Το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης

Το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης

3' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Μια συνάντηση με τον Βάτσλαβ Κλάους κινδυνεύει να αποδειχθεί πολύ σύντομη, όπως διαπίστωσε ο ανταποκριτής της γαλλικής «Le Monde», που πλησίασε τον προεδρεύοντα της Ε.Ε. σε συμπόσιο για τις αρετές της ελεύθερης αγοράς. Ο 67χρονος πρόεδρος της Τσεχίας, με το φροντισμένο μουστάκι, τα κοντοκουρεμένα λευκά μαλλιά και το θεληματικό πηγούνι, μιλά άπταιστα αγγλικά και δεν κρύβει τη γνώμη του για τον Τύπο.

«Μία συνέντευξη για τη Monde; Οχι!», λέει ο κ. Κλάους, που προσθέτει: «Μην επιμένετε. Είστε αριστερή εφημερίδα και τόσο, μα τόσο, φιλοευρωπαϊκή».

Η ίδια μοίρα περίμενε τον ανταποκριτή των Times της Νέας Υόρκης, Νταν Μπιλέφσκι, ενώ ο Γάλλος συνάδελφός του, της «Figaro», Στεφάν Κοβάτς, που είχε εξασφαλίσει την πολυπόθητη άδεια του προέδρου για μία συνέντευξη, εκδιώχθηκε από το προεδρικό μέγαρο, αφού ο κ. Κλάους δυσαρεστήθηκε από τον πρώτη κιόλας ερώτησή του. Η ερώτηση αυτή, την οποία ο Κοβάτς δεν είχε συμπεριλάβει στον κατάλογο που είχε νωρίτερα παραδώσει στο γραφείο Τύπου της προεδρίας, αφορούσε την εκλογή του πρόεδρου Κλάους χάρη στις ψήφους των Κομμουνιστών. Η αντίδραση του προέδρου ήταν οργισμένη, με τον κ. Κλάους να χτυπά με το χέρι του το τραπέζι και να ανακοινώνει στον υπεύθυνο Τύπου του γραφείου του ότι απολύεται.

Τον οξύθυμο χαρακτήρα του Βάτσλαβ Κλάους είχε άλλωστε επισημάνει πράκτορας της μυστικής αστυνομίας, τη δεκαετία του 1980, που ανέφερε σε έκθεσή του: «Με τη συμπεριφορά και τη στάση του μας πείθει ότι θεωρεί τον εαυτό του παραγνωρισμένη ιδιοφυΐα. Ο Κλάους θεωρεί ότι όποιος διαφωνεί με τις απόψεις του είναι ανόητος και ανίκανος».

Πάθος με την οικονομία

Αλαζόνας, παθιασμένος και πείσμων, ο Βάτσλαβ Κλάους αναφέρει ως χόμπι του το σκι, το τένις, τη μουσική τζαζ και το μπάσκετ. Το πραγματικό πάθος του, όμως, βρίσκεται αλλού και έχει να κάνει με την οικονομία: είναι υπέρμαχος ακραίας μορφής νεοφιλελευθερισμού, εμπνευσμένη από τους Νομπελίστες οικονομολόγους Φρίντριχ Χάγιεκ και Μίλτον Φρίντμαν και από την πρώην πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ, φωτογραφία της οποίας διατηρεί στο γραφείο του. Στο όνομα αυτού του νεοφιλελευθερισμού, τον οποίο δεν εφάρμοσε όμως ως πρωθυπουργός, o Κλάους αρνείται την ύπαρξη του φαινομένου του θερμοκηπίου, το οποίο χαρακτηρίζει «μύθο». Στο βιβλίο του, «Ενας Γαλάζιος Πλανήτης», ο Τσέχος πρόεδρος ασκεί αυστηρή κριτική στους περιβαλλοντολόγους και τα ιδεολογήματά τους, τα οποία χαρακτηρίζει «εξίσου επικίνδυνα, όσο και ο κομμουνισμός».

Το σημαντικότερο μαύρο πρόβατο του Βάτσλαβ Κλάους λέγεται, όμως, Ευρωπαϊκή Ενωση, την οποία ο Τσέχος πρόεδρος δεν χάνει ευκαιρία να παρομοιάσει με τη Σοβιετική Ενωση: όχι αρκετά φιλελεύθερη, αδιάφορη για την εθνική κυριαρχία των κρατών-μελών της και περισσότερο τεχνοκρατική παρά δημοκρατική. Ο Τσέχος πρόεδρος είναι ο μόνος Ευρωπαίος ηγέτης που αρνείται επίμονα να τοποθετήσει ευρωπαϊκή σημαία στο γραφείο του, καθώς αυτή του θυμίζει υπερβολικά τις σοβιετικές σημαίες, στα κρατικά κτίρια της Πράγας.

Οι Τσέχοι, όμως, αγαπούν πολύ τον πρόεδρό τους. Αυτό συμβαίνει όχι τόσο για τον ευρωσκεπτισκισμό του, αλλά χάρη στην εικόνα του ανεξάρτητου, μοναχικού πολιτικού, που αντιμάχεται με γενναιότητα τις επικρατούσες ιδεολογικές τάσεις της εποχής.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο κ. Κλάους διοργανώνει σεμινάρια μη μαρξιστικών Οικονομικών στην Ακαδημία Επιστημών της Τσεχοσλοβακίας. Τα σεμινάρια, που ήταν αρχικά ανεκτά από το κομμουνιστικό καθεστώς, απαγορεύθηκαν λίγο αργότερα. Το 1970 διορίζεται στην κεντρική τράπεζα και οργανώνει -μυστικές αυτή τη φορά- συναντήσεις διαφωνούντων οικονομολόγων. Η είσοδός του στην κυβέρνηση του Βάτσλαβ Χάβελ το 1989 τον φέρνει αμέσως σε σύγκρουση με τον πολιτικό του προϊστάμενο. Οι δύο πολιτικοί δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικοί. Ο κ. Κλάους δεν χάνει ευκαιρία να προειδοποιήσει για τους κινδύνους μιας ενωμένης Ευρώπης, σείοντας το σκιάχτρο της επανόδου της γερμανικής επιρροής και της προσάρτησης της Σουδητίας, όπως το 1938, ενώ ο πρόεδρος Χάβελ μιλά την ίδια ώρα για «την Ευρώπη της δημοκρατίας και της πνευματικής καλλιέργειας».

Ο Βάτσλαβ Κλάους επαίρεται ότι δεν υπήρξε ποτέ αντιφρονών του κομμουνιστικού καθεστώτος. «Οταν εσείς οι διαφωνούντες λέγατε μεγάλες κουβέντες, εγώ δούλευα!» είπε ο κ. Κλάους σε πρώην πολιτικό κρατούμενο. Στις 11 Νοεμβρίου στο Δουβλίνο, όμως, ο Τσέχος πρόεδρος χαρακτήρισε τον εαυτό του αντιφρονούντα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και γευμάτισε προκλητικά με τον αρχιτέκτονα του ιρλανδικού «όχι» στο Ευρωσύνταγμα, Ντέκλαν Γκάνλεϊ.

Ο Τσέχος πρόεδρος διατηρεί, ωστόσο, άριστες σχέσεις με τον Ρώσο πρωθυπουργό Πούτιν. Ο Ρώσος ηγέτης παρασημοφόρησε τον κ. Κλάους με το παράσημο Λένιν, ενώ ο Τσέχος πρόεδρος καταδίκασε έντονα τη Γεωργία στον πρόσφατο πόλεμό της με τη Ρωσία.

Ως προεδρεύων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ο Βάτσλαβ Κλάους θα κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να εμποδίσει την έγκριση της Συνθήκης της Λισσαβώνας, παρότι ο πρωθυπουργός του, Τζίρι Τοπολάνεκ, την υποστηρίζει. Ο πρωτευουσιάνος Κλάους, όμως, ουδέποτε συμπάθησε τον επαρχιώτη Τοπολάνεκ, ο οποίος τον διαδέχθηκε στην κομματική ηγεσία το 2002. «Πολλοί πίστεψαν ότι μετά την εκλογή του στην προεδρία, ο κ. Κλάους θα έπαυε να ασχολείται με την πολιτική καθημερινότητα. Πόσο λίγο τον γνωρίζουν όσοι πίστεψαν κάτι τέτοιο…», λέει ο πρώην υπουργός Εσωτερικών, Γιαν Ρουμλ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή