Ο κ. Στέφανος Μάνος, με επιστολή του στην «Κ» (δημοσιεύεται σήμερα), εκφράζει τη στενοχώρια του, που ο Καρκαγιάννης με εύκολο τρόπο περιγράφει τα κόμματα της αντιπολίτευσης (πλην του ΠΑΣΟΚ) «περιχαρακωμένα στη γωνία τους και στον εαυτό τους, παραιτημένα από τη φιλοδοξία να παρεμβαίνουν και να διαμορφώνουν τα δημόσια πράγματα». Αναφέρεται στα «δύο μικρά κόμματα», στα οποία συμμετείχε μετά τη διαγραφή του από τις τάξεις της Ν.Δ., τους Φιλελευθέρους και τη Δράση, τα οποία ποτέ δεν παραιτήθηκαν από τη φιλοδοξία παρέμβασης και διαμόρφωσης των δημοσίων πραγμάτων. Το αντίθετο μάλιστα, προσπάθησαν να παρέμβουν με «θέσεις τίμιες, καθαρές, σοβαρές και τολμηρές». Αλλά «η στάση αυτή δεν επιδοκιμάσθηκε από το εκλογικό σώμα».
Πρέπει να ομολογήσω ότι με την αναφορά σε «κόμματα περιχαρακωμένα στον εαυτό τους (ακριβέστερα στον αυτισμό τους), παραιτημένα από τη φιλοδοξία να παρεμβαίνουν και να διαμορφώνουν τα δημόσια πράγματα» στο μυαλό μου είχα τα δύο κόμματα της Αριστεράς. Δεν συνόδευε άμεσα την επίμαχη φράση, αλλά προέκυπτε από τα συμφραζόμενα του σημειώματος. Πιστεύω ότι τα δύο κόμματα της Αριστεράς προσηλωμένα σε παρωχημένα σχήματα και ιδεοληψίες είναι εκ προοιμίου ανίκανα να έχουν επαφή με ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις και να διαμορφώσουν κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες. Στη σημερινή πολιτική συγκυρία ουσιαστικά παραιτούνται από τη φιλοδοξία να διαμορφώσουν τα δημόσια πράγματα. Περιμένοντας κάποια… «επανάσταση» που δεν έρχεται ή όταν ήρθε και παρήλθε άφησε οδυνηρές εμπειρίες…
Δεν είχα στο μυαλό μου τον κ. Στ. Μάνο. Ο κ. Μάνος υπήρξε κορυφαίο στέλεχος μιας παράταξης και των κυβερνήσεών της. Αν θυμηθούμε τον λόγο της διαγραφής του, επιβεβαιώνουμε την κατοπινή του εικόνα: ενός πολιτικού με ελεύθερη σκέψη, με ειλικρίνεια και θάρρος που δεν φοβάται να μείνει μόνος του, πιστός στις αρχές του. Δεν θα ήταν εύκολα ανεκτός σε μια μονολιθική παράταξη και αυτό φυσικά τιμάει τον ίδιο παρά την παράταξη.
Από τότε μου δόθηκε αρκετές φορές η ευκαιρία να ακούσω ή να διαβάσω τις απόψεις του κ. Μάνου. Και όταν ακόμη διαφωνούσα (και κυρίως τότε) έβρισκα εξαιρετικό ενδιαφέρον στη λογική τους συγκρότηση και συνοχή, στην ειλικρίνεια και στην πνευματική τόλμη. Αυτές όμως οι αρετές, από μόνες τους, όταν μάλιστα συνοδεύουν έναν πολιτικό αιρετικό και ασυμβίβαστο, δύσκολα τροφοδοτούν τη φιλοδοξία άμεσης παρέμβασης στη διαμόρφωση των πολιτικών πραγμάτων. Η παρέμβαση δεν είναι αποτέλεσμα προσωπικών αρετών μόνο. Είναι κυρίως συλλογική βούληση που ενίοτε συμβαίνει να εκφράζεται και με προσωπικές αρετές. Στην επιστολή που μας έστειλε ο κ. Μάνος ομολογεί ότι η άποψή του, σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις, δεν εκφράσθηκε με τη μορφή και τη δύναμη της συλλογικής βούλησης και άρα ως παρέμβαση στα δημόσια πράγματα.
Ο ίδιος ο κ. Μάνος επέλεξε μονήρη δρόμο και προσωπικά το εκτιμώ βαθύτατα. Αν ήθελε, με μικρούς συμβιβασμούς, όπως έκαναν άλλοι, θα μπορούσε να «επανενταχθεί» και να διεκδικήσει ρόλο παρέμβασης…