Αμφιβάλλω αν υπήρξε άνθρωπος που είδε τις καταστροφές του σχολικού συγκροτήματος Παγκρατίου και δεν συγκλονίστηκε. Το τσουνάμι της βαρβαρότητας που εδώ και δύο δεκαετίες συστηματικά πλήττει τη δημόσια εκπαίδευση, με τη μορφή των καταλήψεων, επέφερε στο Παγκράτι, όπως την προηγούμενη δεκαετία στο Πολυτεχνείο, τη σχεδόν απόλυτη καταστροφή – δεν έμεινε τίποτα όρθιο. Σε 1 εκατομμύριο ευρώ υπολογίζονται οι ζημίες!
Αυτό που συμβαίνει στα ελληνικά σχολεία και πανεπιστήμια μπορεί να συγκριθεί μόνο με τη βαρβαρότητα της λεγόμενης Πολιτιστικής Επανάστασης στη μαοϊκή Κίνα, στη δεκαετία του 1960. Οι εγχώριοι νεο-Βάνδαλοι καταστρέφουν τους χώρους της γνώσης με την ίδια βαναυσότητα που οι αφιονισμένοι Φρουροί της Επανάστασης προπηλάκιζαν τους δασκάλους τους και έκαιγαν «αντεπαναστατικά» βιβλία (διαβάστε τους «Αγριόκυκνους» της Γιουνγκ Τσανγκ, Εστία, και θα ανατριχιάσετε).
Σταχυολογώ παραδείγματα της τελευταίας μόνον εβδομάδας. Οι ερυθροφρουροί του Παντείου Πανεπιστημίου διέκοψαν βίαια τη διαδικασία εκλογής αντιπρύτανη με καθολική φοιτητική ψηφοφορία, όπως προβλέπει ο νόμος 3549/2007. Η καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών κ. Πολύμνια Αθανασιάδη κατήγγειλε στο «Βήμα» (2/12/2007) τον χυδαίο προπηλακισμό της από άγνωστης ταυτότητας νεαρό, από τον οποίο τόλμησε να ζητήσει να χαμηλώσει τη μουσική στη διπλανή αίθουσα, γιατί εμπόδιζε το μάθημά της. Ο καθηγητής της Ιατρικής κ. Χ. Μουτσόπουλος βρήκε το Εργαστήριό του κατειλημμένο γιατί ομάδα φοιτητών του θεώρησε τα θέματα εξετάσεων «δύσκολα».
Οπως στη μαοϊκή Κίνα οι αφιονισμένοι ερυθροφρουροί είχαν την υποστήριξη της ανώτατης κομματικής ηγεσίας, έτσι και οι ημέτεροι τραμπούκοι, όταν δεν έχουν την υποστήριξη της «αντισυστημικής αριστεράς», έχουν τουλάχιστον την ανοχή της. Ακόμα και πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, παγκοσμίως άγνωστοι για το επιστημονικό τους έργο, αντί τουλάχιστον να σιγούν αιδημόνως, δεν ντρέπονται να υπερασπίζονται εμμέσως τη βία. Ο γενικός γραμματέας της ΠΟΣΔΕΠ κ. Γ. Μαΐστρος χαρακτήρισε τον βίαιο τερματισμό της εκλογικής διαδικασίας στο Πάντειο «πολιτικό γεγονός», σπεύδοντας, ως άλλος μαοϊκός κομισάριος, να συμπληρώσει ότι «η εφαρμογή του νόμου θα ακυρωθεί στην πράξη…». Ακριβώς έτσι είχε περιγράψει ο τρομοκράτης Κουφοντίνας τις δολοφονίες του στο δικαστήριο – «πολιτικές ενέργειες»!
Στην Ελλάδα έχει σχεδόν συντελεσθεί μια οργουελικού τύπου αλλοίωση των εννοιών, όχι πολύ διαφορετική από αυτή που συντελέστηκε στη μαοϊκή Κίνα. Η βία χαρακτηρίζεται «πολιτικό γεγονός», η κατάληψη «διαμαρτυρία», η προβολή των καταστροφών από τα ΜΜΕ «προβοκάτσια», η παρανομία «ανυπακοή», ο νόμος «αυθαιρεσία», η νόμιμη εξουσία «αυταρχισμός». Το Γραφείο Τύπου του «Συνασπισμού» επιδεικνύει την πολιτική του ακρισία ταυτίζοντας τις καταστροφές των νεο-Βανδάλων με την κυβερνητική πολιτική στην εκπαίδευση. «Με έκπληξη είδαμε τον κ. υπουργό Παιδείας να σοκάρεται από τις καταστροφές», λέει η ανακοίνωση του Συνασπισμού. «Προς τι τα κροκοδείλια δάκρυα όταν η πολιτική της κυβέρνησης και του υπουργείου έχουν παρόμοια αποτελέσματα;».
Θαυμάστε τη χονδροειδή πολιτική σκέψη από ένα κόμμα που υποτίθεται ότι είναι απόγονος της κάποτε διανοητικά εκλεπτυσμένης ανανεωτικής αριστεράς. Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι η κυβερνητική εκπαιδευτική πολιτική είναι «καταστροφική», δεν έχει καμία σχέση με τις (χωρίς εισαγωγικά) καταστροφές των τραμπούκων. Δεν εντυπωσιάζει μόνο η δυσκολία του «Συνασπισμού» να αντιληφθεί τη διαφορά μεταξύ μεταφορικής και κυριολεκτικής γλώσσας (ο ισχυρισμός «η κυβερνητική πολιτική είναι καταστροφική για την εκπαίδευση» διαφέρει ουσιωδώς από τον ισχυρισμό «άγνωστοι κατέστρεψαν τις αίθουσες διδασκαλίας»), αλλά, κυρίως, η αποκαλυπτική απέχθειά του στους δημοκρατικούς θεσμούς.
Σε μια δημοκρατία, όσο «καταστροφική» κι αν είναι η πολιτική ενός θεσμού που ασκεί νόμιμη εξουσία, δεν παύει να είναι μια, κατ’ αρχήν, έλλογη πολιτική στον βαθμό στον οποίο οι παραδοχές της, ο τρόπος άσκησής της και οι συνέπειές της κρίνονται στο πλαίσιο θεσμοποιημένων ελλόγων διαδικασιών. Γι’ αυτό, άλλωστε, μια πολιτική είναι, εν δυνάμει, αναθεωρήσιμη. Τα αποτελέσματα μιας κυβερνητικής πολιτικής στη δημοκρατία ουδέποτε είναι «παρόμοια» με αυτά της (κυριολεκτικά) καταστροφικής βίας γιατί η κυβερνητική πολιτική, όσο «αντιλαϊκή» κι αν είναι, δίνει, τελικά, λόγο στους πολίτες, ενώ η καταστροφική βία, καθότι αυθαίρετη, δεν δίνει λόγο σε κανένα. Την ολιγωρία του υπουργού Παιδείας να προστατεύσει τη δημόσια περιουσία στο Παγκράτι έχουμε το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο και την απαραίτητη κοινή γλώσσα να την κρίνουμε – σε μια δημοκρατία λειτουργεί, κατ’ αρχήν, το «λόγον διδόναι». Η βία, όμως, του τραμπούκου είναι εκτός της έλλογης πολιτικής ζωής, δεν τίθεται στην κρίση μας. Το ξέρουμε και από την οικογενειακή ψυχοθεραπεία: ο βίαιος άνθρωπος δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη του Αλλου ως φορέα διαφορετικών αντιλήψεων, δεν υπάγει τη συμπεριφορά του σε κοινά κριτήρια συμβίωσης, επιδιώκει μόνο στανικά να υπερισχύσει ο εγωκεντρισμός του.
Η πολιτισμένη κοινωνία διαβρώνεται όταν χάνεται η διάκριση μεταξύ πολιτικής διαμαρτυρίας και καταστροφικής βίας, όταν εξισώνεται η έλλογη πολιτική με την κτηνώδη βαρβαρότητα, όταν σε τελική ανάλυση, όπως σοφά παρατηρούσε η Χάνα Αρεντ, συγχέεται η νόμιμη εξουσία με την αυθαίρετη βία.
* Ο κ. Χαρίδημος Κ. Τσούκας (HYPERLINK «mailto:htsoukas@alb».edu.gr» [email protected]) είναι καθηγητής Οργανωσιακής Θεωρίας στο ALBA (στην ερευνητική θέση «Γεώργιος Δ. Μαύρος») και στο Πανεπιστήμιο Warwick (http://htsoukas.blogspot.com).