Οι επιτροπές σοφών, υψηλά στην εκτίμηση των ευρωπαϊκών κοινωνιών και με μεγάλη αποτελεσματικότητα, δεν κατάφεραν στη χώρα μας να αποκτήσουν ανάλογο κύρος. Οταν συστήνεται μια τέτοια επιτροπή (η τελευταία προ ημερών, με αντικείμενο τη διαμόρφωση της υποστηρικτικής γραμμής της χώρας μας ενώπιον του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης ανδρών και γυναικών στο Δημόσιο), οι πολίτες αμέσως σκέφτονται ότι η λύση του προβλήματος παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες (μολονότι έχουν υπάρξει επιτροπές σοφών, οι εισηγήσεις των οποίων εφαρμόστηκαν). Ισως γιατί οι κυβερνήσεις, με τη σύσταση μιας επιτροπής σοφών συνήθως δεν αποσκοπούν στην εξεύρεση λύσης. Λύση (προϊόν γόνιμων διαβουλεύσεων με τους συμβούλους τους, καθηγητές, συμβουλευτικά ιδρύματα, οργανισμούς), διαθέτουν, απλώς αυτή συνήθως έχει μεγάλο πολιτικό κόστος. Δείχνουν λοιπόν να θέλουν, πρώτον, να κερδίσουν χρόνο. Δεύτερον, να ενισχύουν το κύρος και την αξιοπιστία τους, δείχνοντας στους πολίτες ότι πριν λάβουν μια απόφαση, συμβουλεύονται ανεξάρτητους ειδικούς. Πολλές τέτοιες επιτροπές έχουν συσταθεί την τελευταία 25ετία. Θυμηθείτε τις επιτροπές Ν. Χαρισόπουλου και Θ. Καρατζά (1985) για την αναμόρφωση του τραπεζικού συστήματος, τους Επτά Σοφούς της οικουμενικής υπό τον Α. Αγγελόπουλο για την οικονομική μεταρρύθμιση (1990), την επιτροπή Γ. Σπράου για την επίλυση του ασφαλιστικού (1996), την επιτροπή Ν. Φατούρου για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών (1999), την επιτροπή Θ. Γεωργακόπουλου για την αναμόρφωση του Φορολογικού Συστήματος (2002), την επιτροπή για τη μεταρρύθμιση στη Δημόσια Διοίκηση (2005), την επιτροπή Θ. Βερέμη για την Παιδεία (2006), την επιτροπή Δ. Τσάτσου για τις υποκλοπές (2006), την επιτροπή για την αλλαγή του πολιτικού μας συστήματος (2006), τέλος την επιτροπή Ν. Αναλυτή για το ασφαλιστικό (2007).
Το έργο που επιτελούν είναι σημαντικό. Και τον διάλογο ανοίγουν, και στην κατανόηση του προβλήματος βοηθούν. Το πρόβλημα είναι ότι συχνά χρησιμοποιούνται από τις κυβερνήσεις. Γίνονται προκάλυμμα δημοκρατίας, άλλοθί τους. Ακόμη και ο τίτλος «σοφοί» (εύρημα το οποίο εκμεταλλεύονται οι κυβερνήσεις, αφού πολύ συχνά φροντίζουν οι ειδικοί να είναι επτά, ώστε να παραπέμπουν στους επτά σοφούς της αρχαιότητας), «δουλεύει» εναντίον τους. Δηλαδή κάποιοι φωστήρες «πάνω» και «έξω» από την κοινωνία, ενδεχομένως με δυσεκπλήρωτες -άρα απορριπτέες- προτάσεις. Η «κρίση» παρέρχεται, και μένουν μόνο οι μεσοβέζικες ή αποσπασματικές τελικές λύσεις. Ξεχειλίζουν τα συρτάρια υπουργών και λοιπών αρμοδίων από σχέδια και εισηγήσεις ειδικών, για το κάθε ένα από τα προβλήματά μας. Αυτά που λείπουν δεν είναι οι σοφοί ή οι ιδέες, αλλά η ειλικρίνεια και το σθένος.