Ποτέ δεν μετακινήθηκαν τόσοι άνθρωποι όσο στην εποχή μας. Οποιοσδήποτε μπορεί να πετάξει προς οποιονδήποτε προορισμό θέλει και να βρίσκεται, εντός ολίγων ωρών, από την Αθήνα στο Πεκίνο ή στη Γη του Πυρός. Και όμως, ενώ υπάρχει αυτή η πρωτοφανής ελευθερία κινήσεων, ο άνθρωπος παραμένει δέσμιος της χώρας της οποίας είναι πολίτης.
Βρίσκεται στο επίκεντρο αλλεπάλληλων ομόκεντρων κύκλων που τον περιλαμβάνουν: η χώρα του, η περιφερειακή ένωση (όπως η Ε.Ε. στη δική μας περίπτωση), και η διεθνής κοινότητα (όπως π.χ. ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, ο Διεθνής Οργανισμός Εμπορίου (ΔΟΕ), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το Διεθνές Δικαστήριο).
Αλλά, πέρα από τους θεσμοθετημένους οργανισμούς, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και τον κλιματικών αλλαγών, οι επιρροές πάνω στο άτομο έρχονται από πάρα πολλές κατευθύνσεις. Και να αποφασίσει κανείς ότι θα μείνει αμετακίνητος στο χωριό του, θα διαπιστώσει ότι και εκεί θα τον βρουν οι αλλαγές που σαρώνουν τον πλανήτη. Φθηνά αγροτικά προϊόντα από μακρινές χώρες, άρση του προστατευτισμού, κλιματολογικές αλλαγές και ρύποι από άλλες ηπείρους θα αλλάξουν ριζικά τη ζωή του, αναγκάζοντάς τον να αλλάξει είτε καλλιέργεια είτε επάγγελμα. Επίσης, η τηλεόραση και το Διαδίκτυο (αν θελήσει να συνδεθεί), θα δώσουν στον αγρότη την αίσθηση ότι όλος ο κόσμος αλλάζει μπροστά του.
Την ίδια ώρα, ποτέ δεν υπήρχαν τόσοι άνθρωποι στον αέρα – κυριολεκτικά και μεταφορικά. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ενωση Αεροπορικών Εταιρειών (ΙΑΤΑ), το 2006 πάνω από 2,13 δισεκατομμύρια επιβάτες πέταξαν εντός και εκτός συνόρων. Αυτό σημαίνει ότι, κατά μέσο όρο, κάθε μέρα 5,7 εκατ. άτομα μετακινούνται αεροπορικώς. Απ’ αυτούς, τα 2 εκατομμύρια μετακινούνται από μία χώρα σε άλλη. Πάνε για δουλειές, για τουρισμό, για σπουδές. Πολλοί είναι σε αναζήτηση νέας ζωής ή δουλειάς σε ξένη χώρα. Υπολογίζεται ότι περίπου 150 εκατ. έως 200 εκατ. άτομα είναι μετανάστες σήμερα. Αυτοί θα ζήσουν, τουλάχιστον για ένα διάστημα, ως μέτοικοι – άνθρωποι «ελεύθεροι» μεν, χωρίς τα δικαιώματα των πολιτών δε. Τους «μέτοικους» τους γνωρίζουμε από την αρχαία Ελλάδα: ήταν Ελληνες από άλλη πόλη ή απελευθερωμένοι δούλοι, που επέλεγαν να ζουν και να εργάζονται σε μία πόλη η οποία τους έβλεπε ως ξένους.
Σήμερα, όμως, οι ίδιοι οι πολίτες μιας χώρας μπορεί να αισθάνονται μέτοικοι. Επειδή όλοι σχεδόν έχουν ταξιδέψει, οι σύγχρονοι άνθρωποι αναγνωρίζουν την αίσθηση της συνύπαρξης με έναν ξένο λαό ο οποίος ανέχεται την παρουσία τους. Αλλά και εντός συνόρων, συχνά αισθανόμαστε ότι η χώρα μας ανήκει σε άλλους. Δεν είναι μόνο η επιρροή που έχουν πάνω μας η Ευρωπαϊκή Ενωση και οι θεσμοί της (που στην περίπτωση της Ελλάδας είναι, στο σύνολό τους, θετικοί) καθώς και άλλοι διεθνείς οργανισμοί, όπως το ΝΑΤΟ και ο Διεθνής Οργανισμός Εμπορίου, που μας κάνουν να αισθανόμαστε ότι δεν είμαστε αφεντικά της τύχης μας. Αισθανόμαστε «πολίτες δεύτερης κατηγορίας» κυρίως όταν βλέπουμε τη δική μας πολιτεία και τους δικούς μας πολιτικούς να μην συντονίζονται με την εποχή μας, να μην εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες, να μην αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις των καιρών. Νιώθουμε τις επιρροές της παγκοσμιοποίησης πάνω μας – για καλό και για κακό – και αισθανόμαστε ότι τίποτα δεν στέκει ανάμεσά μας και τον υπόλοιπο πλανήτη. Αυτό αφορά τις αλλαγές στο κλίμα και στο περιβάλλον, την εισροή μεταναστών και την πλημμύρα πληροφοριών που μας δείχνουν πώς ζούνε αλλού.
Ετσι, στο απόγειο της παγκοσμιοποίησης, μπορούμε να κρίνουμε και να συγκρίνουμε τη δική μας πόλη και τη δική μας χώρα, σε σχέση με αυτές «των ξένων.» Προσπαθούμε να περπατήσουμε σε κατειλημμένα ή ανύπαρκτα πεζοδρόμια, αγωνιζόμαστε να τα βγάλουμε πέρα με έναν ανίκανο κρατικό μηχανισμό, βλέπουμε τους συμπολίτες μας να τσακώνονται για ασήμαντη αφορμή, παρακολουθούμε τον κόσμο να αλλάζει και τη χώρα μας να μένει στάσιμη, τα παιδιά μας να κινδυνεύουν να μείνουν πίσω. Τότε γινόμαστε ξένοι στην ίδια μας τη χώρα.