεαλιστικές, συμβατές με την εποχή και τις διαμορφωμένες συνθήκες – γιατί όταν οι συνθήκες αλλάζουν, νομοτελειακά πρέπει να αλλάζουν και οι απόψεις!) προτείνει, πως η πρόταση που θα διατυπώσει θα είναι εφικτή και τελεσφόρα και όχι… «διαμαρτυρίας» και γενικής απόρριψης!
«Μέτρησαν» τις απώλειές τους, αυτές τις 4 μονάδες που υπολείπονται του εκλογικού αποτελέσματος του 2004, «είδαν» την αντίστοιχη αύξηση της εκλογικής δύναμης της αριστεράς και… κατέληξαν στο «συμπέρασμα» πως έχασαν επειδή δεν εμφανίσθηκαν… «αρκετά αριστεροί». Στροφή… επ’ αριστερά, λοιπόν, να ξανακερδίσουμε το χαμένο έδαφος – που, όμως, και αν ακόμη υποτεθεί πως με μια τέτοια τακτική θα το κέρδιζαν, δεν τους αρκεί για να γίνουν κόμμα εξουσίας!
Στροφη στην υπευθυνοτητα!
Ούτε καν που σκέφθηκαν ότι οι απώλειές τους είναι το αποτέλεσμα της αναποτελεσματικής αντιπολιτευτικής ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ που ακολούθησαν τα τελευταία 3,5 χρόνια, με τις παλινωδίες και τα ανεκδιήγητα «μπρος-πίσω» τους από, υποτίθεται, διακηρυγμένες αρχές που πρέσβευαν, ούτε η κατάληξη της γενικευμένης δυσπιστίας του εκλογικού σώματος στο «σύστημα εξουσία» που υπάρχει επί δεκαετίες, ούτε καν (έστω ως υπόθεση εργασίας και προβληματισμού τους…) μήπως και οι απώλειές τους είναι προς τον «μεσαίο χώρο», αυτόν που έδωσε στον Σημίτη το «ρεύμα» του 1996 και μετά τη διαχείριση της δεύτερης τετραετίας του έψαξε για άλλον «απάνεμο» όρμο! Αλλά -έστω- ούτε… μικροπολιτικάντικους «μπακαλίστικους» υπολογισμούς επιχείρησαν πως δηλαδή είναι πιο εύκολος στόχος η «αφαίρεση» στις άλλες εκλογές 2 μονάδες από το «κέντρο» της Ν.Δ., παρά… 4 μονάδες από μια λίγο-πολύ «συμπαγή» και μονολιθική αριστερά!..
Κυρίως, όμως: στροφή σε «ποια» αριστερά, «ποιος» θα μπορέσει να την εγγυηθεί ως συγκεκριμένη πολιτική πρόταση και με «ποιο» επεξεργασμένο πρόγραμμα ρεαλιστικό, κυβερνητικό; Μέσα σε μια πολύ συγκεκριμένη παγκόσμια κατάσταση (έστω: για όσο διαρκεί, λειτουργεί, και επιβάλλει όρους πρακτικούς…) πόσο είναι δυνατόν να «αντέξουν» σαλπίσματα και απόψεις που δεν ισχύουν σήμερα τουλάχιστον, όπως ο διαρκώς διογκούμενος «παρεμβατικός» κρατισμός, οι «ρυθμιστικές» κεντρικές πολιτικές, οι εθνικοποιήσεις, η φορολογία, η συνεχής κάλυψη των δαπανών, κοινωνικών και άλλων, από αυτήν τη δεξαμενή των κρατικών εσόδων;
Εδώ παραμένει… παγκοσμίως «ζητούμενος» ο ρόλος της σύγχονης αριστεράς, που θα συνεργασθεί με τους παράγοντες της ελεύθερης αγοράς, θα υποβοηθήσει την παραγωγή «εθνικού πλούτου», θα προτείνει και θα εγγυηθεί την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αλλά και αποτελεσματικότερη αποκέντρωση και κοινωνική κινητικότητα σε όλες τις κατευθύνσεις, θα ηγηθεί του εκσυγχρονισμού και της προόδου για… να μπορεί μετά με συγκεκριμένες προτάσεις και πολιτικές να αντιμετωπίσει την άδικη, προκλητική ανισοκατανομή του πλούτου, τη διαστρωματούμενη από τον καταιγιστικό (και άνευ αντιπάλου…) «φιλελευθερισμό» των πάντων φτώχεια, τις διακρίσεις, τους κοινωνικούς αποκλεισμούς, να εξασφαλίσει όχι τη δημοκρατική και με ευαισθησία πρόοδο – και στο σπαρασσόμενο ΠΑΣΟΚ ΟΛΑ αυτά τα… έλυσαν δια μιάς, έχουν να προτείνουν λύσεις (που, πάντως, δεν τις έχουμε ακούσει!) και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως η διέξοδος (της κοινωνίας μας – αλλά… κυρίως η δική τους!) είναι η… «στροφή στην αριστερά», έτσι χωρίς πρόγραμμα;