Με συγκρατημένες ελπίδες στο επιτελείο του ΠΑΣΟΚ παρακολουθούν τα τεκταινόμενα στον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ. Υπολογίζουν ότι μια πτώση της εκλογικής του δύναμης στην κόψη του 3% ή ακόμη πιο κάτω θα τους προσφέρει μία – δυο μονάδες κέρδος, λίγες μεν, αλλά κρίσιμες για τον μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων συσχετισμό. Ακόμη πιο κρίσιμος μπορεί να αποδειχθεί ο περιορισμός κατά ένα των κομμάτων που θα απαρτίσουν την επόμενη Βουλή (αν δεν καταφέρουν να εκλέξουν βουλευτή ούτε οι Οικολόγοι – Πράσινοι), πράγμα που ευνοεί το πρώτο κόμμα και στην οδό Ιπποκράτους θεωρούν βέβαιο ότι το ΠΑΣΟΚ είναι ήδη πρώτο κόμμα. Με ανάλογες προσδοκίες παρακολουθούν τις εξελίξεις στον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ τα εκλογικά επιτελεία του ΚΚΕ. Πιστεύουν ότι ήρθε η ώρα για την τελική μάχη μεταξύ των δύο «αδελφών» κομμάτων, ποιο θα κυριαρχήσει αδιαμφισβήτητα στον χώρο της κομμουνιστικής και κομμουνιστικογενούς Αριστεράς.
Αυτοί είναι οι ψυχροί εκλογικοί υπολογισμοί, που προσωπικά με αφήνουν αδιάφορο. Ούτε το ΠΑΣΟΚ θα αλλάξει κερδίζοντας κάτι από τον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ ούτε προπαντός το ΚΚΕ θα βγει από την απομόνωσή του και τον αυτισμό του. Επειδή έχω παρακολουθήσει από κοντά τον σχηματισμό αυτού του πολιτικού μορφώματος από την πρώτη στιγμή (πριν από σαράντα χρόνια!) ομολογώ ότι θα λυπηθώ πολύ, αν τελικά εξαφανισθεί από το πολιτικό προσκήνιο, οριστικά φοβάμαι, αυτή τη φορά! Πιστεύω ότι στο σύνολό της η δημόσια ζωή θα χάσει την ασάφεια του ονείρου, την αμφισημία και τον επαμφοτερισμό που χαρακτήριζαν την ιδεολογία, την πολιτική και την οργάνωση αυτού του κόμματος και τελικά αποδείχθηκαν θανάσιμα αμαρτήματα μπροστά στις «ακλόνητες βεβαιότητες» και τη «σταθερή πορεία» (στον κατήφορο) των άλλων κομμάτων. Μερικές φορές φάνηκε ότι ο ΣΥΝ με όλες τις προγονικές μεταμορφώσεις θα ήταν η «φαντασία στην πολιτική» και νότα χαράς και αισιοδοξίας στο ξερό και κυνικό κομματικό περιβάλλον.
Δεν θα αναφερθώ στα παλαιότερα. Μόλις πριν από ένα χρόνο ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ ζούσε τις ευτυχέστερες στιγμές του (δυστυχώς τις έζησε επιπόλαια, αλαζονικά και χαζοχαρούμενα). Οι δημοσκοπήσεις κατέγραφαν πολλαπλασιασμένη την πολιτική του δύναμη και πολλοί άρχισαν να ελπίζουν (κάπως βιαστικά) ότι μια τρίτη πολιτική δύναμη θα παρεμβαλλόταν μεταξύ των δύο μεγάλων κομμάτων που μονοπωλιακά νέμονται, εναλλασσόμενα, την εξουσία. Αν το καλοσκεφθείτε θα ήταν η μεγάλη, πραγματικά, επαναστατική αλλαγή του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος. Το οποίο μας κούρασε, κουράστηκε και το ίδιο, εξάντλησε τις δυνάμεις του και παρ’ όλα αυτά το βλέπουμε αυτές τις μέρες να αναγεννάται από την τέφρα του και να αναπαράγεται.
Εμπειροι και ψύχραιμοι παρατηρητές πριν από ένα χρόνο σημείωναν ότι η εκπληκτική ενδυνάμωση του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ οφειλόταν στην αδυναμία του ΠΑΣΟΚ να διαδραματίσει ηγεμονικό ρόλο στον χώρο του Κέντρου. Υπενθύμιζαν την απότομη εκτίναξη της προδικτατορικής ΕΔΑ στο 24,4% το 1958, που απεδείχθη ότι οφειλόταν στην πολυδιάσπαση και παρακμή του Κέντρου.
Και στις δύο περιπτώσεις αυτή είναι η πιο λογική ερμηνεία. Αλλά και στις δύο περιπτώσεις η στροφή σημαντικής μερίδας του Κέντρου προς τα αριστερά (ενώ η συνήθης κίνηση είναι ακριβώς η αντίστροφη προς τα δεξιά) ήταν μια τεκτονική μετακίνηση του εκλογικού σώματος πολλαπλής σημασίας για το σύνολο των πολιτικών εξελίξεων. Φοβάμαι ότι ούτε η ηγεσία της τότε ΕΔΑ / ΚΚΕ ούτε του σημερινού ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ ερμήνευσαν σωστά αυτές τις μετακινήσεις. Τις απέδωσαν στον δήθεν αυξανόμενο «ριζοσπαστισμό των μαζών» που θα μπορούσε να εξελιχθεί… σε επανάσταση και στην ανατροπή του κοινωνικού καθεστώτος. Τέτοιες ανοησίες ακούγονταν τότε από την τότε εξόριστη ηγεσία του ΚΚΕ!
Η προ έτους ηγεσία του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ δεν τις επανέλαβε ευθέως. Τις υποπτευόμασταν από την αλαζονική και προκλητική συμπεριφορά του ηγετικού διδύμου Αλαβάνου – Τσίπρα, η οποία έφτασε σε ακραία όρια με τα γεγονότα του περασμένου Δεκεμβρίου. Ηταν εύκολο να διαπιστώσει κανείς τις εγγενείς συγχύσεις και ιδεοληψίες της δίδυμης ηγεσίας. Υπάρχουν πολλοί λόγοι αυθόρμητης μαζικής διαμαρτυρίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κάθε αυθόρμητη μαζική διαμαρτυρία είναι και «ριζοσπαστισμός» των μαζών. Πολύ λιγότερο κάθε εκδήλωση βίας οργισμένων μειοψηφιών. Επί δεκαετίες τα συμπαθή γκρουπούσκουλα της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς εξαπέλυαν τις πλέον ριζοσπαστικές ιδέες χωρίς καμιά πολιτική απήχηση. Το ότι εξελίχθηκαν σε κοινοβουλευτικές «συνιστώσες» του ΣΥΡΙΖΑ δεν σημαίνει ότι του προσέθεσαν «κινηματικό ριζοσπαστικό» χαρακτήρα, όπως συνεχίζει να πιστεύει ο κ. Αλ. Αλαβάνος.
Οι συγχύσεις αυτές και άλλες πολλές ανέκοψαν τη ροπή από το Κέντρο προς μια μετριοπαθή δημοκρατική Αριστερά, συρρίκνωσαν τον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ στα ιστορικά του ποσοστά και φυσικά ενδυνάμωσαν το ΠΑΣΟΚ, που σήμερα βάσιμα διεκδικεί τουλάχιστον την πρώτη θέση και ίσως την αυτοδυναμία. Προκαλώντας στον ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ πρωτοφανή εσωτερική κρίση, την οποία δεν νομίζω ότι έχει δυνάμεις να την ξεπεράσει ανεξαρτήτως αν εκπροσωπηθεί ή όχι στην αυριανή Βουλή.
Δεν φαίνεται να πρόκειται για απλά νοητικά σφάλματα. Μάλλον είναι περίπλοκες ψυχο-νοητικές αγκυλώσεις σε βρικολακιασμένα σχήματα και ιδεοληψίες, που με την παραμικρή αφορμή αναβιώνουν…