Η Συριακή Κρίση και η Στάση των Αδελφών Μουσουλμάνων της Αίγυπτου
Του Δρ. Άρεφ Αλομπέιντ, Πολιτικής Επιστήμη και Ιστορία, Ειδικός σε
θέματα Μέσης Ανατολής – Ερευνητικό Πρόγραμμα Μέσης Ανατολής –
ΕΛΙΑΜΕΠ
Μια από τις σημαντικότερες γεωπολιτικές αλλαγές που έφερε η
αραβική άνοιξη είναι η ανάληψη της εξουσίας από τους Αδελφούς
Μουσουλμάνους για πρώτη φορά στην σύγχρονη ιστορία της Αίγυπτου.
Ωστόσο, το ξέσπασμα της συριακής εξέγερσης έδωσε, αρχικά, στους
Σύριους αντικαθεστωτικούς την ελπίδα ότι η ισλαμική αιγυπτιακή
κυβέρνηση θα είναι ένας από τους κυριότερους υποστηρικτές τους .
Όμως, οι ενέργειες του προέδρου Μούρσι, που ακολούθησαν κατά τη
διάρκεια των εξελίξεων στη Συρία διαφέρουν από τις προεκλογικές του
δεσμεύσεις. Ενέργειες όπως η επιστροφή των διπλωματικών σχέσεων
μεταξύ Τεχεράνης και Καΐρου μετά από περίπου 30 χρόνια διακοπής, η
ταύτιση της στάσης της Αιγύπτου με εκείνη της Ρωσίας σχετικά με τη
Συρία και το άνοιγμα προς την Κίνα, η συνεχής λειτουργία της
αιγυπτιακής πρεσβείας στη συριακή πρωτεύουσα, η διευκόλυνση της
διέλευσης των πολεμικών ιρανικών πλοίων με στρατιωτικό εξοπλισμό
προς το συριακό λιμάνι Λαττάκια (Λαουδικεία) δια της Διώρυγας
Σουέζ, η βελτίωση των σχέσεων Αιγύπτου-Χεζμπουλάχ, οι δηλώσεις του
Αιγύπτιου υπουργού Μουχαμέντ Κάμελ Αμρό για την παραμονή του Άσαντ
μέχρι και στη μεταβατική περίοδο, απογοήτευσαν τις προσδοκίες της
πλειοψηφίας του συριακού λαού.
Πολλοί πολιτικοί ισχυρίζονται ότι οι δηλώσεις του Ισλαμιστή
προέδρου Μούρσι πριν την ανάληψη της εξουσίας: «θα στηρίξω την
εξέγερση και το λαό της Συρίας καθώς και δεν θα συναντηθώ με τους
υποστηρικτές του καθεστώτος του Σύριου προέδρου Μπασσάρ Αλ Άσαντ»
ήταν για εκλογικούς λόγους, δηλαδή, μέχρι να κερδίσει τις εκλογές
.
Επιπλέον, η αιγυπτιακή πρωτοβουλία για πολιτική λύση της συριακής
κρίσης, που περιλαμβάνει τη Τουρκία, Σαουδική Αραβία, Ιράν και
Αίγυπτο, απέτυχε εφόσον η συριακή αντιπολίτευση τη χαρακτήρισε ως
ταύτιση με εκείνη της Τεχεράνης που είναι κύρια υπεύθυνη για το
δράμα του συριακού λαού .
Παράγοντες όπως το βαθύ κράτος του καθεστώτος Μουμπάρακ που δεν
έπαψε να υπάρχει, η στάση των Σαλαφιστών που αρχίζουν και διαφωνούν
με την πολιτική των Αδελφών Μουσουλμάνων, ο ρόλος του στρατού ως
φύλακα των κοσμικών αξιών, η στάση του Αλ Άζχαρ (ανώτατου
μουσουλμανικού ακαδημαϊκού ιδρύματος παγκοσμίως), που επηρεάζει
σημαντικό κομμάτι της αιγυπτιακής κοινωνίας, επίσης η μη στήριξη
της κυβέρνησης του Μούρσι οικονομικά από τη Σαουδική Αραβία και τα
αραβικά Εμιράτα εξαιτίας της δογματοθρησκευτικής διαφοράς (αν και
οι δυο πλευρές είναι σουνίτες) και της νέας προσέγγισης Καΐρου-
Τεχεράνης περιόρισαν τις δυνατότητες του Μούρσι στην άσκηση
ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής. Έτσι, η αναζήτηση συμμάχων για
οικονομικούς, χρηματικούς και εμπορικούς λόγους, προκειμένου να
ξεπεράσει η χώρα τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζει,
ανάγκασε τους Αιγύπτιους αξιωματούχους να επανεξετάσουν την αρχική
τους θέση στο θέμα της Συρίας.
Αν και η Αίγυπτος δε δέχτηκε την κατασκευή κατασκηνώσεων για τους
Σύριους πρόσφυγες όπως εκείνο το τρομακτικό του Αλ Ζαταρί της
Ιορδανίας, η στάση της ισλαμικής αιγυπτιακής κυβέρνησης σχετικά με
συριακή κρίση χαρακτηρίζεται από ασάφεια διότι περιορίστηκε στις
ψυχρές πολιτικές δηλώσεις και στις συμβουλές σε κάποια μέλη της
αντιπολίτευσης. Ο Αιγύπτιος Μπάσεμ Χαφατζί, πρόεδρος του κόμματος
της Αλλαγής και Ανάπτυξης χαρακτήρισε τη στάση της κυβέρνησης της
χώρας του σχετικά με τη Συρία ντροπιαστική.
Η μεγαλύτερη αραβική και αφρικανική χώρα (Αίγυπτος) υπό την ηγεσία
των Αδελφών Μουσουλμάνων δεν κατάφερε να τερματίσει την αιματοχυσία
του συριακού λαού που εκτελεί το καθεστώς Άσαντ. Το Κάιρο επέλεξε
το στρατόπεδο του Ιράν και της Ρωσίας μέσα στα δύο χρόνια συριακής
κρίσης.
Το πρόσφατο κήρυγμα του Τζιχάντ από το Παγκόσμιο Σύνδεσμο των
Ουλεμάδων Μουσουλμάνων για τη σωτηρία της Συρίας και του λαού της
από τους Σιίτεες Σαφαβιστές ανάγκασε τον ισλαμιστή πρόεδρο να
διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με το καθεστώς Άσαντ και να
ζητήσει την άμεση αποχώρηση της οργάνωσης Χεζμπουλάχ από τα συριακά
εδάφη. Με τη στάση αυτή οι Αδελφοί μουσουλμάνοι επιδιώκουν τον
έλεγχο και τον περιορισμό των επιδράσεων των μουσουλμάνων πιστών
μετά το κήρυγμα Τζιχάντ. Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί
εξαιτίας των ιδεολογικών και δογματικών συμπαραστάσεων που
διαθέτουν με παρόμοιες ισλαμικές οργανώσεις σε άλλες αραβικές
χώρες.
Εν κατακλείδι, η αδιαφορία που διαμορφώνεται στη στάση των Αδελφών
μουσουλμάνων της Αιγύπτου προς τους Αδελφούς Μουσουλμάνους της
Συρίας δίνει την εικόνα ότι το παγκόσμιο κίνημα Αδελφών
Μουσουλμάνων δεν είναι ενωμένο και η κάθε οργάνωση (υποκατάστημα)
Αδελφών Μουσουλμάνων διαφέρει από χώρα σε χώρα κυρίως στους
πολιτικούς προσανατολισμούς. Συνεπώς, δεν μπορεί να υπάρχει μια
κεντρική διοίκηση για όλους τους οπαδούς των Αδελφών
Μουσουλμάνων.