Μια λύση θα ήταν να κόψουμε τις εξόδους, να επιστέψουμε στην κατ’ οίκον συμφερότερη παρασκευή των αναγκαίων, να βολευτούμε με τα ρούχα δεκαετίας (ό, τι πιο παλιό και πιο γερό) που έχουν ξεμείνει στις ντουλάπες. Αλλά και πάλι δεν θα σωθούμε, αφού την υποκατανάλωση εμείς θα την πληρώσουμε… Εμείς θα σηκώσουμε το βάρος της κρίσης, ενώ τεράστια κέρδη θα έχουν οι ποικιλώνυμοι σωτήρες μας – η τοκογλυφία είναι διεθνούς εμβέλειας και δισεκατομμύρια τα θύματά της. Ενα παράλογο, άδικο και σάπιο σύστημα, που στηρίζει ενόχους και στραγγαλίζει αθώους.
Κι όμως, για να δημιουργηθούν οι συνθήκες επανεκκίνησης της οικονομίας, πρέπει η κοινωνία να γίνει στοιχειωδώς ανθρώπινη και ασφαλής. Αυτό σημαίνει αναδιανομή του προκλητικά μοιρασμένου πλούτου. Κράτος παρόν, αυτοδύναμο και όχι εξαρτημένο λόγω δανεισμού από ξένους οίκους. Κράτος πρόνοιας. Ρευστότητα που να προέρχεται από την εργασία. Ωστόσο, αντί να προστατευθεί ο εργαζόμενος, προστατεύονται οι διεθνείς οργανισμοί και οι τράπεζες ώστε και πάλι αυτές να εξασφαλίσουν διά της πίστωσης τη διατήρηση της κατανάλωσης. Τα μέτρα που ελήφθησαν προ ημερών στη σύνοδο των G20 κατά του τραπεζικού απορρήτου, των μισθών και των μπόνους των γκόλντεν μπόις, των φορολογικών παραδείσων δεν ανατρέπουν την εμμονή στο σύστημα της πιστοληπτικής ικανότητας κρατών και πολιτών. Επόπτης του κόσμου το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, προστάτες της ελεύθερης αγοράς, ρυθμιστές της κατανάλωσης, χρηματοδότες του παγκόσμιου εμπορίου οι τράπεζες. Ομως, αυτό το σύστημα (να διοικείς την κοινωνία ρυθμίζοντας το χρήμα που κυκλοφορεί με την αυξομείωση των επιτοκίων) οδηγεί μόνο σε πρόσκαιρη έξοδο από την κρίση. Αργά ή γρήγορα, η νέα φούσκα που θα δημιουργηθεί όταν θα ξαναμπεί η «μηχανή» εμπρός, με τα νέα δάνεια να αποπληρώνουν τα παλαιότερα, και πάλι θα σκάσει.
Προς το παρόν και μετά τις αποφάσεις των G20 για στήριξη της περιφέρειας, οι Ευρωπαίοι παραμένουν σε τραγική θέση. Οι «ενέσεις» ρευστότητας δεν σταματούν την κατρακύλα. Τα πακέτα διάσωσης δισεκατομμυρίων (από τα χρήματα των φορολογουμένων) προς τις τράπεζες, που μολαταύτα κρατούν ακόμη το χέρι σφιχτό, οι ενισχύσεις προς τις αυτοκινητοβιομηχανίες (σπίτι και αυτοκίνητο αποτελούν τις «ατμομηχανές» της ανάπτυξης) δεν λύνουν το αδιέξοδο. Δεν αρκούν, κυρίως όταν πηγαίνουν χέρι χέρι με την αδυναμία, να συγκρατηθεί η απώλεια εσόδων, να περιοριστεί η φοροδιαφυγή, η διαφθορά. Το κράτος θα μπορούσε να βρει τους πόρους για τη δημιουργία έργων υποδομής, που θα δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη και θα αμβλύνουν τις ανισότητες, από όσους είχαν την εύνοια του συστήματος και κέρδιζαν το λεόντειο κομμάτι του παραγόμενου πλούτου. Ομως, όχι, το χρήμα δεν διαχέεται. Συγκεντρώνεται. Τα βάρη μετακυλίονται στους φτωχούς. Και οι αιτίες της κρίσης διαιωνίζονται…
Αν κάτι παράγεται είναι… πολιτική. Η έλευση της καταστροφής έδωσε την ευκαιρία στους πολιτικούς να εκδηλώσουν την κροκοδείλια αλληλεγγύη τους στους αδυνάτους και να υποδυθούν τους σωτήρες του κόσμου. Οσο για εμάς τους πολίτες, υπάκουοι στην παράλογη κατάρα, προσπαθούμε ματαίως να μοιραστούμε ένα κομμάτι από την αισιοδοξία τους.