Ας υποθέσουμε ότι ένας Γεωργιανός δημοσιογράφος γνώριζε εκ των προτέρων το «μεγαλοφυές» σχέδιο Σαακασβίλι για εκκαθάριση της Οσετίας και το δημοσίευε δύο μέρες πριν αρχίσει ο βομβαρδισμός του Τσχινβάλι. Τι θα συνέβαινε; Το σχέδιο ανακατάληψης της Οσετίας θα πήγαινε στο χώμα και ο δημοσιογράφος στη φυλακή. Βλέπετε, κατά την κοινή λογική, ο τελευταίος θα «είχε αποκαλύψει εθνικά μυστικά» και κατά την ίδια λογική θα «είχε βλάψει ανεπανόρθωτα τα εθνικά συμφέροντα της Γεωργίας». Ενώ, αντιθέτως, η σιωπή και η λογοκρισία θεωρούνται πάντα ότι είναι προς το εθνικό συμφέρον. Μήπως, όμως, αυτή η θεώρηση δεν είναι ορθή;
Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που δημοσιογράφοι λογοκρίνονται ή αυτολογοκρίνονται για χάρη του εθνικού συμφέροντος. Πάντα όμως υπάρχει ένα ερώτημα: ποιος ορίζει τι είναι εθνικά επωφελές; Αν είναι ο λαός, τότε οι πολίτες πρέπει να έχουν όλες τις πληροφορίες διαθέσιμες ώστε να αποτιμήσουν ορθά την κατάσταση. Συνεπώς η σιωπή και η λογοκρισία βλάπτουν το εθνικό συμφέρον. Αν μόνο η κυβέρνηση ορίζει τι είναι εθνικά επωφελές, τότε πώς θα προφυλαχθούμε από τυχοδιωκτικές ενέργειες τύπου Σαακασβίλι, ή (για να ‘ρθουμε στα δικά μας) Ιωαννίδη, ή ακόμη ακόμη του Τζον Κένεντι;
Τον Απρίλιο του 1961, λίγες μέρες πριν γίνει η εισβολή των Κουβανών εξόριστων με την καθοδήγηση της CIA στον Κόλπο των Χοίρων, ο αρχισυντάκτης των «Νιου Γιορκ Τάιμς» Τζέιμς Σκότι Ρέστον αντιμετώπισε το δίλημμα μεταξύ της δημοσιογραφικής ακεραιότητας και του «εθνικού καθήκοντος». Γνώριζε τα πάντα για το σχέδιο, αλλά έπειτα από πιέσεις και συγκαλυμμένες απειλές του Αμερικανού προέδρου Τζον Κένεντι αποφάσισε να μη δημοσιεύσει τίποτε. Η απόβαση έγινε, απέτυχε οικτρά, αλλά υπήρχαν και χειρότερα. Η τυχοδιωκτική αυτή ενέργεια οδήγησε την ανθρωπότητα στο χείλος του πυρηνικού πολέμου. Η απόβαση έδωσε επιχειρήματα στους Σοβιετικούς να εξοπλίσουν την Κούβα με πυραύλους που έφεραν πυρηνικές κεφαλές και οδήγησαν στην «Κρίση των 13 ημερών». Αποδείχτηκε ότι το εθνικό -αλλά και το πανανθρώπινο- συμφέρον επέβαλε τη δημοσίευση της είδησης. Αντιθέτως, η αποσιώπηση έγινε εθνική ζημία. Ο Τζέιμς Σκότι Ρέστον, πάντως, στα απομνημονεύματά του, έγραψε ότι «αυτό ήταν το μεγαλύτερο λάθος της καριέρας του».
«Η Δημοκρατία», είχε γράψει ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, «είναι το χειρότερο πολίτευμα, εκτός όλων των άλλων που έχουν δοκιμαστεί μέχρι σήμερα». Αυτό ισχύει και για τα εθνικά θέματα. Αν κοιτάξουμε τη μεταπολεμική ιστορία θα δούμε ότι οι χώρες που ακρωτηριάστηκαν ήταν δικτατορίες ή ημιδημοκρατίες με ηγέτες που ήθελαν να ισορροπήσουν τα εσωτερικά προβλήματα με εκστρατείες μεγαλείου. Από την ελληνική δικτατορία που έφερε την καταστροφή στην Κύπρο, μέχρι τον Γκαλτιέρι της Αργεντινής που ξεκίνησε τον πόλεμο των Φόκλαντ, μέχρι τον Σαντάμ που κατέλαβε το Κουβέιτ, μέχρι τον Μιλόσεβιτς που σακάτεψε τη Σερβία και μέχρι τον Σαακασβίλι που ακρωτηρίασε τη Γεωργία, όλοι τους ενήργησαν με φιμωμένο τον Τύπο και την αντιπολίτευση. Δεν υπήρχαν οι «αντεθνικές» φωνές για να βάλουν φρένο στα σχέδια του «εθνικού τους μεγαλείου». Κάτι που το πλήρωσαν και συνεχίζουν να το πληρώνουν οι χώρες τους.