Η επίσκεψη Καραμανλή στην Αγκυρα θα πραγματοποιηθεί, γιατί μια νέα αναβολή θα αποτελούσε αρνητική εξέλιξη για τις διμερείς σχέσεις. Εκτός, βεβαίως, κι αν μέχρι τις 23 Ιανουαρίου μεσολαβήσει μείζονος σημασίας τουρκική πρόκληση. Οι Τούρκοι θέλουν την επίσκεψη του Ελληνα πρωθυπουργού. Τη θέλουν, όμως, μέσα στο κλίμα που θα έχουν διαμορφώσει οι ίδιοι. Ενα κλίμα, το οποίο θα φέρνει την Αθήνα σε μειονεκτική θέση και θα προωθεί τη δική τους επεκτατική πολιτική. Γι’ αυτό και προκαλούν, αλλά αποφεύγοντας προς το παρόν να τραβήξουν πολύ το σκοινί.
Τίποτα δεν εγγυάται, ωστόσο, ότι δεν θα το πράξουν, όταν ο Κ. Καραμανλής θα βρίσκεται στην Αγκυρα. Υπενθυμίζουμε τις προκλήσεις που είχαν σημαδέψει την επίσκεψη Μολυβιάτη (Απρίλιος 2005). Τότε, η τουρκική πλευρά είχε στήσει ένα σκηνικό έντασης, έχοντας εκτιμήσει σωστά πως η Αθήνα θα αντιδρούσε για μία ακόμα φορά υπό το κράτος του φοβικού συνδρόμου της.
Με τα περιπολικά σκάφη τους στα Ιμια και τα μαχητικά τους αεροσκάφη στην Ανδρο την ώρα που διεξαγόταν άσκηση του πολεμικού ναυτικού, οι Τούρκοι είχαν στείλει ένα ηχηρό μήνυμα ότι οι επεκτατικές διεκδικήσεις τους είναι πάντα πάνω στο τραπέζι. Ταυτοχρόνως, είχαν δοκιμάσει τα πολιτικά αντανακλαστικά της κυβέρνησης Καραμανλή και είχαν εξαγάγει επικίνδυνα συμπεράσματα.
Είναι πάγια τακτική της τουρκικής πλευράς να διακοσμεί εκατέρωθεν επισκέψεις υψηλού επιπέδου με προκλήσεις. Κεντρικός στόχος της είναι να κάμψει την αντίσταση της Αθήνας και να την υποχρεώσει να διαπραγματευθεί ελληνικά διοικητικά και κυριαρχικά δικαιώματα. Στην περίπτωση της επίσκεψης Μολυβιάτη, οι Τούρκοι ξεπέρασαν κάθε όριο. Στην όλη μεθόδευσή τους ήταν εμφανής και μια διάθεση πολιτικού διασυρμού της Ελλάδας. Τότε, ο Π. Μολυβιάτης είχε προβεί σε μια σημειολογικά αποκαλυπτική δήλωση. Είχε πει ότι «με τους χειρισμούς που κάναμε στην Αγκυρα, ένα επεισόδιο, το οποίο θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κρίση, εκτονώθηκε και σήμερα έχουμε ηρεμία»! Αυτό, όμως, που συνέβη δεν ήταν τυχαία επεισόδια. Ηταν προσχεδιασμένες προκλήσεις, που υπηρέτησαν αποτελεσματικά την εξαναγκαστική διπλωματία της Τουρκίας. Και οι ελληνικοί χειρισμοί δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια αγχώδη προσπάθεια να εξαγορασθεί η ύφεση.
Το φοβικό σύνδρομο ωθεί πολιτικο-ψυχολογικά τις ελληνικές ελίτ να αγκιστρώνονται στη βολική θεωρία του καλού Ερντογάν και των κακών στρατηγών. Οι νεοϊσλαμιστές, όμως, είναι εθνικιστές και συμμερίζονται σε μεγάλο βαθμό τις επεκτατικές επιδιώξεις του μετακαμελικού καθεστώτος. Για την ακρίβεια, στον τομέα αυτό έχει επέλθει μια πολύ ενδιαφέρουσα ώσμωση, την οποία η Αθήνα υποτιμά.
Η Ελλάδα επιδιώκει ειλικρινώς την ύφεση. Η στάση της αυτή, όμως, δεν αποτελεί υποκατάστατο πολιτικής. Για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων δεν αρκεί η πρόθεση της μιας πλευράς. Απαιτείται και η βούληση της άλλης. Και εκεί είναι ακριβώς το κρίσιμο έλλειμμα. Το πρόβλημα με τα ελληνοτουρκικά δεν είναι τόσο τα επιμέρους ζητήματα, όσο το υπόβαθρό τους, ο επεκτατισμός της Αγκυρας. Από τη στιγμή που ο Κ. Καραμανλής αποφάσισε να πάει στην Αγκυρα, θα είναι σημαντικό εάν μιλήσει στην τουρκική πλευρά με καθαρές κουβέντες για τις διμερείς σχέσεις. Και βεβαίως, οφείλει τουλάχιστον να έχει στις αποσκευές του σενάρια πολιτικής αντίδρασης για κάθε πιθανό ενδεχόμενο.