Ηταν Σάββατο απόγευμα, όταν είχα τελειώσει αποκαμωμένη κάποιες μεταφυτεύσεις στα φυτά του μπαλκονιού και μια πρώτη προσπάθεια αναζωογόνησής τους μετά την καλοκαιρινή τους ταλαιπωρία. Σαν διάλειμμα στράφηκα στις αδιάβαστες εφημερίδες, της ημέρας και της προηγουμένης. Η είδηση «συνθετικά δέντρα διώχνουν καυσαέρια» έμοιαζε να με κοροϊδεύει. «Ενα δάσος από συνθετικά δέντρα που θα θεριέψει στα κέντρα των πόλεων, σε 10 έως 20 χρόνια, θα μας απαλλάξει από τις εκπομπές αερίων ενώσεων του άνθρακα, που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου του πλανήτη. Τα συνθετικά δέντρα, ένα μόνο από τα επιτεύγματα της γεωμηχανικής, που θα επιτρέψουν στη Γη να αναπνεύσει», σημειώνεται στο κείμενο.
Ωραία, λοιπόν! Γιατί στενοχωριόμαστε για τα δάση που καίγονται; Γιατί απελπιζόμαστε με την καταστροφή των δασικών περιοχών από την ανοικοδόμηση, τις πυρκαγιές, την εξάπλωση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων; Αφού το πρόβλημα λύνεται και μάλιστα μια χαρά: γεμίζουμε τους κήπους, τα παρτέρια, τις πλατείες, τους ελεύθερους χώρους, ακόμα και τους χαμηλούς λόφους των πόλεων με συνθετικά δέντρα και αυτομάτως η ατμόσφαιρα γίνεται θαυμάσια, ο άερας είναι διαυγής και υψηλής ποιότητας και πάνω από τα κεφάλια μας θα υπάρχει πάντα ένα δέντρο. ΄Η κάτι που θα θυμίζει δέντρο, αλλά εδώ είναι το θέμα μας; Αφήστε που δεν θα σπαταλάμε πια τον χρόνο μας για μεταφυτεύσεις, κλάδεμα, λίπασμα, περιποίηση, ούτε θα ξοδεύουμε νερό.
Τα ασκημένα αντανακλαστικά της σύγχρονης επιστήμης, που αφουγκράζεται κάθε σύγχρονο πρόβλημα και σπεύδει να βρει απαντήσεις, είναι η μία όψη αυτού του ζητήματος και είναι η αισιόδοξη. Η άλλη, η μελαγχολική, είναι η διαρκής ύπαρξη και προσφορά υποκατάστατων σε κινήσεις, συμπεριφορές και συνήθειες που μας εξοικειώνουν με τη Φύση, με τα έργα των ανθρώπων, με την προσωπική επαφή.
Υποκατάστατο και ψευδαίσθηση μαγειρέματος είναι οι προκατασκευασμένες, κατεψυγμένες μερίδες φαγητού που πωλούνται πλέον παντού και διαφημίζονται ως η «εύγευστη και γρήγορη λύση». Υποκατάστατο και ψευδαίσθηση της θάλασσας είναι οι χιλιάδες πισίνες, όλων των διαστάσεων, που φυτρώνουν από τις ψηλές βουνοκορφές μέχρι τα παραθαλάσσια θέρετρα, δίπλα στην πραγματική θάλασσα. Υποκατάστατο και ψευδαίσθηση της σχέσης με τη μουσική είναι οι εκκωφαντικές «αυτοκίνητες» ατομικές ντίσκο που κυκλοφορούν στους δρόμους και μας τραντάζουν όπου κι αν βρισκόμαστε.
Τα συνθετικά δέντρα ίσως είναι κάτι περισσότερο από υποκατάστατο, κάτι πολυπλοκότερο από ψευδαίσθηση: είναι η στρεβλή, κολοβή, ευνουχισμένη σχέση μας με τον προσωπικό χρόνο και τη φροντίδα του, όπως ο καθένας νομίζει. Ακόμα και αν μειώσουν τους ρύπους των πόλεων, το πιθανότερο είναι ότι θα αυξήσουν τα αδιέξοδα των ανθρώπων.