Και ήταν ξαφνικά σαν να ζωντάνεψε μπροστά μας το βιβλίο «Τζέντα», μιας νεόκοπης στη συγγραφή, αλλά πολύ γνωστής κυρίας, της Αλεξάνδρας Παπαδημητρίου. Παρόντες, όλοι οι ήρωες του βιβλίου της, οι τρεις γιοι της, ο Αντώνης, ο Γιώργος και ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο αδελφός της Λεωνίδας Κρασάρης, με τις συζύγους, τα παιδιά, τα εγγόνια της. Μόνος απών, ο πραγματικός πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Στέλιος Παπαδημητρίου, που είναι η αιτία για την οποία γράφθηκε το βιβλίο αυτό. «Οταν πέθανε ο Στέλιος, ένιωσα τη γη να φεύγει κάτω από τα πόδια μου. Η ζωή μου δεν είχε πια νόημα», γράφει η Αλεξάνδρα, η αγαπημένη σύντροφος μιας ολόκληρης ευτυχισμένης και περιπετειώδους οικογενειακής ζωής στον πρόλογο. «Δεν θα τον αφήσω να φύγει», σκεφτόμουν, «θα μείνει μαζί μου όσο ζω. Ενα μολύβι και ένα τετράδιο μου έδωσαν τη λύση. Αρχισα να γράφω τη ζωή μας, με αφετηρία τη μετάβασή μας στην Τζέντα».
Με τον Αντώνη, τριών μηνών μωρό, να κοιμάται γειρτός στον ώμο της, φθάνει στο αεροδρόμιο της Τζέντα η Αλεξάνδρα, χωρίς να την περιμένει κανείς. Η νεαρή δασκάλα στο «Σκότις Σκουλ», στην Αλεξάνδρεια, θα βρει τη λύση, με το γρήγορο και πρακτικό μυαλό της. «Στο ξενοδοχείο «Καντάρα»», λέει στον οδηγό του μοναδικού ταξί που ήταν εκεί, στα αραβικά. Θυμόταν ότι εκεί έμενε ο Στέλιος. «Είναι αυτό εκεί απέναντι, αλλά να σας πάω», είπε ο οδηγός. Εμβρόντητος ο τριαντάρης Ελβετός, διευθυντής του «Καντάρα», βλέπει τη νέα γυναίκα με το μωρό να του λέει: «Είναι η γυναίκα του Στέλιου Παπαδημητρίου και αυτός είναι ο γιος του. Δεν ξέρω τη διεύθυνση του σπιτιού του στην Τζέντα». «Καθίστε, κυρία, θα σας πάμε εμείς». Οπως και έγινε, από την πρώτη κιόλας σελίδα, η Αλεξάνδρα και ο πρώτος γιος, ο Αντώνης, είναι μαζί και συνεχίζουν, σε όλο το βιβλίο, αχώριστοι, υπό τη σκιά πάντα του Στέλιου που 24 μόλις ετών, απόφοιτος της Νομικής του Πανεπιστημίου Αλεξανδρείας, έχει προσληφθεί νομικός σύμβουλος του ραγδαία ανερχόμενου Αριστοτέλη Ωνάση, Ελληνα πρόσφυγα από τη Σμύρνη. Ο Στέλιος, η Αλεξάνδρα, ο Αντώνης, γεννήθηκαν στην Αλεξάνδρεια, ο δευτερότοκος, ο Γιώργος, και αυτός γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια, όπου πήγε να τον γεννήσει η μάνα του. Μόνον ο τρίτος, ο Δημήτρης, γεννήθηκε στην Τζέντα την Πρωτοχρονιά του 1959, αλλά δηλώνει και αυτός, και είναι, Αλεξανδρινός.
Η Τζέντα του 1955, όταν πατά πόδι εκεί η Αλεξάνδρα είναι μια πόλη-οικοδομή, που πλάθεται και κτίζεται, καθώς η Σαουδική Αραβία με τα πετρέλαιά της παίζει ολοένα πιο σημαντικό ρόλο στη διεθνή οικονομία και ο Ωνάσης σπεύδει να κλείσει μια συμφωνία για τη μεταφορά πετρελαίων με τα πλοία του, που θα τραντάξει τον κόσμο της ναυτιλίας. Ο Στέλιος, μεταξύ Τζέντας και Μόντε Κάρλο, όπου τα γραφεία του Ωνάση, με διαιτησίες και νομικά έγγραφα, προλαβαίνει να ζήσει την οικογενειακή ζωή, να χαρεί τον έρωτα με τη γυναίκα του, να γνωρίσει τον γιο του, να μεγαλώσει τη φαμίλια του, όλα σε γρήγορο, λαχανιαστό ρυθμό. Με την Αλεξάνδρα πάντα εκεί, ερωτευμένη γυναίκα, στοργική μητέρα, εφευρετική νοικοκυρά και ακούραστη μαγείρισσα να τα προλαβαίνει όλα – από τους λαχταριστούς λαχανοντολμάδες με το αυγολέμονο, τους θηλασμούς του μωρού στην ώρα του, τα ερωτικά παιχνίδια με τον συνομήλικο, αχόρταγο σύζυγό της, την κοσμική ζωή, το μπριτζ και τις θαλασσινές εκδρομές στο Ομπχορ, με τα μπάνια στην Ερυθρά Θάλασσα, με τα ζωντανά κοράλλια στον βυθό.
Το πρώτο βιβλίο σταματά με τα πρώτα γενέθλια του Δημήτρη και συνεχίζεται στα επόμενα… δύο, που είναι κιόλας έτοιμα να εκδοθούν! Φλέβα χρυσού χτύπησε ο Θανάσης Καστανιώτης, που ανακάλυψε μια τόσο γλαφυρή και παραστατική πένα. Αφήγημα αποκαλεί το βιβλίο της η Αλεξάνδρα, που ευχαρίστησε τον εκδότη της από το βήμα της παρουσίασης, «επειδή με έχρισε συγγραφέα στα εβδομήντα εννέα μου χρόνια. Θα πρέπει να έσπασα το ρεκόρ τουλάχιστον στην ηλικία!» και τους είχε ολόγυρά της, στην Αίθουσα Λόγου της Στοάς του Βιβλίου, όπου έγινε η παρουσίαση αυτόν τον Μάρτη – τον γαλανομάτη γελαστό Αντώνη, τώρα πρόεδρο του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης», τον Γιώργο, πολιτικό μηχανικό, τον Δημήτρη, συνθέτη πολυβραβευμένο και διευθυντή του Τρίτου Προγράμματος της ΕΡΤ! Η οικογένεια έχει αυξηθεί, παιδιά κι εγγόνια από τις συζύγους Ελένη, του Αντώνη και Γκίτα του Γιώργου, γλύπτρια και ζωγράφος, και τη Φωτεινή Δάρρα, μούσα του Δημήτρη. Εκεί και οι συνεργάτες ζωής του Στέλιου, ο Παύλος Ιωαννίδης, ο Απόστολος Ζαμπέλας, ο Παρασκευάς Ιωαννίδης και απών – πανταχού παρών ο Στέλιος Παπαδημητρίου, ειδικά στην ομιλία, από στήθους, του καθηγητή Γιώργου Μπαμπινιώτη, προέδρου του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, που σκιαγράφησε την προσωπικότητα και το έργο του θεμελιωτή της οικογένειας του Στέλιου και επαίνεσε τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας της «λεξιλάγνου» συγγραφέως!
Για το βιβλίο και τη συγγραφέα μίλησαν η κ. Σοφία Γιαλουράκη, εκπαιδευτικός και συγγραφέας, που το βιβλίο της «Πορτρέτα του Φαγιούμ» τιμήθηκε την περασμένη Κυριακή με το Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου, ο δημοσιογράφος – επίκουρος καθηγητής Παντείου Νίκος Μπακουνάκης, που ακολουθεί τις πολιτιστικές αποστολές του Ιδρύματος, όπως και η Αλεξία Κουλούρη και η Αννα Στεργίου. Μαζί και η γράφουσα, της οποίας ο πατέρας ήταν συμμαθητής του Αρίστου Ωνάση στου Αρώνη και στην Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης κι έκλεισε κι αυτός την αγάπη του στη Σμύρνη σε τρία βιβλία, με το πρώτο γραμμένο σε ηλικία 92 ετών και το τρίτο στα 98 – άρα, αγαπητή Αλεξάνδρα, έχει άλλος (και η «Ωκεανίδα» της Λουίζας Ζαούση) το ρεκόρ! Στα πολλά χρόνια της δημοσιογραφικής γνωριμίας με τον Στέλιο και την Αλεξάνδρα Παπαδημητρίου, είχαμε όλοι διαισθανθεί τον στενό ψυχικό δεσμό του ζεύγους και την αφοσίωση στην οικογένεια και στην αποστολή του Ιδρύματος. Αλλά ότι από την ευγενική, λιγομίλητη Αλεξάνδρα θα ξεπήδαγε ένας τέτοιος πίδακας αφήγησης, με ζωηρές περιγραφές συζυγικής, οικογενειακής ζωής, με οδηγίες ανατροφής μωρών, εκπαίδευση οικιακών βοηθών, συνταγές μαγειρικής και τρόπους φιλοξενίας, αυτό ήταν μια αναπάντεχη, ευχάριστη έκπληξη. Γιατί ξαναζωντάνεψε εποχές που μια άξια γυναίκα, στο πλευρό του συζύγου της, έφτιαξε μαζί του την αλεξανδρινή τους οικογένεια, ενώ ολόγυρά τους χτιζόταν η «αυτοκρατορία Ωνάση». Με το πέρασμα του χρόνου, η Αθήνα, ως έδρα του Ιδρύματος πλέον Ωνάση, μοίραζε σε προσωπικότητες διεθνή βραβεία πολιτισμού και περιβάλλοντος!
Με φωτογραφίες ανέκδοτες
Ελειπε, όμως, κάτι από το βιβλίο και αυτό ήταν οι φωτογραφίες! Η φιλία μας με την Αλεξάνδρα έδωσε πρόσβαση στο οικογενειακό λεύκωμα και, με αφορμή αυτό το κυριακάτικο σημείωμα, δείχνουμε τη συγγραφέα και τον κόσμο της στην εποχή της Τζέντας… Στην Αλεξάνδρεια, όπου το Ιδρυμα Ωνάση ανακαίνισε περίλαμπρα τον Πατριαρχικό Ναό του Ευαγγελισμού, στα εγκαίνια του οποίου ήταν παρών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κάρολος Παπούλιας και τιμήθηκε με τον Πατριαρχικό Μεγαλόσταυρο ο νέος πρόεδρος Αντώνης Παπαδημητρίου, η συνέχεια και η συνοχή της οικογένειας ήταν εμφανείς. Στην επίσκεψή μας στο σπίτι του Καβάφη και στα αξιοθέατα της χρυσής ακμής της ελληνικής αλεξανδρινής Κοινότητας επισκεφθήκαμε και το Αβερώφειο, όπου τέλειωσε το Γυμνάσιο η Αλεξάνδρα. Βρήκε, μάλιστα, και το θρανίο που καθόταν. Στο πράσινο έδρανο σκαλισμένα ελληνικά ονόματα, όχι βέβαια το δικό της, η τακτική Αλεξάνδρα δεν θα έκανε ποτέ κάτι τέτοιο. Το «χάραξε», όμως, το όνομά της στο βιβλίο της «Τζέντα», και στα άλλα που τα περιμένουμε…