Μπαίνουμε τώρα στην πιο δύσκολη και επικίνδυνη φάση του ζητήματος των Σκοπίων. Δύσκολη γιατί δεν υπάρχουν παρά λίγες πιθανότητες οι βόρειοι γείτονές μας να κάνουν πίσω. Επικίνδυνη γιατί διαφαίνονται σημαντικές πιθανότητες το Σκοπιανό ν’ ανάψει -πάλι- φωτιές στο πολιτικό μας σκηνικό και να μας πάει πίσω, ενδεχομένως και πολύ πίσω. Ομολογώ προσωπικώς πως διακατέχομαι από μία περίεργη «σχιζοφρένεια» όταν σκέπτομαι το θέμα της ονομασίας.
Ο κλασικός, συναισθηματικός «Ρωμιός» μέσα μου εκνευρίζεται με την επιμονή και προκλητική συμπεριφορά των «γιάπηδων των Σκοπίων», οι οποίοι βρίσκονται τώρα στην εξουσία. Συχνά, πιάνω τον εαυτό μου να αγανακτεί και να καταλήγει στο συμπέρασμα πως κάναμε ό,τι λάθος δεν έπρεπε να είχαμε κάνει – δεν έπρεπε ποτέ να μπλέξουμε σε αυτή την ιστορία, αλλά δεν μπορώ να ανεχθώ η χώρα μου να βγει από αυτή την υπόθεση εντελώς χαμένη. Κάπου πρέπει να μας συναντήσει και η άλλη πλευρά, αλλιώς δίνουμε το σήμα σε άλλους γείτονες πως μπορούν άνετα να αρχίσουν να «ρίχνουν καρπαζιές». Ο «Ρωμιός» δεν σκέπτεται ψυχρά ούτε γεωπολιτικά αλλά καταλαβαίνει τον κίνδυνο να γίνει ο Χατζηαβάτης της περιοχής ο οποίος μπλέκει στον λάθος καβγά και στο τέλος χάνει και από τον ασθενέστερο παίκτη της περιοχής.
Το ψυχρό και λογικό κομμάτι του μυαλού μου από την άλλη δυσκολεύεται να καταλάβει γιατί συνεχίζουμε να παίζουμε μια χαμένη παρτίδα πόκερ, στην οποία ξοδεύουμε πολύτιμο γεωπολιτικό κεφάλαιο χωρίς απτό αντάλλαγμα. Αντιλαμβάνομαι να ζητάμε από τον πρωθυπουργό να δει την κ. Μέρκελ ή τον κ. Σαρκοζί για το Αιγαίο, για την Κύπρο, για κοινοτική βοηθεια στις πυρόπληκτες περιοχές αλλά για το Σκοπιανό…
Πέρα από τα αντιφατικά συναισθήματα, υπάρχουν όμως και πραγματικοί κίνδυνοι. Πρώτα απ’ όλα η επαναφορά του θέματος στο προσκήνιο έχει αναζωπυρώσει τον εθνικιστικό πυρετό και ενισχύει τις φυγόκεντρες τάσεις προς τα άκρα. Οσο δε σκληραίνει η διαπραγμάτευση και συνεπώς και η προκλητικότητα των γειτόνων, τόσο ανεβαίνει το θερμόμετρο του εθνικισμού. Οι κλασικοί αισιόδοξοι ισχυρίζονται ότι μόνο ο ΛΑΟΣ θα βρεθεί απέναντι σε ένα συμβιβασμό και επιμένουν ότι «και χωρίς τη στήριξη και των 152» η κυβέρνηση θα περάσει τη θέση της. Ο ελληνικός εθνικισμός, σε αντίθεση με τον πατριωτισμό, έχει τη μορφή ιού που ξεφεύγει από κάθε θεραπεία έπειτα από κάποιο σημείο στο οποίο δεν ξέρεις πότε θα φτάσεις.
Θα ήταν πραγματικά τραγικό αν, ύστερα από όλα όσα έχουν συμβεί από το 1993, φτάναμε σε ένα νέο αδιέξοδο. Προκαλεί ανησυχία η σκέψη να φτάσουν Αθήνα και Σκόπια σε έναν συμβιβασμό με βάση μια σύνθετη ονομασία και η ελληνική κυβέρνηση να μην μπορέσει να την «περάσει» στο εσωτερικό. Ας ελπίσουμε πως αυτή τη φορά η πολιτική ηγεσία, και κυρίως αυτή του ΠΑΣΟΚ που θα προκύψει στις 11 Νοεμβρίου, θα στηρίξει μια έντιμη ρεαλιστική λύση, για ένα πρόβλημα που έχει κοστίσει πάρα πολλά στον τόπο χωρίς προφανή λόγο ή εμφανή οφέλη…